Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Khát Vọng Đổi Đời

Trong Khát vọng đổi đời, Stefan Zweig, bậc thầy về phân tích tâm lý con người, đã phơi bày ra những góc khuất của chủ nghĩa tư bản. Câu chuyện kể về cô gái tên là Christine, nhân viên tại một trạm bưu điện xa xôi thuộc nước Áo. Bố và anh trai đã mất trong chiến tranh, Christine sống với bà mẹ già nua bệnh tật trong một căn phòng ọp ẹp tồi tàn và ngày qua ngày làm công việc nhàm chán. Cho đến một hôm, người dì đã lưu lạc sang Mỹ 25 năm trước của Christine mời nàng đến nghỉ cùng vợ chồng họ trên dãy núi Alps thuộc Thụy Sĩ. Christine gói ghém đồ đạc tới chỗ dì Claire ở Pontresina và hoàn toàn choáng ngợp trước cảnh giàu sang phú quý nơi đây. Dì Claire đã đưa nàng bước chân vào thế giới thượng lưu hào nhoáng. Từ đây, cuộc đời nàng bước sang một trang mới với những mật ngọt cùng những giăng mắc mà nó bày ra. Khát vọng đổi đời được Stefan Zweig hoàn thành trong những năm 30 của thế kỷ XX nhưng chỉ được xuất bản 40 năm sau khi ông qua đời. *** Trong Khát vọng đổi đời, Stefan Zweig đã khám phá từng chi tiết của đời sống thường nhật với một văn phong làm rung động cả khối óc lẫn tâm hồn… Câu chuyện sầu thảm, và có lẽ là một trong những bản cáo trạng u tối nhất từng xuất hiện trong văn chương về việc sự nghèo đói hủy diệt hy vọng, niềm vui, sắc đẹp và tiếng cười như thế nào. - The Spectator (UK) Một tác phẩm vô cùng hấp dẫn cho thấy lịch sử có thể tác động lên đời sống mỗi con người như thế nào. - The Financial Times Khát vọng đổi đời táo bạo, buồn và cảm động… Với hình tượng nhân vật Christine và đặc biệt là Ferdinand, Zweig đã cho chúng ta thấy chân dung của một thế giới đang đến ngày tàn. - The Guardian … Không một tác phẩm nào của Zweig đòi đấu trực diện với di sản của Thế chiến thứ nhất với độ sâu sắc về xã hội lẫn sự chi tiết về con người như Khát vọng đổi đời… chúng ta may mắn có được cuốn sách này, không chỉ bởi nó là bức tranh đau buồn về đời sống nước Áo sau chiến tranh mà còn bởi nó rất khác các tác phẩm khác của Zweig. - William Deresiewicz, The Nationb *** Stefan Zweig sinh ra ở Viên (Áo). Cha ông lầ Moritz Zweig (1845–1926), nhà sản xuất dệt may giàu có người Do Thái; mẹ là Ida Brettauer (1854–1938), con gái một chủ ngân hàng người Do Thái. Ông là bà con của nhà văn Tiệp Khắc Egon Hostovský, người này mô tả Zweig là "một họ hàng xa"; có thuyết nói hai người là anh em họ. Không tìm thấy động lực rõ ràng, ông bỏ học sớm. Việc học của ông chỉ bắt đầu khi ông đi qua nhiều nước ở châu Âu và kết giao với nhiều nhân vật quan trọng vào thời đại của ông. Ông có nhiều chuyến đi đến Ấn Độ, châu Phi, Bắc và Trung Mỹ, cũng như Nga. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, vì lý do sức khỏe yếu, ông không phải ra mặt trận mà được làm thủ thư, phụ trách quản lý tư liệu chiến tranh. Nhưng chỉ đến khi sống một thời gian ngắn gần trận tuyến, ông mới nhận ra sự điên rồ của chiến tranh, và từ đó trở thành người cổ vũ mạnh mẽ cho hoà bình. Là một nhà văn có sức làm việc mạnh, ông đã viết nhiều tập tiểu sử (như quyển Ba bậc thầy bàn về Honoré de Balzac, Charles Dickens và Fyodor Dostoyevsky, xuất bản năm 1920), thêm truyện dài và truyện ngắn. Ông được ca ngợi là có óc phân tích tâm lý độc đáo, và có tài chắt lọc bỏ ra những tiểu tiết khiến cho những tập tiểu sử của ông đọc hấp dẫn như tiểu thuyết. Đến thập niên 1930, ông là một tác giả có tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất. Năm 1934, Adolf Hitler lên nắm quyền tại Đức, Zweig rời Áo sang Anh, ban đầu sống ở Luân Đông, đến năm 1939 chuyển đến Bath. Năm 1939 Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Đức Quốc xã nhanh chóng chinh phục Tây Âu, Zweig và người vợ thứ 2 phải vượt Đại Tây Dương sang Hoa Kỳ, định cư tại Thành phố New York năm 1940. Hai người có 2 tháng làm khách của Đại học Yale ở New Haven, Connecticut, về sau thuê 1 căn nhà tại Ossining, New York. Ngày 22 tháng 8 năm 1940, Zweig và vợ di cư tới Brasil, định cư ở Petrópolis, một thị trấn miền núi có đông đảo người Đức sinh sống, cách Rio de Janeiro 68 km về hướng bắc. Tháng 2 năm 1942, trong thời gian lễ hội ở Rio de Janeiro (Brasil), vì tâm trạng cô đơn và mệt mỏi, Stefan Zweig và vợ Lotte cùng nhau tự tử. Năm 1948, truyện Bức thư của người đàn bà không quen biết đã được dựng thành phim có tựa Letter from an unknown woman, với Joan Fontaine thủ vai cô gái nhân vật chính, Howard Koch viết kịch bản và John Houseman là nhà sản xuất. Howard Koch cũng đã viết kịch bản cho phim Casablanca (1942), và John Houseman là nhà đồng sản xuất của phim "Công dân Kane" (Citizen Kane) (1941) – cả hai phim này được xếp vào nhóm 10 phim hay nhất mọi thời đại. Phim Letter from an unknown woman lấy bối cảnh là thành phố Wien vào khoảng năm 1900. Phim làm rơi lệ nhiều khán giả này nằm trong nhóm 100 phim hay nhất mọi thời đại, được Thư viện Quốc hội Mỹ xếp hạng "có ý nghĩa về mặt văn hóa," và được tuyển chọn để lưu trữ tại Cơ quan Lưu trữ Phim ảnh Quốc gia của Hoa Kỳ.   Gần đây (2005), một phim khác được thực hiện ở Trung Quốc cũng dựa trên truyện này. Năm 1968, một truyện khác được chuyển thể thành phim "24 giờ làm phụ nữ" (24 hours in a woman's life), với nữ diễn viên chính là Ingrid Bergman, cũng khá thành công. Năm 2014, Bộ phim Khách sạn Đế vương, xây dựng dựa trên cảm hứng từ các công trình ghi chép của ông với nội dung tôn vinh những "tia sáng mong manh của nền văn minh sót lại trong chốn man rợ vốn từng được biết đến là nhân đạo", ra mắt trong sự ca ngợi của các nhà phê bình phim. Bộ phim dẫn đầu danh sách đề cử giải BAFTA với 11 đề cử, nhiều hơn bất kỳ bộ phim nào khác. Nó cũng giành được Giải Quả cầu vàng cho phim ca nhạc hoặc phim hài hay nhất và chín đề cử giải Oscar, bao gồm cả giải Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất. Bộ phim sau đó đã giành được 4 giải Oscar cho Thiết kế sản xuất xuất sắc nhất, Nhạc phim hay nhất, Thiết kế trang phục và Hóa Trang. *** Ai đã có lần ghé vào phòng làm việc của một trạm bưu điện nông thôn nước Áo thì có thể coi như mình đã biết tất cả các trạm bưu điện khác, bởi lẽ chúng hầu như chẳng khác nhau là bao. Vẫn những đồ vật được sắp đặt, hay nói cho đúng hơn là được quy định sắp đặt theo một quy chế thống nhất, vẫn những dụng cụ có từ thời Franz Josef[1] và ở bất cứ đâu những vật dụng ấy đều mang dấu ấn của thói quan liêu nặng nề, ngay cả ở tận những xóm làng hẻo lánh vùng Tyrol băng giá cũng thế. Trong các trạm bưu điện ấy lúc nào cũng bốc lên mùi tù hãm của thuốc lá rẻ tiền và bụi giấy, những mùi vị đặc trưng cho các phòng giấy của nước Áo cổ. Các trạm bưu điện đó dù có ở nơi nào cũng đều được thiết kế giống nhau: từ tấm vách ngăn bằng gỗ với những ô cửa sổ nhỏ lắp kính chia căn phòng theo một tỷ lệ nhất định, như muốn ngăn đôi thế giới thành hai khu vực - khu vực dành cho khách hàng và cho nhân viên phục vụ. Trong khu vực dành cho mọi người chẳng có lấy một chiếc ghế hoặc những đồ dùng cần thiết dành cho khách hàng, điều ấy đã nói lên một cách rõ ràng rằng chính phủ rất ít quan tâm đến sự có mặt trong giây lát của mọi công dân trong khu vực ấy. Đồ gỗ duy nhất ở đây thường chỉ có một chiếc bàn viết phủ vải sơn dựng hờ hững vào tường. Tấm vải sơn nứt nẻ, loang lổ vết mực dù chẳng ai nhớ nổi trong cái lọ mực được bắt chặt trên mặt bàn đã bao giờ có một thứ gì, ngoài một chất lỏng lổn nhổn như cháo. Còn nếu tình cờ cạnh đấy có một chiếc bút thì chắc chắn là ngòi bút bị tòe, không thể viết được. Cơ quan ngân khố quốc gia chẳng những chỉ tiết kiệm trong các tiện nghi mà ngay cả trong hình thức cũng vậy. Kể từ khi nước Cộng hòa ra lệnh bãi bỏ các bức chân dung của Franz Josef đến nay thì vật trang trí duy nhất ở những nơi công cộng là những tấm quảng cáo lòe loẹt dán đầy trên các bức tường không quét vôi bẩn thỉu, kêu gọi mọi người đến xem các phòng triển lãm đã đóng cửa từ lâu hoặc mua vé xổ số. Còn trong một vài văn phòng khác, ít được ai ngó tới, vẫn treo những tấm áp phích hô hào mọi người mua công trái chiến tranh, với những thứ trang trí rẻ tiền như vậy lại còn kèm theo một lời yêu cầu không được hút thuốc lá và hầu như chẳng ai thèm chấp hành, sự hào phóng của quốc gia trong các văn phòng bưu điện chỉ được giới hạn có từng ấy. Tuy nhiên, ngăn của nhân viên phục vụ trông có vẻ đáng kể hơn nhiều. Tại đây, với một quy mô thích hợp, chính phủ muốn phô trương sự hùng cường của mình dưới mọi hình thức. Ở góc phòng thường đặt một chiếc két sắt chống cháy mà dựa vào những chấn song lắp trên cửa sổ ta có thể đoán được trong chiếc két ấy đôi khi có chứa những khoản tiền lớn. Trên bàn làm việc ngự trị chiếc máy điện báo bằng đồng thau sáng loáng, trông như một vật trang sức quý giá. Cạnh đấy là chiếc máy điện thoại đang yên nghỉ trên cái giá đỡ mạ kền. Hai thứ dụng cụ trên được cố tình để riêng ra trong một vị trí trang trọng như vậy bởi lẽ chúng đã nối liền cái thôn hẻo lánh này với mọi miền của đất nước bằng những dây dẫn bằng đồng. Những dụng cụ vặt vãnh còn lại của ngành bưu điện đành phải chịu cảnh lép vế: những chiếc cân và những chiếc túi đựng thư, các bảng tra cứu, những chiếc cặp giấy nhét đầy sổ sách, cuốn sổ thống kê, chiếc hộp tròn đựng tiền trả cước phí đầy tiền xu hễ cứ động vào là kêu lẻng xẻng, những quả cân, những chiếc bút chì xanh, đỏ, đen và bút chì hóa học, những chiếc kẹp giấy, cuộn giấy buộc hàng, hộp đựng xi, miếng bọt biển thấm nước, cái bàn thấm, con dao rọc giấy, lọ keo cùng với những chiếc kéo - tất cả những dụng cụ khác nhau đó đành phải chen chúc lộn xộn nơi mép bàn. Còn trong các ngăn kéo thì nhét đầy mọi thứ giấy tờ đủ loại và những biểu mẫu. Thoạt nhìn, tất cả cái đống vật dụng ấy có vẻ như được sử dụng rất hoang phí, nhưng cảm giác ấy hoàn toàn sai lầm - Nhà nước thường xuyên kiểm tra rất nghiêm ngặt từng thứ vật dụng rẻ tiền mau hỏng đó. Từ mẩu bút chì cho đến con tem rách, từ tờ giấy thấm nhàu nát cho tới mẩu xà phòng ở chỗ rửa tay, từ chiếc bóng điện chiếu sáng văn phòng cho tới chìa khóa để khóa văn phòng lại - chính phủ yêu cầu các nhân viên phục vụ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về tất cả những tài sản quốc gia đó, cho dù chúng đã hỏng hay đang sử dụng. Bên cạnh chiếc lò sưởi bằng gang có treo một bảng đánh máy liệt kê tất cả mọi thứ vật dụng, bên dưới có đóng dấu hẳn hoi và một chữ ký loằng ngoằng. Với một sự chính xác của toán học, tất cả mọi thứ dụng cụ, kể cả những thứ rẻ tiền và không đáng kể của trang thiết bị đã được tính toán, cân nhắc để cung cấp cho từng trạm bưu điện tương ứng. Không một thứ vật dụng nào không có tên ở trong bảng lại có quyền tồn tại trong phòng làm việc, và ngược lại mỗi một dụng cụ có tên trong bảng phải luôn luôn có mặt trong phòng để bất cứ lúc nào cũng có thể sử dụng được. Chính quyền, luật lệ và thể chế đã quy định như vậy. Nghiêm khắc mà nói thì trong cái bảng liệt kê được đánh máy cẩn thận ấy cần phải ghi thêm một nhân vật nữa - đó là người nhân viên cứ sáng sáng vào đúng bảy giờ lại nhấc tấm kính ở vách ngăn ra rồi đưa toàn bộ cái thế giới vô tri vô giác ấy vào hoạt động. Người đó sẽ mở các bao thư, đóng dấu vào các bức thư, thanh toán các giấy chuyển tiền, viết hóa đơn, cân các bưu kiện, ghi chép và đánh những cái dấu bí hiểm không ai hiểu nổi lên giấy tờ bằng bút chì xanh đỏ, nhấc ống nghe lên và quay điện thoại. Nhưng có lẽ vì tế nhị mà người ta không đưa cái nhân vật vẫn thường được khách hàng gọi là nhân viên bưu điện ấy vào trong bảng liệt kê vật dụng nói trên. Tên họ của người đó đã được đăng kí trong một bộ phận khác của ban giám đốc bưu điện. Tuy nhiên cũng giống như những thứ vật dụng khác, người đó cũng nằm trong diện được kiểm tra thường xuyên. Trong căn phòng làm việc đáng tôn kính ấy hầu như không bao giờ xảy ra một sự thay đổi đáng kể nào. Những quy luật vĩnh cửu về cuộc sống và cái chết đành phải lùi bước khi đụng vào bức tường chắn của quốc gia. Xung quanh bưu điện, cây cối đâm chồi nảy lộc rồi trút lá, trẻ con lớn lên còn người già lại chết đi, những ngôi nhà cũ kỹ ọp ẹp đổ sập xuống và người ta lại xây những ngôi nhà mới, chỉ riêng cái công sở của nhà nước ấy là vẫn khoa trương sức mạnh không hề bị khuất phục bởi bất cứ điều gì. Bởi lẽ, trong cái môi trường ấy, mỗi một vật dù bị mòn hay bị mất, bị hỏng hay bị gãy, liền được các nhà chức trách yêu cầu phải thay thế ngay bằng một tiêu bản khác giống y như vậy. Chính điều đó đã chứng minh sự hơn hẳn của cơ quan nhà nước với thế giới bên ngoài đang tàn rữa. Nội dung chứa đựng bên trong có thể chỉ nhất thời nhưng hình thức thì không bao giờ thay đổi. Trên bức tường có treo một tấm lịch. Cứ mỗi ngày trôi qua, một tờ lịch lại được bóc đi. Sau một tuần mất bảy tờ, sau một tháng - ba mươi tờ. Vào ngày ba mươi mốt tháng mười hai, khi lốc lịch đã hết, người ta làm đơn xin cái mới, cũng với kích thước y như vậy, hình thức ấn loát y như vậy. Và thế là một năm mới đã bước sang nhưng tấm lịch thì vẫn như cũ. Trên bàn có một cuốn sổ kế toán với những hàng số chi chít. Khi những dãy số ở hàng bên trái vừa cộng xong, kết quả liền được đưa sang hàng bên phải và công việc tính toán lại tiếp tục, hết trang này đến trang khác. Khi trang cuối cùng được viết kín cuốn sổ cũng coi như hết, lại bắt đầu một cuốn mới, vẫn hình dạng y như thế, chiều dày y như thế, không khác chút nào so với cuốn trước. Còn tất cả mọi công việc đã kết thúc trong ngày hôm ấy thì hôm sau sẽ bắt đầu lại, tẻ nhạt, đơn điệu như chính bản thân công việc. Trên mặt bàn sẽ lại xuất hiện chính những đồ vật ấy, vẫn những tập biểu mẫu in sẵn với những cây bút chì, vẫn những chiếc kẹp giấy và những tờ phiếu ghi, lần nào công việc cũng có vẻ như mới nhưng thực ra vẫn như cũ. Không có chuyện gì thay đổi hoặc thêm vào trong cái thế giới do nhà nước quản lý này. Cuộc sống cứ thế lặp đi lặp lại, không chút sinh khí, nói cho đúng hơn là sự chết dần chết mòn ấy không bao giờ chấm dứt. Điều duy nhất khác nhau giữa những đồ vật là nhịp độ hao mòn và khả năng phục hồi của chúng, nhưng điều đó hoàn toàn không phụ thuộc vào bản thân đồ vật. Chiếc bút chì chỉ tồn tại trong một tuần và sau đó được thay bằng chiếc khác giống y như chiếc cũ. Cuốn sổ bưu điện sống được một tháng, chiếc bóng điện - ba tháng, còn tấm lịch thì một năm. Chiếc ghế mây được quy định phải dùng trong ba năm mới được thay thế còn người ngồi trên đó thì phải ngồi suốt đời - khoảng ba mươi đến ba lăm năm. Sau đó trên chiếc ghế ấy người ta sẽ bổ nhiệm một người khác, song chiếc ghế vẫn như cũ, chẳng khác gì chiếc trước. Vào năm 1926, trong trạm bưu điện Klein-Reifling nằm ở một làng nhỏ bình thường cạnh thành phố Krems và cách thủ đô Vienna khoảng hai giờ xe lửa, thứ vật dụng có thể thay thế được mà ta vẫn thường gọi là “nhân viên phục vụ” lại là một người phụ nữ. Và bởi lẽ trạm bưu điện này được xếp vào loại nhỏ, do đó người nhân viên cũng chỉ được mang tước vị “trợ lý ngành bưu điện”. Qua tấm kính của vách ngăn ta không thể nhìn rõ cô gái được, nhưng có thể thấy một khuôn mặt thiếu nữ nhìn nghiêng không có gì đặc biệt song rất dễ thương: cặp môi nhỏ, đôi má hơi nhợt nhạt, phía dưới cặp mắt có một quầng tối. Vào buổi chiều, khi cô gái bật ngọn điện sáng gắt lên, người tinh mắt có thể nhận thấy một vài nếp nhăn nhỏ trên trán và hai bên thái dương. Mặc dù vậy, bên cạnh cành miên quỳ lấp ló sau khung cửa sổ và bó hoa cơm cháy sáng nay cô vừa cắm trong chiếc lọ bằng sắt tây, cô gái vẫn là một đối tượng sinh động hơn cả giữa những vật dụng của trạm bưu điện Klein - Reifling. Và cũng dễ dàng nhận thấy cô gái ấy còn có thể tiếp tục công việc của mình ít nhất là hai mươi lăm năm nữa. Bàn tay nhỏ nhắn với những ngón tay trắng xanh kia sẽ còn phải nhấc lên đặt xuống hàng nghìn lần nữa cái tấm kính ngăn. Và hàng trăm nghìn lần nữa, mà cũng có thể là hàng triệu lần nữa, bằng những động tác máy móc, cô sẽ còn phải đặt những bức thư lên miếng đệm cao su, rồi cũng hàng nghìn lần nữa có thể hàng triệu lần nữa, đóng cái dấu bằng đồng nhem nhuốc lên những con tem. Có lẽ cái thao tác thành thạo của cánh tay cô gái sẽ ngày càng trở nên chính xác hơn, nhanh nhẹn hơn nhưng đồng thời cũng trở nên vô ý thức hơn. Hàng trăm nghìn bức thư nữa sẽ qua tay cô gái, tất nhiên những bức thư khác nhau nhưng chúng luôn luôn chỉ là những bức thư, và những con tem dẫu có khác nhau, nhưng dù sao thì đó cũng chỉ là những con tem. Những tháng ngày khác nhau sẽ trôi qua, nhưng ngày nào cũng bắt đầu từ tám giờ sáng, đến mười hai giờ trưa, từ hai giờ chiều đến sáu giờ tối, rồi năm tháng sẽ trôi qua, không chút hứng thú, không chút thay đổi vì vẫn chỉ là những công việc ấy, cứ lặp đi lặp lại mãi. Cũng có thể vào chính cái buổi trưa mùa hạ êm ả ấy, người thiếu nữ có mái tóc màu hung nhạt ngồi sau ô cửa kính đang nghĩ về tương lai của mình, mà cũng có thể nàng chỉ đang mơ mộng. Dù có thế nào thì cô gái vẫn ngồi đấy, hai cánh tay tuột khỏi mặt bàn nằm yên trên đầu gối, những ngón tay thon nhỏ, trắng xanh mệt mỏi đan vào nhau. Vào những buổi trưa tháng bảy oi nồng với bầu trời xanh nhạt như thế này, trong trạm bưu điện Klein - Reifling hầu như chẳng có việc gì làm. Công việc buổi sáng đã kết thúc, người đưa thư Hinterfellner, một người đàn ông gù lưng lúc nào cũng nhai thuốc lá đã chuyển xong những bức thư từ lâu. Từ giờ đến chiều tối sẽ chẳng có một cái công văn hoặc một mẫu hàng nào từ các nhà máy gửi đến nữa, còn người dân trong làng thì chẳng muốn hoặc chẳng có thời gian đâu mà viết thư. Những người nông dân đầu đội mũ rơm rộng vành đang vun gốc nho, đám trẻ con chân đất vẫn đang nghỉ hè thì dẫn nhau ra sông. Mảnh sân lát đá trước cửa vắng hoe bị ánh nắng mặt trời nung nóng. Giá bây giờ được ngồi ở nhà thì thật là tuyệt và cũng thật là tuyệt nếu được ngồi yên mà mơ mộng. Dưới bóng râm của cánh cửa chớp, những tờ biểu mẫu và những tấm bưu ảnh đang ngủ yên trên giá và trong hộp gỗ, chiếc máy điện báo uể oải lười biếng hắt ra ánh kim loại trong bóng tối nhờ nhờ vàng đục. Sự tĩnh lặng giống như một lớp bụi vàng dày đặc bao trùm lên tất cả mọi thứ dụng cụ trong phòng, chỉ còn lại dàn nhạc violon nhỏ xíu của đàn muỗi và của bầy ong đất là vẫn còn tiếp tục chương trình hòa nhạc buổi chiều của mình ngoài khung cửa. Vật duy nhất còn hoạt động trong căn phòng mát mẻ là quả lắc chiếc đồng hồ treo tường vỏ gỗ treo giữa hai khuôn cửa sổ. Mỗi một giây trôi qua, chiếc đồng hồ nuốt chửng một giọt thời gian. Tuy nhiên tiếng lắc đều đều yếu ớt của nó chỉ càng làm cho người ta dễ ngủ hơn là đánh thức người ta dậy. Cô gái trợ lý ngành bưu điện vẫn ngồi yên trong cái thế giới nhỏ bé của mình và uể oải thiếp đi với một cảm giác dễ chịu. Đúng ra mà nói, cô cũng định tranh thủ thêu thùa một chút. Cô đã chuẩn bị sẵn kim chỉ và một chiếc kéo nhỏ, nhưng tấm vải thêu tuột khỏi đầu gối rơi xuống đất, nhặt nó lên thì cô không đủ sức và cũng chẳng có ý định ấy. Ngửa người ra thành ghế, cô gái nhắm mắt lại thở nhè nhẹ, hoàn toàn đắm chìm trong cảm giác khoan khoái, dễ chịu vì được nghỉ ngơi. Những giây phút như vậy thật hiếm trong đời nàng. Chú thích [1] Franz Josef (1830 - 1916): hoàng đế Đế quốc Áo - Hung từ năm 1848 tới năm 1916.   Mời các bạn đón đọc Khát Vọng Đổi Đời của tác giả Stefan Zweig.

Nguồn: dtv-ebook.com

Xem

Trúng Độc Yêu
Minaduki từng trải qua một đời chồng, và dù đã chia tay nhưng cô vẫn nhớ nhung người chồng cũ, thậm chí vì yêu mà phạm tội với nhân tình của chồng cũ. Thế nhưng, khi gặp được nhà văn, diễn viên là thần tượng tuổi mới lớn một thời của mình, cô cũng hết lòng yêu thương tha thiết. Người nghệ sĩ đó, thần tượng của cô, cũng rất yêu cô nhưng trái tim của anh còn dành cho nhiều cô gái khác nữa, mặc dù anh đã có vợ, và tình yêu nào đối với anh cũng chân thành. Dù biết sự thật nhưng cô vẫn yêu sống yêu chết, thủy chung đến mức sẵn sàng làm mọi thứ để có được tình yêu. Thậm chí khi cô bị ruồng bỏ, cô vẫn không từ bỏ tình yêu của mình, cho nên mới nói cô bị “trúng độc yêu”. Cuối cùng họ chia tay nhau, nhưng thi thoảng lại gặp nhau, mối quan hệ đó không chấm dứt. Bằng giọng văn giản dị, tác giả đã mang lại cho người đọc một cảm giác dễ chịu, thân thuộc. Vui vì niềm hạnh phúc của nhân vật, đau vì nỗi đau của nhân vật, để rồi tự nhận thấy mình cũng có một phần ở trong đó. Người ta nói yêu cũng như trúng độc vậy, ai đã trúng độc rồi thì khó thoát ra được. Tình yêu là một viên thuốc vừa đắng vừa ngọt nhưng ai cũng muốn được thử một lần trong đời và khi thử xong rồi thì muốn giữ mãi trong lòng. Cuốn sách sẽ khiến cho bất cứ ai, những người đã yêu, đang yêu và muốn yêu đều không thể dứt ra được. *** Chạm… Tôi luôn có một cảm giác bị mắc lại ở một nơi nào đó trong thế giới văn chương của Fumio Yamamoto. Từ Bến bờ thơm mùi dứa, Trúng độc yêu, Xanh màu lá,… cho tới tập truyện ngắn mới nhất Trốn thoát khỏi thực tại. Thứ cảm xúc vừa rõ ràng vừa mơ hồ này đôi khi đầy lên thành một ám ảnh không hồi kết. Fumio Yamamoto đã lưu trữ mình một cách không rõ ràng như thế. Và có lẽ, vì không thể nói ra hết được tư cảm đang đầy lên này nên bà dồn hết vào chữ nghĩa. “Tôi ảm đạm vì không thể nói cười”, đó gần như là một diễn đạt khác về văn chương của người đàn bà ở xứ mặt trời mọc. Văn Fumio Yamamoto không phải là thứ văn mỹ miều của những đường chữ đẹp, thơ mộng. Bà cũng không phải thuộc típ nhà văn nữ quyền để thỉnh thoảng gây hấn hoặc gây sốc. Văn mạch của bà điềm nhiên, có chỗ tỉnh queo, lúc lại sắc lạnh, thậm chí hơi gắt với nhiều câu trần thuật mộc mạc, ngắn gọn. Trong đó, có cảm giác, tác giả vừa muốn đi đến cùng để cắt nghĩa vùng u ám đó, lại như mặc kệ để nó diễn ra theo quy luật của “phi tiểu thuyết” hay những “tiểu tự sự” nhỏ vụn. Để rồi tất cả trống huơ hoắc trong một thế giới cô đơn, ít thấu hiểu và rời rạc. Để rồi, ở đó, những tự sự chồng lên nhau, lặp đi lặp lại một cách tầm thường, mòn vẹt và chán nản. Hakura, cô gái mắc bệnh ung thư vú, tự xem mình có dáng dấp của đồ cặn bã, lười nhác, sống tầm gửi, tâm lý bất định, đầy nhạy cảm, chán nản và nếu có kiếp sau, cô muốn làm một con giun dẹp bởi “giun dẹp sống trong khe suối trong vắt nơi rừng sâu, có bị băm thành trăm mảnh cũng sẽ không chết”. Izumi, người phụ nữ ngấp nhé tuổi 35, trải qua một đời chồng, đang sống trong một chung cư cũ kỹ và rơi vào khủng hoảng kinh tế, thất nghiệp, hay sầu muộn vô cớ, nhàn rỗi đến lạc lõng, không còn khái niệm thời gian rõ ràng, có thể làm tình và thỏa mãn ham muốn nhục dục với một cậu đồng nghiệp cũ kém cả tuổi mình. Catherine, một bà nội trợ đúng nghĩa, có người chồng vừa bị mất việc nên ngoài công việc nhà ban ngày, cô làm nhân viên bán hàng cho một tiệm tạp hóa buổi tối để kiếm thêm tiền. Cuộc sống của cô cứ như một mớ bòng bong, quanh đi quẩn lại vì chồng, con cái, bố mẹ; lắm lúc mỏi mệt, khủng hoảng, cô đơn và trơ trọi ngay trong mái ấm gia đình mình. Mido, cô gái trẻ 25 tuổi rơi vào “thế lưỡng nan của tù nhân”, đã có người yêu hơn 7 năm nhưng vẫn ngủ với những người đàn ông khác. Ngày ngày trôi trong nhịp sống tùy tiện, không buồn không vui, nhiều hồ nghi và vô nghĩa của mình. …Cứ thế, mỗi nhân vật của Fumio Yamamoto là một phần nứt toác của vỏ đương đại có vẻ bằng phẳng, đẹp đẽ đó. Họ là những con người đáng thương bị rớt lại trong đời sống nhộn nhạo, trôi tuột này. Những con người ấy từng xót thương cho người khác nhưng rồi chính họ, cũng không biết từ bao giờ, lại bước vào hoàn cảnh tương tự. Và bao nhiễu nhương, tù đọng và cô đơn vây bủa đó làm họ thỏa hiệp, thây kệ rồi trở nên nhàm chán, chết dần chết mòn. Và lửng lơ, và ám ảnh… Qua những mẩu chuyện nhỏ của những con người không liên quan đến nhau ấy, Fumio Yamamoto đã vẽ nốt những vệt màu còn khiếm khuyết trong bức tranh Nhật Bản hiện đại bằng ngôn ngữ. Một vệt màu trầm cảm triền miên. Một “sự tự sát” từ những vô định không có lời đáp. Bà đưa những người phụ nữ nhỏ bé, những người sống bên rìa xã hội vào vị trí trung tâm và để họ kể những câu chuyện của riêng mình. Kế thừa đặc điểm truyền thống của văn học Nhật nên không quá ngạc nhiên khi văn của Fumio Yamamoto mang đậm tính nữ. Bà đi vào ngóc ngách tâm lý li ti của phụ nữ bằng trải nghiệm và sự đồng cảm của một trái tim nhiều thổn thức. Bà để nhân vật nói những tiếng nói tự do nhất mà trong đời sống đôi lúc họ không có quyền lên tiếng hoặc chán phải lên tiếng. Bà tham dự vào những câu chuyện đó như một người có mặt và vắng mặt. Để rồi, mảng hiện thực của đời sống vừa quen vừa lạ ấy khoét vào ta những vết thương tỉnh thức, về một băn khoăn, bối rối đương đại. Cho đến khi gấp cuốn sách lại, tôi vẫn còn nguyên đó một lưỡng lự. Sự dở dang khó hiểu này rốt cuộc là gì? Vẫn còn một điều mơ hồ nào đó, tôi chưa hiểu lắm. Có khi nào, đó là những điều Fumio Yamamoto không muốn người khác chạm vào chăng? Hay thực ra, nó cũng trống rỗng hết thảy – như những nhân vật của bà cất tiếng. Nó khiến tôi bỗng dưng nhớ đến Woman in the Dunes (tạm dịch: Người đàn bà trong cồn cát) của đạo diễn Nhật sinh năm 1964 – Hiroshi Teshigahara – viên ngọc quý của lịch sử điện ảnh thế giới, sinh muộn hơn bà hai năm. Yamamoto ẩn mình trong “cồn cát” ngôn ngữ để nói về thế giới nội tâm sâu thẳm của người Nhật Bản hôm nay nói riêng và những người phụ nữ đâu đó trên khắp thế giới này. “Vì không nói ra được nên đã mang một nỗi buồn ảm đạm. Tôi ảm đạm vì không thể nói cười”. Năm 1999, Yamamoto đã vinh dự nhận được giải thưởng văn học Yoshikawa Eiji lần thứ 20 dành cho các tác phẩm mới xuất sắc và hiện là một trong những nhà văn đương đại có tác phẩm được đón chờ không chỉ trong phạm vi nước Nhật. *** Tình yêu có thể hủy hoại con người. Đó là điều tôi ngộ ra được một cách sâu sắc sau lần nhảy việc này. Không những thế, thứ mà tình yêu hủy hoại không phải chỉ có con người. Sau bao lần tranh cãi không điểm dừng, không biết bao nhiêu chiếc đồng hồ báo thức, bao nhiêu chiếc cốc cà phê đã bị đập vỡ; rồi những lúc tôi không có nhà, không biết đã có bao nhiêu chiếc áo vest và áo sơ mi bị băm nát. Để thoát khỏi sự đeo bám của cô ta, tôi đã phải lặng lẽ chuyển nhà, đánh mất lòng tin của cấp trên và rất nhiều đồng nghiệp, thậm chí tôi đã phải xin nghỉ việc. Thế nhưng, thứ thực sự bị hủy hoại có lẽ không phải là cuộc sống của tôi mà chính là cuộc sống của cô ta. Vì tùy tiện nghỉ làm quá nhiều nên cuối cùng cô ta bị mất việc; vì chậm đóng tiền nhà quá lâu nên cuối cùng cũng mất luôn cả chỗ ở. Và cô ta còn mất một thứ không thể nào bù đắp được, đó chính là tôi, mặc dù nói như vậy có vẻ hơi ngạo mạn. Chuyện tình giữa tôi và cô ta, nếu đem quay thành một bộ phim dài tập thì e rằng quá vô vị và nhàm chán. Thế nên, tôi chưa từng nghĩ sẽ kể cho bất cứ ai nghe chuyện của chúng tôi, vì quả thực, nó quá đỗi tầm thường. Thấm thoát, tôi đã nhảy việc được hai tháng. Với công việc mới ở một phòng biên tập nhỏ, tôi lao đầu vào làm việc hết sức chăm chỉ, chăm chỉ một cách chưa từng thấy. Công việc đòi hỏi tôi phải thường xuyên đi tiếp khách và nhậu nhẹt, hơn nữa, ngày nào cũng có không ít những cô gái trạc tuổi tôi đi ra đi vào, thậm chí có những nàng còn chủ động hẹn hò hoặc dụ dỗ tôi lên giường. Nhưng tôi vẫn kiên quyết giữ khoảng cách nhất định với tất cả, điều này đã làm xuất hiện những lời đồn đại kiểu như “Iguchi là gay”. Tôi đã không còn uống rượu đến sáng như trước kia nữa mà hôm nào cũng đi làm rất sớm, thường xuyên là người đầu tiên đến văn phòng, làm việc hết sức nghiêm túc. Nhưng hôm nay, nhất định tôi phải đặc biệt cẩn thận. Mới sáng sớm, tôi đã đứng ngồi không yên, đi đi lại lại trong văn phòng. Vốn dĩ hôm nay tôi không định đến công ty, nhưng thật không may cuộc hẹn bàn công việc đã bị huỷ, và tổng biên tập đột nhiên thông báo sẽ họp vào ba giờ chiều – cái giờ lửng lơ chẳng sớm cũng chẳng muộn. Hôm nay là sinh nhật lần thứ hai mươi lăm của tôi. Ba tháng trước, vì muốn thoát khỏi cô bạn gái lằng nhằng nhất quyết không chịu chia tay, tôi đã phải xin nghỉ việc ở công ty cũ, lặng lẽ biến khỏi tầm nhìn của cô ta, và từ đó đến nay, chúng tôi cũng không hề liên lạc với nhau. Tôi đã thay số điện thoại di động, nơi ở mới cũng không lắp điện thoại cố định. Nhưng nếu cô ta thực sự muốn biết thì chắc chắn sẽ tra ra được số của bộ phận biên tập nơi tôi đang làm. Tôi không thể nào yêu cầu tất cả người quen của mình không được tiết lộ thông tin về tôi. Vậy nên nếu muốn liên lạc với tôi, nhất định cô ta sẽ liên lạc trong ngày hôm nay. Bình thường tôi làm việc rất chăm chỉ, nếu hôm nay có giả vờ ốm xin nghỉ thì cũng chẳng có vấn đề gì, có điều nếu làm như vậy thì cảm thấy quá là hèn nhát. Không thể cứ lẩn trốn mãi được. Tôi cũng không muốn phải thay đổi chỗ làm thêm một lần nào nữa chỉ vì một đứa con gái! Quyết định vậy đi! Rõ ràng là đã quyết tâm thế rồi, vậy mà khi đến công ty, tôi vẫn không thể nào bình tâm được. Cứ chốc chốc lại chạy đi photocopy, pha cà phê, rồi còn hì hục cọ rửa khay đựng bình nước nóng. Trong lúc đó, có mấy lần điện thoại đổ chuông. Mỗi lần nghe thấy tiếng gọi “Iguchi, điện thoại” là tôi lại giật bắn mình. “Tại sao hôm nay cậu không nghe điện thoại?” Sau khi kết thúc cuộc điện thoại với bên in ấn, cô Minaduki quay sang hỏi tôi với giọng đầy vẻ băn khoăn. “À, chả là… tôi xin lỗi.” Trong khi tôi còn đang ấp a ấp úng thì cô ấy đã chêm vào một câu “cũng chẳng có vấn đề gì”, rồi lại quay mặt vào màn hình máy tính, bộ dạng không một chút quan tâm đến chuyện của tôi, rồi bắt đầu gõ lạch cạch trên bàn phím. Ngoài tôi ra, những cuộc điện thoại gọi từ bên ngoài vào chủ yếu đều do cô ấy nghe. Những người khác vẫn chưa đến, chi bằng nhân cơ hội này nói thẳng với cô ấy xem sao: “Ừmm… Cô Minaduki này…” Mời các bạn mượn đọc sách Trúng Độc Yêu của tác giả Fumio Yamamoto & Trương Thị Hảo (dịch).
Quán Ăn Tìm Lại Tình Yêu
"Tìm lại tình yêu" - nghe có vẻ xa xôi nhưng đó lại là câu chuyện có thật ở một quán ăn nhỏ vùng quê mang tên “Ốc sên”. Điều đặc biệt là quán ăn này chỉ có một bàn và không có thực đơn. Bởi cô chủ Rinko sẽ quyết định món ăn cho thực khách sau khi lắng nghe câu chuyện của họ. Thật kì lạ và quả nhiên kì diệu, những món ăn của Rinko đã trở thành thần dược cho trái tim những vị khách từng ghé qua nơi đây, và cũng là cho chính tâm hồn cô, trên hành trình tìm lại tình yêu tưởng chừng đã đánh mất.. ----- OGAWA ITO Sinh năm 1973 tại tỉnh Yamagata, Nhật Bản. Bà là tác giả của nhiều tiểu thuyết và một số tác phẩm dành cho thiếu nhi. "Quán ăn tìm lại tình yêu" là tiểu thuyết best-seller đầu tay của bà, đã được chuyển thể thành phim vào năm 2010. *** Review "Quán ăn tìm lại tình yêu": Hành trình tìm lại chính mình Một ngày, cô gái trẻ độc thân Rinko quyết định khởi nghiệp bằng một quán ăn đầu tiên trong cuộc đời mình. Ogawa Ito cũng khởi đầu sự nghiệp tiểu thuyết gia bằng cách kể lại hành trình của cô gái trẻ và quán ăn mang tên "Ốc sên" trong tiểu thuyết "Quán ăn tìm lại tình yêu" (Vũ Phương Anh dịch, Wingsbook và NXB Kim Đồng - 2019). Nếu ẩm thực mang lại hạnh phúc thì "Quán ăn tìm lại tình yêu" là nơi để mỗi con người tìm những điều hạnh phúc mới, để xoa dịu những vết thương cũ. "Quán ăn tìm lại tình yêu" của Ogawa Ito không phải đơn thuần là một "quán ăn" mà là câu chuyện về sự cảm thông và thấu hiểu, là hành trình tìm lại chính mình của một cô gái sau quá nhiều mất mát tổn thương. Bằng niềm khát khao đã ấp ủ bấy lâu và sự giúp đỡ của mẹ cùng những người quen xung quanh, Rinko đã mở quán ăn nhỏ mang tên "Ốc sên". Đây là động lực để cô có thể vực dậy tinh thần, bỏ qua những nỗi đau để bắt đầu một cuộc đời mới ở vùng đất mới và là khởi đầu cho những hy vọng mới. Chắc hẳn bạn sẽ phải ngạc nhiên, bởi vì quán ăn "Ốc sên" chỉ có một bàn ăn duy nhất, chỉ phục vụ một món ăn duy nhất cho một vị khách duy nhất. Mỗi một món ăn mang một màu sắc, mùi vị khác nhau. Mỗi món ăn phù hợp với câu chuyện của riêng từng thực khách và giúp người thưởng thức tìm lại những điều ý nghĩa, những cảm xúc tưởng chừng đã đánh mất. Cũng như Rinko, quán ăn "Ốc sên" đã giúp cô tìm lại bản thân mình, tìm thấy liều thuốc để chữa lành những vết thương. Độc giả Việt Nam khi đọc sách này hẳn thấy những điều thú vị gần gũi vì không dưới hai lần, tác giả Ogawa Ito nhắc đến Việt Nam giữa hàng loạt những nền văn hóa ẩm thực khác nhau, từ trà sen, bánh đa cho đến chiếc bát men xanh, những chi tiết nhỏ ấy cũng phần nào cho thấy văn hóa Việt Nam đã vươn ra thế giới một cách từ tốn nhưng chắc chắn, hiện diện hài hòa bên cạnh các nền văn hóa khác. *** Quán ăn tìm lại tình yêu: chỉ 'dành cho tuổi trưởng thành'! LAM ĐIỀN Review Khi nhìn thấy dòng chữ 'dành cho tuổi trưởng thành' in ở trang bìa lót quyển Quán ăn tìm lại tình yêu hẳn nhiều người sẽ hình dung đây là một loại chuyện tình kiểu Nhật Bản. Quán ăn tình yêu do Vũ Phương Anh dịch, là tiểu thuyết đầu tay bán chạy của Ogawa Ito. Nhưng không hẳn vậy, mạch truyện đột khởi gay cấn ngay từ đầu như một cách tác giả khéo léo dùng để "giữ mắt" bạn đọc. Sau đó, câu chuyện như trôi vào một mạch văn đầy chất thơ, giàu tính nhân văn và thấp thoáng yếu tố tâm linh. Sách sẽ là món "khoái khẩu" cho những ai yêu thích thiên nhiên hồn hậu, bởi truyện được xây dựng trong một không gian thiên nhiên thuần phác đáng yêu. Ở đó có hoa quả hạt, rau củ; có vườn, đồi, núi và cánh đồng; có những con người giàu tính thiện lương. Ở đó là quê hương của cô gái Rinko hai mươi lăm tuổi vừa bị một cú sốc nặng đến mức đột ngột bị mất giọng: số tiền lên đến hàng triệu yen Rinko dành dụm mấy năm trời và vật dụng làm bếp, một gia tài đang được hình thành để ươm mầm cho ước mơ mở một quán ăn và trở thành đầu bếp chuyên nghiệp, phút chốc bốc hơi cùng với chàng trai người Ấn phản phúc. Rinko làm một hành trình chẳng đặng đừng là gom hết tiền lẻ còn trong túi ra đón xe khách quay về nhà mẹ ở quê - nơi mà cô đã bỏ đi chưa một lần quay lại từ năm mười lăm tuổi. Mười lăm tuổi, do bất đồng với mẹ và do tinh thần nổi loạn của một cô bé mới lớn, Rinko rời nhà lên thành phố sống với bà ngoại. Nhờ vậy mà cô được thừa hưởng những bí kíp nấu ăn từ bà, thừa hưởng cả tinh thần xem việc chế biến món ăn như một "đạo" với niềm tin vị thần ẩm thực sẽ theo giúp những ai có hạnh nguyện đem lại hạnh phúc cho người khác thông qua công việc chế biến món ăn. Thế rồi bà ngoại mất, Rinko tự lập, sau mười năm cô rơi vào tình trạng trắng tay, mất sạch ngay cả đến giọng nói của mình. Cô quay về, trong cơn cùng quẫn đó, tự dưng ý tưởng về việc mở một quán ăn ngay tại mảnh vườn nhà ở quê - một vùng nông thôn lấn sâu trong núi - hiện ra trước mắt. Mặc dù ở đúng nơi "khỉ ho cò gáy", nhưng quán ăn Ốc Sên cực dễ thương của một cô chủ bị mất giọng cùng với thực đơn vô cùng sinh động được chế biến thật khéo léo ý vị đã nhanh chóng lan xa đến nhiều nơi. Kỳ diệu hơn, chính từ quán ăn Ốc Sên này, những cảm tình quên lãng được tìm thấy lại, những cặp đôi được nên duyên. Nhưng điều kỳ diệu hơn cả là chính mẹ của Rinko đã gặp lại người yêu đầu đời... Ogawa Ito đã phả đầy chất thơ vào tác phẩm bằng cách đặt trục nội tâm của nhân vật lên một trục khác, là quang cảnh thiên nhiên tuyệt diệu xung quanh. Cho nên độc giả, trong một lúc nào đó mải say sưa theo dõi mạch truyện, sẽ bất chợt bị đánh động bởi thiên nhiên trong các trang văn. Sẽ choáng ngợp khi hình dung cây nấm tùng với mùi hương cao quý, cà ri lựu từ vườn nhà và món Nukazuke táo hấp dẫn ra sao... Có thể nói, chính tình yêu ẩm thực và nét đẹp thiên nhiên quê nhà đã nâng nhân vật Rinko lên thành một biểu tượng trong văn Ogawa Ito. Nói về món ăn mà như nhặt lấy từ thiên nhiên ra cái tinh thần vốn được sinh ra để giao hòa với thế giới con người, điều ấy hé lộ bút pháp của một tác giả giàu nội lực nhân văn. Tiểu thuyết này từng được chuyển thể thành phim năm 2010, nhưng ấn tượng từ trang văn để lại cho người đọc mới thật là sâu sắc ngọt ngào. Mời các bạn mượn đọc sách Quán Ăn Tìm Lại Tình Yêu của tác giả Ito Ogawa & Vũ Phương Anh (dịch).
Nếu Thời Gian Dừng Lại Ở Ngày Hôm Nay
“Tôi sẽ quên đi Koyomi âm thầm khóc vào những ngày mưa buổi sớm. Nếu nhắm mắt lại tôi cũng có thể nhìn thấy Koyomi đang đi bộ trên con đường được cát vàng thổi. Thế giới của tôi có Koyomi, thế giới của Koyomi có tôi cũng đang ở đó. Hai thế giới có chút hòa trộn vào nhau. Như vậy là đủ rồi.”   Nếu thời gian dừng lại ở ngày hôm nay kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa Yukisuke và Koyomi ở tiệm bánh taiyaki. Cuộc sống của hai người bắt đầu bị xáo trộn bởi tai nạn của Koyomi. Tỉnh lại sau 3 tháng hôn mê, Koyomi vẫn nhớ được những gì trước khi xảy ra tai nạn, nhưng những ký ức sau khi xảy ra tai nạn, những công việc cô làm trong một ngày đều bị biến mất sau mỗi lần thức dậy ngày mới. Yukisuke muốn Koyomi có một cuộc sống mà mỗi ngày đều là những ngày vui vẻ, mới mẻ, đồng thời cũng giúp đỡ cô trong những lúc như thế này nên đã ngỏ ý mời cô về sống chung một nhà. Hai người đã có những ngày tháng yên bình cùng nhau. Nhưng niềm vui đó cũng sẽ chỉ trọn vẹn được trong một ngày vì sang ngày hôm sau, ký ức về ngày hôm qua của Koyomi sẽ lại biến mất. Cuộc gặp gỡ tình cờ ở tiệm bánh taiyaki giống như một sợi dây vô hình gắn kết hai người lại với nhau, họ luôn cố gắng cùng nhau khởi tạo những ký ức mới, để Koyomi không quên Yukisuke, để trân trọng hơn những phút giây dành cho nhau và để ngày mai không bao giờ đến. Koyomi, một cô gái chỉ có thể giữ được ký ức của mình trong một thời gian ngắn. Yukisuke, một chàng trai luôn coi sự tồn tại của Koyomi là tất cả. Dù cố lãng quên bao nhiêu đi chăng nữa, thế giới của hai con người ấy vẫn không thể nào biến mất.   *** MIYASHITA NATSU Sinh năm 1967 tại tỉnh Fukui. Tốt nghiệp chuyên ngành Triết học - khoa Văn trường Đại học Sophia. Năm 2004, tác phẩm Nếu thời gian dừng lại ở ngày hôm nay(Shizukana ame) của bà được bình chọn là tác phẩm xuất sắc cho giải thưởng Bungakukai Shinjinshou. Năm 2015, tiểu thuyết Hitsuji to Hagane no Mori được phát hành và mang lại cho bà giải thưởng Honya Taisho, cuốn sách đã đứng đầu bảng xếp hạng Kinobest đồng thời được trao giải Branch Book Award. *** MỞ ĐẦU Không còn xa nữa dự đoán bản thân trở thành kẻ vô dụng sẽ đến, nhưng tôi không nghĩ nó lại tới sớm như thế. Vì hiếm khi có đại biểu ở công ty từ sáng sớm, tất cả các nhân viên đã tập trung lại nói chuyện với nhau. Nghe nói năm nay công ty sẽ dừng hoạt động, đóng cửa toàn bộ. Trợ cấp nghỉ việc là một tháng lương cơ bản. Vì đây là việc gấp và cũng vừa đủ hết một tháng nên nghe nói công ty sẽ chuyển khoản cho nhân viên vào ngày nhận lương của tháng sau. Tuyết rơi báo hiệu mùa đông đến. Vào Giáng sinh có tuyết đúng là một cảnh tượng tuyệt vời, thế nhưng đến quá trưa khi tôi ra khỏi công ty thì tuyết đã ngừng rơi, trên đường chẳng còn lưu lại dấu hiệu nào cả. Tôi xuống ga gần nhất, trong lúc đang thơ thẩn dạo bước bỗng ngửi thấy một mùi hương thoang thoảng, dễ chịu lẫn trong cái giá lạnh của từng đợt gió ngày đông, khiến bước chân tôi dừng lại. Tôi chợt nhận ra rằng, thì ra có một tiệm bánh taiyaki* ở chỗ bãi gửi xe đằng sau quán pachinko*cạnh ga. Đúng lúc tôi đang nghĩ giá mà có thứ gì đó ấm ấm để lót dạ. Tiệm bánh hình như được xây dựng theo kiểu nhà tiền chế*. Nhắc mới nhớ, hèn chi tôi rất hay bắt gặp mấy người vừa đi bộ vừa ăn bánh taiyaki ở gần ga. Thì ra là bánh taiyaki của quán này. Tuyết đã ngừng rơi nhưng gió thì vẫn còn khá tê buốt, khiến tai và mũi tôi cảm thấy đau vì giá lạnh. Tôi phải cho tay vào túi quần, co đầu rụt cổ để tránh sự luồn lách của những cơn gió vào cơ thể. Trong lúc chờ nướng bánh, tôi thơ thẩn, mơ màng với suy nghĩ: “Từ bây giờ mình phải làm gì đây?” “Xin lỗi đã để anh phải chờ.” Người bán bánh đưa cho tôi chiếc bánh taiyaki được bọc trong giấy mỏng, tôi đếm tiền lẻ, trả tiền bánh. Bánh taiyaki vừa nướng xong dù được bọc bằng một lớp giấy mỏng nhưng vẫn ấm nóng. Tôi kẹp chặt bánh vào giữa đôi bàn tay đang lạnh buốt của mình, rời khỏi cửa hàng, vừa đi bộ vừa ăn trên đường về nhà. Cắn một miếng. Trời ơi ngon tuyệt, đến mức bước chân tôi phải dừng hẳn lại để cảm nhận. Tôi ăn thử miếng nữa. Ôi, cái này không phải ngon nữa mà thật sự là quá ngon, quá tuyệt vời. Tôi quay lại chỗ bán bánh, dùng tay gõ vào cánh cửa quán đã được đóng. Phía sau cửa kính, một cô bé đang lau chùi tấm sắt nướng bánh ngẩng mặt lên nhìn. “Cái này ngon thật đấy.” Đó là điều duy nhất tôi có thể nói lúc đó, câu nói tựa như của một đứa trẻ hai tuổi. Cô bé tròn xoe đôi mắt đen láy, hai má đỏ ửng và nói: “Cảm ơn quý khách.” Khuôn mặt đó giống như đang thấy rất vui từ tận đáy lòng. Sáng hôm sau, lúc tôi thức dậy đã là bảy giờ. Bắt đầu từ ngày hôm nay, tôi không phải đi làm cũng chả sao, không biết là nên thấy vui hay buồn nữa. Mặc dù đang là buổi sáng nhưng cơ thể tôi lúc đó có cảm giác như đã hơn bốn giờ chiều. Hôm nay, tôi sẽ giải quyết nốt những công việc còn lại ở công ty, rồi sau đó sẽ đi tìm việc. Thế nhưng tôi lại không muốn dậy chút nào, có điều gì đó mông lung, mơ hồ; mọi thứ như thế nào cũng được. Tôi cảm thấy dường như sắp có tin vui đến với mình và tự hỏi không biết đó là gì nhỉ? Tôi nhấc người dậy. Bánh taiyaki, đúng rồi tiệm bánh taiyaki tình cờ hôm đó và cả cô bé ấy nữa. Thế rồi tôi đến công ty, gọi điện thoại, dọn dẹp lại bàn làm việc. Sau khi kết thúc công việc, trên đường về tôi sẽ ghé qua tiệm bánh đó. Chỉ nghĩ vậy thôi mà cơ thể tôi cảm thấy thoải mái, nhẹ nhõm hơn hẳn. Mời các bạn mượn đọc sách Nếu Thời Gian Dừng Lại Ở Ngày Hôm Nay của tác giả Miyashita Natsu & Akichan (dịch).
Mười Ba Lý Do
Ở thời điểm hiện tại, có 3 cuốn sách tôi chưa “can đảm” đọc lại lần nữa trong tương lai, 3 cuốn đó, là: Mắt Biếc (Nguyễn Nhật Ánh), Tình nhỏ làm sao quên (Đoàn Thạch Biền) và Mười ba lý do (Jay Asher). Tôi chạm đến những trang gây “ám ảnh” với chính mình vào ngày “thất tịch” (mồng 7-7), buổi trưa trời đương nắng bỗng mưa ào xuống, rồi thôi… Rạng sáng, trời mưa lớn, kéo dài, như đã thấm bao ẩn ức chất chứa bấy lâu và chực vỡ òa sau thời khắc gặp nhau ấy; tôi giật mình bởi tiếng động, hồi tưởng về nhân vật trong câu chuyện, tôi nặng lòng lắm! Ngưu Lang – Chức Nữ dẫu mỗi năm chỉ gặp được một lần, ít ra họ còn được nhìn thấy nhau; nhưng hai nhân vật chính trong “MƯỜI BA LÝ DO” mãi mãi chẳng thể nghe giọng nhau, cùng trò chuyện hay thấy nhau nữa… Tôi chợt nhớ dòng trạng thái người quen đăng trên mạng xã hội: “Cuộc đời này vô thường lắm, có lỡ thương ai, nhớ ai thì cứ nói đi, biết còn được gặp nhau bao nhiêu lần nữa đâu… Ngại ngùng không nói, thờ ơ không nói, vô tâm không nói… Để rồi, muốn nói thì chẳng còn ai nghe nữa rồi!” Và, chúng ta sẽ chẳng thể biết rằng, phút giây bất chợt, có khi ta là điểm tựa, là “phao cứu sinh” tinh thần mà đối phương trông ngóng để trút hết những tâm sự thầm kín nhất đời mình. Một ánh mắt, một lời ủi an đúng lúc là liều thuốc tinh thần kịp thời vực dậy ý chí lịm dần giữa đại dương tuyệt vọng chỉ chực nhấn chìm người nặng mang ý nghĩ tiêu cực… * 13 mặt, 7 cuộn băng – 13 lý do như lời trăn trối của Hannah Baker trước khi tự sát. Cô đã thu âm số băng này gửi những nhân vật có liên quan và “yêu cầu” họ chuyển tiếp số băng trên đến những đối tượng khác là một phần của 13 lý do trên. Nếu ai đó làm trái luật, một bộ băng khác sẽ được phát hành ra công chúng. Nhân vật tôi “Clay” ngoài nghe hết 13 mặt băng, cậu còn đi đến những địa điểm được Hannah đánh dấu trên bản đồ, như một cách tưởng niệm người bạn quá cố, như một cách hình dung câu chuyện Hannah kể lại. * Cuốn sách gợi cho tôi khá nhiều suy tư: Về phía Hannah Baker: Thứ 1, cô có quá “ích kỷ” và “tàn nhẫn” lắm không khi nêu tên 13 người trong cuộn băng cùng lý do khiến cô tự sát, như ngầm đeo quả tạ nặng lên vai đảo lộn cuộc sống họ mà họ không được một lần đính chính và xác tín từng chi tiết xuất hiện trong câu chuyện. Thứ 2, cô bất công lắm không khi “quy kết” toàn bộ việc mình tự vẫn cho thầy tâm lý (tôi lờ mờ phán đoán thế). . Về phía Clay Jensen: Giá như anh “lì lợm”, chịu “chai mặt” một chút, không “nghe lời” Hannah bỏ về mà nán lại, rồi ôm cô vào lòng mặc cô đẩy anh ra xa thì có thể anh sẽ không phải nghe cuộn băng nói về mình trong nước mắt, dẫu Hannah nói về anh chỉ những điều tốt đẹp. Giá như Clay cứng rắn hơn, quyết đoán hơn tìm hiểu tin đồn thay vì im lặng, chết nhát để rồi giờ đây tự dày vò mình. . Và, về phía chúng ta; những người làm công tác giáo dục, những bạn học sinh – sinh viên, những con người bình thường trong cuộc sống: Có bao giờ chúng ta từng “kết tội” người tự sát chưa? Có bao giờ mọi người to nhỏ hoặc nhìn đối phương với ánh mắt khinh rẻ thông qua tin đồn mình nghe được về họ chưa? Có bao giờ chúng ta hứng chí lập một danh sách trêu đùa cá nhân bởi vẻ bề ngoài họ có phần “nổi bật” (như thừa cân, số đo 3 vòng…) chưa? Có bao giờ chúng ta tự bào chữa cho hành động đùa quá trớn vô thưởng vô phạt của mình bằng câu chống chế “Vui mà, sao căng vậy…” chưa? Có bao giờ chúng ta lên tiếng tố cáo những việc làm vi phạm pháp luật để bảo vệ chính mình và bảo vệ người khác chưa? Có bao giờ chúng ta bàng quan chuyện ấy không liên quan đến mình và tốt nhất không nên dây vào tránh rắc rối chưa? … Câu chuyện đặt ra rất nhiều vấn đề trong môi trường giáo dục quá cởi mở như nước Mỹ, từ đó dẫn đến các vấn nạn, như: sử dụng chất kích thích và gây tai nạn khi lái xe, hiếp dâm,… * Tôi vẫn thường nói, thời chúng ta đang sống là “thế kỷ cô đơn.” Nhịp sống mỗi ngày thúc hối, công nghệ chi phối con người,… mỗi cá thể tự dựng xây ốc đảo giam hãm mình, sẽ đến một ngày, cá thể không thể tiếp tục chịu đựng và tự kết liễu đời mình. Mãi đến phút cuối, Clay mới thực sự vượt qua bức tường thỏ đế bản thân tạo nên, tiếp cận đối tượng mà anh sợ sẽ rơi vào hoàn cảnh như Hannah Baker, cứ để quả cầu tuyết lăn mãi và đến lúc buông xuôi cho chúng cuốn mình… Cảm ơn Jay Asher đã viết “MƯỜI BA LÝ DO” – cuốn sách đầu tay đầy tinh thế, xoáy vào chủ đề quen thuộc dẫu tồn tại quanh chúng ta nhưng ít tác giả đề cập. Qua “MƯỜI BA LÝ DO”, tôi mong mọi người quan tâm và hiểu nhau hơn, để không còn trường hợp đau lòng nào như Hannah Baker nữa… *** “Anh?” cô nhân viên nhắc lại. “Anh muốn chừng nào nó đến nơi?” Tôi lấy hai ngón tay gãi mạnh lông mày mắt trái. Đầu tôi càng ngày càng nhức. “Sao cũng được,” tôi bảo. Người nhân viên nhận gói bưu kiện. Cái hộp giày đó cũng chính là cái hộp giày đã nằm trước thềm cửa nhà tôi hai mươi bốn tiếng trước; nó đã được tôi gói lại trong một cái túi giấy màu nâu và dán kín bằng băng keo trong, y như lúc tôi nhận được. Nhưng giờ thì địa chỉ nó sắp đến lại là một cái tên khác. Cái tên tiếp theo trong danh sách của Hannah Baker. “Một tá của thợ bánh,(*)” tôi lẩm bẩm. Rồi lại thấy tởm vì như vậy cũng nghĩ ra được. “Anh nói gì cơ?” Tôi lắc đầu. “Hết bao nhiêu vậy?” Cô ta đặt chiếc hộp lên một tấm đệm cao su, sau đó gõ liên tục trên bàn phím. Tôi đặt cốc cà phê mua ở cây xăng lên thành quầy và ngó vào màn hình. Tôi móc vài tờ tiền từ trong ví ra, lục vài xu trong túi, rồi đặt chúng lên quầy. “Tôi nghĩ cốc cà phê đó chưa ép phê đâu,” cô nhân viên nói. “Anh đưa thiếu một đô la.” Tôi đưa thêm một đô la, rồi dụi mắt cho tỉnh ngủ. Cà phê còn âm ấm khi tôi làm một ngụm, nên lại càng khó uống hơn. Nhưng dù thế nào tôi cũng phải tỉnh. Hoặc có lẽ không. Có lẽ tốt nhất tôi nên nửa tỉnh nửa mơ cho đến hết ngày. Có lẽ đó là cách duy nhất để tôi trụ qua hết ngày hôm nay. “Đúng lịch thì ngày mai cái hộp đến nơi,” cô ta nói. “Hoặc mốt.” Rồi thả cái hộp vào chiếc xe đẩy đằng sau. Đáng lẽ tôi nên chờ tới sau giờ học. Tôi nên để Jenny tận hưởng ngày yên bình cuối cùng của cậu ta mới phải. Dù cậu ta chẳng đáng để tôi làm vậy. Khi về tới nhà ngày mai, hoặc mốt, cậu ta sẽ thấy một bưu kiện trước thềm cửa nhà mình. Hoặc nếu bố, mẹ hay ai đó nhận thư trước thì có thể cậu ta sẽ thấy chiếc hộp nằm trên giường mình. Và cậu ta sẽ phấn khích. Tôi cũng đã phấn khích đấy. Một bưu kiện không đề tên người gửi à? Họ quên đề tên, hay là cố ý? Có thể từ một người hâm mộ bí mật chăng? “Anh có muốn lấy hóa đơn không?” cô nhân viên hỏi. Tôi lắc đầu. Dù vậy, cái máy cũng in ra một tờ hóa đơn. Tôi nhìn cô nhân viên xé dọc rìa răng cưa nhựa của máy in rồi quăng tờ giấy vào thùng rác. Trong thị trấn có độc một bưu điện. Không biết có phải chính cô nhân viên này cũng là người nhận cái hộp giày này từ những người khác trong danh sách không, những người nhận được nó trước tôi. Rồi bọn họ có giữ hóa đơn như vật lưu niệm bệnh hoạn không? Giấu chúng vào ngăn đồ lót? Ghim chúng lên một tấm bảng? Suýt nữa tôi đã xin lại tờ hóa đơn rồi. Suýt nữa tôi nói, “Em xin lỗi, cho em xin lại hóa đơn được không?” Để về sau có thứ nhắc tôi nhớ chuyện này. Nhưng nếu muốn có thứ nhắc nhớ mình thì tôi đã đi sao lại số băng cát sét hoặc giữ lại tấm bản đồ rồi. Nhưng tôi không bao giờ muốn nghe lại đống băng đó nữa, dù giọng cậu ấy sẽ còn vang mãi trong đầu tôi. Và những ngôi nhà đó, những con phố đó, và ngôi trường cấp ba đó sẽ luôn luôn còn đó để nhắc tôi nhớ về chuyện này. Giờ thì hết làm gì được nữa rồi. Bưu kiện đã trên đường gửi đi. Tôi ra khỏi bưu điện mà không lấy hóa đơn. Sâu bên trong chân mày mắt trái, đầu tôi vẫn nhức. Mỗi ngụm nước bọt tôi nuốt đều có vị chua, và càng gần đến trường, tôi càng thấy mình sắp ngã gục. Tôi muốn gục ngã. Tôi muốn ngã xuống ngay vỉa hè đằng kia rồi lết thân mình vào trong đám thường xuân đó. Vì ngay bên kia bụi thường xuân, vỉa hè uốn cong, men theo rìa ngoài bãi đỗ xe của trường. Rồi nó cắt xuyên qua bãi cỏ trước, tiến vào tòa nhà chính. Nó đi xuyên qua cửa chính và nhập vào hành lang, ngoằn ngoèo giữa những dãy tủ đồ và lớp học ở hai bên, rồi cuối cùng dẫn vào cánh cửa luôn để mở của tiết học thứ nhất. Phía trước lớp, đối diện với học sinh, sẽ là bàn của thầy Porter. Thầy ấy sẽ là người cuối cùng nhận được gói bưu kiện không có tên người gửi. Và ở giữa phòng, dịch qua bên trái một bàn, sẽ là bàn của Hannah Baker. Không người ngồi. (*) Một tá của thợ bánh, hay Baker’s dozen, có nghĩa là 13 chứ không phải 12 như nghĩa thường của một tá. Cụm từ này được cho là có nguồn gốc từ thời Trung cổ ở Anh. Thời đó, giá bán bánh mì được quy định phải dựa theo giá của bột mì, thợ bánh nào bán thiếu cân sẽ bị trừng phạt. Và vì bánh mì được tính theo cân bột chứ không phải số lượng nên để tránh thiếu cân, các thợ bánh thường cho thêm vào một hoặc hai ổ bánh giống hệt mỗi khi bán ra một tá bánh. Họ Baker của Hannah cũng có nghĩa là thợ làm bánh. Mời các bạn mượn đọc sách Mười Ba Lý Do của tác giả Jay Asher & Tuấn Phúc (dịch).