Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Yêu Trong Tỉnh Thức

Một chỉ dẫn “yêu không sợ hãi” đầy ngạc nhiên từ bậc thầy tâm linh Osho Những người đói khát trong nhu cầu, những người luôn kỳ vọng ở tình yêu chính là những người đau khổ nhất. Hai kẻ đói khát tìm thấy nhau trong một mối quan hệ yêu đương cùng những kỳ vọng người kia sẽ mang đến cho mình thứ mình cần – về cơ bản sẽ nhanh chóng thất vọng về nhau và cùng mang đến ngục tù khổ đau cho nhau. Trong cuốn sách Yêu, Osho - bậc thầy tâm linh, người được tôn vinh là một trong 1000 người kiến tạo của thế kỷ 20 – đã đưa ra những kiến giải sâu sắc về nhu cầu tâm lý có sức mạnh lớn nhất của nhân loại và “chỉ cho chúng ta cách trải nghiệm tình yêu”. Trong Yêu - Yêu Trong Tỉnh Thức, Gắn Bó Trong Niềm Tin (Tựa gốc: Being in Love), Osho dẫn người đọc vào một hành trình tìm hiểu táo bạo và đầy sôi nổi về “hiện tượng bí ẩn” mang tên tình yêu.  “Điều bạn cần làm không phải là học cách yêu, mà là loại bỏ những cách đánh mất tình yêu”, ông mở đầu. Trước tiên, Osho đưa ra một danh sách những điều “không phải là tình yêu”. Ông phân tích những nhu cầu đi kèm tình yêu thương đã phá hủy tình yêu ra sao, điều này diễn ra kể từ khi con người mới chào đời cho đến khi trưởng thành. Những thói quen đòi hỏi, mong muốn sở hữu người khác, kỳ vọng vào người khác… đều tạo nên sự hủy diệt và xung đột trong mọi mối quan hệ tình cảm, bao gồm cả tình yêu. Theo ông, tình yêu không bao gồm cảm giác ghen tuông, chiếm hữu, cạnh tranh, phụ thuộc, hay việc đòi hỏi người mình yêu phải hoàn hảo. Những điều trên đều khởi nguồn từ cái tôi, và Osho cho rằng: “Khi bạn thật sự yêu ai đó, cái tôi của bạn bắt đầu tan chảy và biến mất”. Thông qua từng chương của cuốn sách, bạn đọc nhận diện những dấu hiệu của một tình yêu đích thực: Sự cho đi và không chờ đợi được nhận lại, sự trưởng thành cá nhân, đặc biệt là sự tỉnh thức khi yêu. “Việc tỉnh táo nhận biết về bản thể của mình là sự khởi đầu của hành trình hướng tới tình yêu”. Trong phần trọng tâm của cuốn sách “Tình yêu là cơn gió mát lành” - Osho dành nhiều thời lượng bàn về những chỉ dẫn yêu đương, tinh tế, thấu cảm, hài hước và nhiệt tình chẳng kém gì một nhà tư vấn tâm lý hiện đại tài ba nhất. Ông hoá giải những trải nghiệm tệ hại mà ta gặp phải khi yêu: Sự hụt hẫng sau những phấn khích ban đầu hay thất vọng về tình dục. Hiếm có một bậc thầy tâm linh nào lại mang ánh sáng của thiền và đạo vào vấn đề tình dục, khoái cảm như Osho và ông đã kiến giải vấn đề này vô cùng uyên bác, thấu đáo và có tính giáo dục cao hơn bất cứ cuốn sách giáo dục giới tính nào trong vấn đề tình dục từng có. Osho cũng thẳng thừng gạt phăng những hiểu lầm, những “ý nghĩ vô nghĩa” về tình yêu như tư tưởng “yêu là đau khổ” hay phụ nữ không nên là người chủ động khi yêu. Sau cùng, Osho đưa ra những “niềm tin mới”, cổ vũ bạn đọc dấn thân vào tình yêu đích thực, thứ tình yêu của những linh hồn trưởng thành để đem đến sự hạnh phúc, khai sáng và chữa lành cho tất cả. Osho cũng đưa ra nhiều lời khuyên đáng giá cho các cặp đôi đang yêu. Chúng ta thường sợ hãi khi nghĩ về tình yêu, ta e ngại những nỗi đau lẫn rắc rối mà nó đem đến. Với “Yêu”, bằng giọng văn cá tính và cuốn hút đặc trưng, Osho đem đến sự thấu hiểu trọn vẹn về tình yêu, đồng thời truyền niềm tin và sự dũng cảm để bạn đọc bước vào trải nghiệm phức tạp này một cách mới mẻ trong thứ ánh sáng tỉnh thức của tâm linh. “Tình yêu chỉ có thể trưởng thành trong tình yêu”, ông nói, “Có điều gì đó thật đẹp đang chờ bạn phía trước. Nếu bạn có thể chờ đợi, nếu bạn có đủ kiên nhẫn và có thể tin tưởng, nó sẽ đến”. *** Trước tiên, Osho đưa ra một danh sách những điều không phải là tình yêu. Ông phân tích những nhu cầu đi kèm tình yêu thương đã phá hủy tình yêu ra sao, điều này diễn ra kể từ khi con người mới chào đời cho đến khi trưởng thành. Những thói quen đòi hỏi, mong muốn sở hữu người khác, kỳ vọng vào người khác… đều tạo nên sự hủy diệt và xung đột trong mọi mối quan hệ tình cảm, bao gồm cả tình yêu. Theo ông, tình yêu không bao gồm cảm giác ghen tuông, chiếm hữu, cạnh tranh, phụ thuộc, hay việc đòi hỏi người mình yêu phải hoàn hảo. Những điều trên đều khởi nguồn từ cái tôi, và Osho cho rằng:  Khi bạn thật sự yêu ai đó, cái tôi của bạn bắt đầu tan chảy và biến mất.  Thông qua từng chương của cuốn sách, bạn đọc nhận diện những dấu hiệu của một tình yêu đích thực: Sự cho đi và không chờ đợi được nhận lại, sự trưởng thành cá nhân, đặc biệt là sự tỉnh thức khi yêu.  Việc tỉnh táo nhận biết về bản thể của mình là sự khởi đầu của hành trình hướng tới tình yêu.    Trong phần trọng tâm của cuốn sách Tình yêu là cơn gió mát lành, Osho dành nhiều thời lượng bàn về những chỉ dẫn yêu đương, tinh tế, thấu cảm, hài hước và nhiệt tình chẳng kém gì một nhà tư vấn tâm lý hiện đại tài ba nhất. Ông hoá giải những trải nghiệm tệ hại mà ta gặp phải khi yêu: Sự hụt hẫng sau những phấn khích ban đầu hay thất vọng về tình dục. Hiếm có một bậc thầy tâm linh nào lại mang ánh sáng của thiền và đạo vào vấn đề tình dục, khoái cảm như Osho và ông đã kiến giải vấn đề này vô cùng uyên bác, thấu đáo và có tính giáo dục cao hơn bất cứ cuốn sách giáo dục giới tính nào trong vấn đề tình dục từng có. Osho cũng thẳng thừng gạt phăng những hiểu lầm, những “ý nghĩ vô nghĩa” về tình yêu như tư tưởng “yêu là đau khổ” hay phụ nữ không nên là người chủ động khi yêu. Sau cùng, Osho đưa ra những niềm tin mới, cổ vũ bạn đọc dấn thân vào tình yêu đích thực, thứ tình yêu của những linh hồn trưởng thành để đem đến sự hạnh phúc, khai sáng và chữa lành cho tất cả. Osho cũng đưa ra nhiều lời khuyên đáng giá cho các cặp đôi đang yêu. Chúng ta thường sợ hãi khi nghĩ về tình yêu, ta e ngại những nỗi đau lẫn rắc rối mà nó đem đến. Với Yêu, bằng giọng văn cá tính và cuốn hút đặc trưng, Osho đem đến sự thấu hiểu trọn vẹn về tình yêu, đồng thời truyền niềm tin và sự dũng cảm để bạn đọc bước vào trải nghiệm phức tạp này một cách mới mẻ trong thứ ánh sáng tỉnh thức của tâm linh.  Tình yêu chỉ có thể trưởng thành trong tình yêu. Có điều gì đó thật đẹp đang chờ bạn phía trước. Nếu bạn có thể chờ đợi, nếu bạn có đủ kiên nhẫn và có thể tin tưởng, nó sẽ đến. Về tác giả Osho là bậc đạo sư gây tranh cãi bậc nhất, đồng thời cũng có ảnh hưởng nhất. Tờ Sunday Times của London mô tả Osho là một trong 1000 người kiến tạo của thế kỷ 20. Còn tờ Sunday Mid-day của Ấn Độ bình chọn Osho là một trong 10 người, cùng với Gandhi, Nehru và Đức Phật, thay đổi vận mệnh của Ấn Độ. Sách của ông đã được dịch ra hơn 60 ngôn ngữ trên thế giới. Osho được biết đến với những đóng góp mang tính cách mạng trong lĩnh vực chuyển hoá nội tâm thông qua thiền định. Phương pháp thiền động của Osho (active meditation) giúp giải toả căng thẳng cho thân và tâm, giúp mọi người dễ dàng trải nghiệm sự an nhiên, tĩnh tại.  *** Tình yêu là gì? Thật tiếc khi phải bắt đầu bằng câu hỏi này. Với những gì diễn ra trong cuộc sống, tưởng chừng như mọi người đều biết câu trả lời cho câu hỏi này, nhưng trên thực tế, chỉ rất ít người biết rõ tình yêu là gì. Tình yêu trở thành một trong những trải nghiệm hiếm hoi nhất. Đúng vậy, người ta nói nhiều về tình yêu. Tình yêu được nhắc đến trong các bộ phim, trong những câu chuyện kể, trong các ca khúc, các chương trình truyền hình, radio, tạp chí – một ngành công nghiệp khổng lồ với vô vàn cách định nghĩa về tình yêu. Thậm chí nhiều người còn làm công việc hỗ trợ người khác hiểu tình yêu là gì. Nhưng tình yêu vẫn là một hiện tượng bí ẩn. Nó gần giống như khi ai đó hỏi “Thức ăn là gì?”. Liệu bạn có bất ngờ khi ai đó đến hỏi bạn câu hỏi trên? Trừ khi người đó bị bỏ đói ngay từ đầu và chưa từng nếm qua mùi vị thức ăn, câu hỏi đó mới được xem là có liên quan. Trường hợp này cũng tương tự như câu hỏi “Tình yêu là gì?”. Tình yêu là thức ăn nuôi dưỡng tâm hồn, nhưng bạn đã bị bỏ đói. Tâm hồn bạn không nhận được tình yêu, cho nên bạn không biết được mùi vị của nó. Cơ thể nhận thức ăn nên cơ thể được duy trì sự sống; còn tâm hồn chưa nhận được thức ăn nên tâm hồn đã chết, hoặc chưa được sinh ra, hoặc luôn ở ngưỡng cửa của cái chết. Ngay từ khi chào đời, chúng ta đều được trang bị khả năng yêu và được yêu. Mỗi đứa trẻ được sinh ra đều chan chứa tình yêu và biết rõ tình yêu là gì. Bạn không cần phải dạy đứa trẻ tình yêu là gì. Nhưng vấn đề nảy sinh bởi vì bố mẹ chúng không biết tình yêu là gì. Đứa trẻ không được chọn người cha, người mẹ xứng đáng với nó – không đứa trẻ nào có được diễm phúc đó; những người cha, người mẹ kiểu đó không tồn tại trên trái đất này. Và vào thời điểm khi trở thành cha, thành mẹ, đứa trẻ cũng đánh mất khả năng yêu. Tôi có nghe kể về một thung lũng nhỏ, nơi những đứa trẻ đều trở nên mù lòa sau khi chào đời được ba tháng. Đó là một cộng đồng nhỏ, vắng vẻ, nơi có một loại bệnh truyền từ ruồi gây mù mắt, do đó cả cộng đồng đều bị mù. Mỗi đứa trẻ tại đây đều chào đời với cặp mắt bình thường, nhưng chỉ tối đa ba tháng, chúng đều bị mù bởi những con ruồi truyền bệnh. Đến một ngày nào đó, hẳn những đứa trẻ này sẽ hỏi: “Mắt là gì? Bạn có thể cho biết nghĩa của từ mắt? Thị lực là gì? Nhìn thấy là gì?”. Khi đó câu hỏi mới có liên quan. Những đứa trẻ này được sinh ra với thị lực bình thường, nhưng thị lực đó đã bị mất đi trong quá trình trưởng thành của chúng. Đó là những gì đã xảy ra với tình yêu. Mỗi đứa trẻ đều được sinh ra với tình yêu chan chứa, tràn đầy, nhiều hơn mức chúng có thể đón nhận. Một đứa trẻ chào đời chính là kết quả của tình yêu; đứa trẻ được tạo thành từ những thứ được gọi là tình yêu. Nhưng cha mẹ không biết trao đi tình yêu. Họ đang chịu đựng dư vị khó tiêu của mình – cha mẹ chúng không bao giờ yêu chúng. Cha mẹ chỉ giả vờ yêu thôi. Họ có thể nói về tình yêu. Họ có thể nói: “Ta yêu con rất nhiều”, nhưng trên thực tế họ không yêu đứa con của mình. Cách họ hành xử, cách họ đối xử với đứa trẻ gây ra cảm giác xúc phạm; không hề có sự tôn trọng nào. Cha mẹ không tôn trọng đứa trẻ. Ai lại đi tôn trọng một đứa trẻ? Một đứa trẻ không được như một con người. Đứa trẻ là vấn đề. Nếu im lặng, nó là đứa trẻ ngoan; nếu nó không la hét hay khiến người lớn khổ sở, tốt; nếu nó không cản trở cha mẹ của nó, càng tốt. Đó là những điều nên có ở một đứa trẻ. Nếu thế thì không có sự tôn trọng và không có tình yêu. Cha mẹ chúng không biết tình yêu là gì. Người vợ không yêu chồng, người chồng không yêu vợ. Giữa họ không tồn tại tình yêu – thay vào đó là sự chi phối, chiếm hữu, ghen tuông, và đủ kiểu độc dược hủy hoại tình yêu. Giống như loại độc dược phá hủy thị giác, độc dược mang tên sự chiếm hữu và ghen tuông cũng sẽ hủy hoại tình yêu. Tình yêu là một bông hoa mong manh. Nó cần được bảo vệ, được chăm bón; chỉ có như vậy nó mới trở nên mạnh mẽ. Tình yêu của đứa trẻ cũng rất mong manh, bởi vì đứa trẻ mong manh, nên cơ thể nó mong manh. Bạn nghĩ liệu đứa trẻ sẽ tồn tại nếu bị bỏ mặc một mình ư? Hãy nghĩ xem một đứa trẻ bơ vơ như thế nào – nếu bị bỏ mặc một mình, đứa trẻ gần như không thể sinh tồn được. Nó sẽ chết – và đó là điều đang xảy ra với tình yêu. Tình yêu bị bỏ mặc, không ai chăm sóc. Cha mẹ không biết yêu, họ không biết tình yêu là gì, họ chưa bao giờ ngụp lặn trong tình yêu. Hãy nghĩ về cha mẹ của bạn, và hãy nhớ, tôi không nói rằng họ phải chịu trách nhiệm. Họ cũng là nạn nhân giống như bạn; cha mẹ của họ cũng tương tự như cha mẹ của bạn. Lời đe dọa luôn có ở đó, và cha mẹ luôn đe dọa tống cổ con cái ra ngoài. “Nếu không nghe lời, nếu không hành xử cho đúng, con sẽ bị đuổi ra khỏi nhà”. Lẽ dĩ nhiên, đứa trẻ lo sợ. Bị ném ra khỏi nhà ư? Phải bước vào giông bão cuộc đời ư? Đứa trẻ bắt đầu thỏa hiệp. Đứa trẻ dần dần bị uốn nắn, và nó bắt đầu chơi trò gian lận. Đứa trẻ không muốn cười nhưng nếu muốn uống sữa khi ở cạnh người mẹ, nó sẽ mỉm cười. Giờ thì đây chính là sự bày mưu tính kế – sự khởi đầu, bài học vỡ lòng của cuộc chiến quyền lực. Tận sâu trong lòng, đứa trẻ bắt đầu ghét cha mẹ bởi vì nó không được tôn trọng; tận sâu trong lòng, đứa trẻ bắt đầu cảm thấy thất vọng bởi nó không được yêu thương như vốn có. Nó được kỳ vọng phải làm những việc nào đó, và chỉ nhờ làm vậy, nó mới được yêu thương. Tình yêu có điều kiện; nó không xứng đáng như vốn có. Đầu tiên, nó phải trở nên xứng đáng, chỉ khi đó nó mới có được tình yêu của cha mẹ. Cho nên, để trở nên xứng đáng, đứa trẻ bắt đầu giả tạo; nó đánh mất cảm nhận về giá trị thật của mình. Nó cũng đánh mất luôn cả sự tự tôn, và dần dần nó bắt đầu cảm thấy rằng mình có tội. Nhiều ý nghĩ chợt thoáng qua trong tâm trí đứa trẻ: “Liệu đây có phải cha mẹ thật của mình không? Có khi nào mình là con nuôi? Có lẽ họ đang lừa dối mình bởi vì dường như không có tình yêu”. Ngàn lẻ một lần đứa trẻ nhìn thấy sự giận dữ trong mắt cha mẹ, những biểu hiện xấu xí trên khuôn mặt họ, và những điều nhỏ nhặt đến mức đứa trẻ không thể hiểu được sao họ có thể trở nên giận dữ như thế. Chỉ vì những điều rất nhỏ mà đứa trẻ nhìn thấy cơn thịnh nộ của cha mẹ – nó không thể tin được, điều đó thật vô lý và không công bằng! Nhưng đứa trẻ phải đầu hàng, phải cúi đầu, phải chấp nhận chuyện này như một lẽ tất yếu. Dần dần, khả năng yêu thương của nó bị hủy diệt. Tình yêu chỉ có thể trưởng thành trong tình yêu. Tình yêu cần có một môi trường yêu thương để nảy nở – đó là nền tảng cơ bản nhất cần phải ghi nhớ. Chỉ ở trong môi trường yêu thương thì tình yêu mới phát triển; nó cần nhịp đập, sự rung động tương tự xung quanh. Nếu người mẹ yêu thương, người cha yêu thương – không chỉ đối với đứa trẻ mà họ còn yêu thương nhau, nếu ngôi nhà tràn ngập bầu không khí yêu thương – đứa trẻ sẽ bắt đầu hành xử như là một người có tình yêu, và nó sẽ không bao giờ đặt câu hỏi “Tình yêu là gì?”. Ngay từ đầu, đứa trẻ sẽ biết tình yêu là gì và tình yêu đó trở thành nền tảng của nó. Nhưng điều đó không xảy ra. Thật tiếc khi phải nói điều này nhưng nó không xảy ra cho đến tận ngày nay. Và trẻ con học theo cách của cha mẹ – cằn nhằn, chì chiết, xung đột. Cứ tự mình quan sát đi. Nếu bạn là phụ nữ, hãy nhìn xem, bạn có thể đang lặp lại, gần như giống hệt cách mẹ bạn từng hành xử. Hãy quan sát khi bạn ở cạnh bạn trai hoặc chồng – Bạn đang làm gì? Bạn không lặp lại cùng một kiểu ư? Nếu bạn là đàn ông, hãy nhìn xem – Bạn đang làm gì? Liệu bạn không hành xử giống như cha của bạn? Bạn sẽ không làm những việc vô nghĩa như ông ấy từng làm? Đã từng có lúc bạn ngạc nhiên tự hỏi: “Sao cha mình có thể làm điều này?”, và giờ bạn đang làm giống hệt ông ấy. Mọi người cứ mãi lặp lại, mọi người đều là những kẻ bắt chước. Bạn cứ lặp lại hành động của cha mình, của mẹ mình, và bạn cần phải từ bỏ điều đó. Chỉ khi đó bạn mới biết tình yêu là gì, bằng không, bạn sẽ mãi biến chất. Tôi không thể định nghĩa tình yêu là gì bởi vì không có định nghĩa về tình yêu. Nó là một trong những thứ không thể định nghĩa được giống như sự chào đời, cái chết, Thượng đế, thiền. Nó là một trong những thứ không thể định nghĩa được – tôi không thể định nghĩa được nó. Tôi không thể nói rằng “Đây là tình yêu”, tôi không thể chỉ ra cho bạn thấy. Nó không phải là một hiện tượng hữu hình. Nó không thể được mổ xẻ, phân tích, nó chỉ có thể được trải nghiệm, và chỉ bằng trải nghiệm, bạn mới biết tình yêu là gì. Nhưng tôi có thể chỉ cho bạn cách trải nghiệm tình yêu. Bước đầu tiên là từ bỏ tiếng nói của cha mẹ vang vọng bên trong bạn, chương trình bên trong bạn, những cuộn băng ghi âm bên trong bạn. Hãy xóa bỏ chúng, bạn sẽ được tự do. Lần đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận được lòng trắc ẩn dành cho cha mẹ mình; bằng không, bạn sẽ mãi oán giận họ. Mọi người đều có lúc cảm thấy oán giận cha mẹ của mình. Làm sao bạn lại không oán giận khi họ đã làm quá nhiều điều sai trái với bạn? Nhưng họ đâu chủ ý làm hại bạn – họ chúc bạn có được những điều tốt đẹp, họ muốn làm mọi thứ vì hạnh phúc của bạn. Họ có thể làm gì nữa đây? Bạn không thể khiến điều gì đó xảy ra chỉ bằng cách mong muốn có nó. Những lời cầu chúc tốt đẹp sẽ chẳng khiến cho điều gì xảy ra. Họ là những người giỏi cầu chúc, đó là sự thật. Không có gì phải nghi ngờ. Mọi cha mẹ đều muốn con cái mình có được mọi niềm vui trong cuộc sống. Nhưng họ có thể làm gì? Bản thân họ cũng chưa nếm trải được niềm vui nào. Họ là những con rô-bốt, và dù vô tình hay cố ý, họ sẽ tạo ra một bầu không khí khiến con cái của họ sớm muộn gì cũng biến thành những con rô-bốt. Nếu bạn muốn trở thành con người chứ không phải một cỗ máy, hãy thoát khỏi tiếng nói của cha mẹ vang vọng bên trong bạn. Và bạn phải thận trọng. Đó là một việc khó khăn, gian khổ; bạn không thể làm được điều đó ngay lập tức. Bạn sẽ phải rất cẩn thận trong hành vi của mình. Hãy quan sát và chờ xem khi nào mẹ của bạn ở đó, đang hành xử thông qua bạn, hãy dừng ngay lập tức, thoát khỏi nó. Hãy làm điều gì đó hoàn toàn mới mẻ mà mẹ của bạn thậm chí không thể hình dung nổi. Chẳng hạn như, bạn trai của bạn đang nhìn một người phụ nữ khác với ánh mắt vô cùng ngưỡng mộ. Giờ thì hãy xem bạn sẽ làm gì. Bạn sẽ hành xử như cách mẹ của bạn đã làm khi cha của bạn chiêm ngưỡng người phụ nữ khác? Nếu làm điều đó, bạn sẽ không bao giờ biết được tình yêu là gì, bạn sẽ chỉ đang lặp lại một câu chuyện. Đó sẽ là hành động được diễn bởi nhiều người khác nhau, chỉ có thế; cùng một hành động tồi tệ nhưng được lặp đi lặp lại. Đừng là người bắt chước, hãy thoát khỏi nó. Hãy làm điều gì đó mới mẻ. Hãy làm điều gì đó mà mẹ của bạn không thể tưởng tượng được. Hãy làm điều gì đó mới mẻ mà cha của bạn không thể hình dung được. Sự mới mẻ này phải được mang đến bản thể của bạn, khi đó tình yêu của bạn mới bắt đầu tuôn tràn. Do đó, việc cần làm đầu tiên là thoát khỏi tiếng nói của cha mẹ vang vọng bên trong bạn. Còn đây là việc cần làm tiếp theo. Mọi người cho rằng họ chỉ có thể yêu khi tìm thấy được người xứng đáng – thật vô nghĩa! Bạn sẽ không bao giờ tìm thấy người đó. Mọi người nghĩ rằng họ sẽ chỉ yêu khi tìm thấy một người đàn ông hoàn hảo, hoặc một người phụ nữ hoàn hảo. Thật vô nghĩa! Bạn sẽ không tìm thấy bởi vì người đàn ông hoàn hảo và người đàn bà hoàn hảo không tồn tại. Nếu tồn tại, họ sẽ không bận lòng về tình yêu của bạn. Họ sẽ không quan tâm. ------------------------------------ ∞ ------------------------------------ Tôi được nghe kể về một người đàn ông suốt đời cô độc bởi vì ông ta vẫn luôn tìm kiếm người phụ nữ hoàn hảo. Ở tuổi bảy mươi, ông ấy được hỏi: “Ông đã đi khắp nơi, đã tìm kiếm khắp nơi, từ New York đến Kathmandu, từ Kathmandu đến Rome, từ Rome đến Luân Đôn. Ông vẫn không thể tìm thấy được người phụ nữ hoàn hảo? Không một người nào ư?”. Người đàn ông buồn bã nói: “Có, tôi đã tìm thấy. Vào một ngày cách đây đã lâu, tôi tình cờ gặp một người phụ nữ hoàn hảo”. “Thế điều gì đã xảy ra? Vì sao ông không đến với người đó?” Người đàn ông rầu rĩ đáp: “Biết làm sao đây? Cô ấy cũng đang tìm kiếm một người đàn ông hoàn hảo”. ------------------------------------ ∞ ------------------------------------ Hãy nhớ, khi hai người đều hoàn hảo, nhu cầu đối với tình yêu của họ không giống với nhu cầu đối với tình yêu của bạn. Nó chứa đựng một đặc tính hoàn toàn khác biệt. Bạn thậm chí không hiểu được kiểu tình yêu có thể xảy ra với bạn, nên bạn sẽ không thể nào hiểu được tình yêu xảy ra với Đức Phật, hay tình yêu chan chứa mà Lão Tử dành cho bạn, bạn sẽ không thể nào hiểu được. Trước hết, bạn phải hiểu rằng tình yêu là một hiện tượng tự nhiên. Bạn phải hiểu cái tự nhiên, rồi sau đó mới đến cái siêu vượt. Điều thứ hai cần ghi nhớ là đừng bao giờ tìm kiếm một người đàn ông hoàn hảo hay một người phụ nữ hoàn hảo. Ý tưởng đó cũng được gieo vào đầu bạn, rằng chừng nào chưa tìm thấy được người đàn ông hoàn hảo hay người phụ nữ hoàn hảo, bạn sẽ không thể hạnh phúc. Do đó, bạn cứ mãi tìm kiếm, và vì không tìm thấy nên bạn bất hạnh. Để dâng tràn và trưởng thành trong tình yêu, bạn không cần đến sự hoàn hảo. Tình yêu không liên quan đến điều gì khác. Một người đang yêu chỉ đơn giản là yêu thôi, giống như một người đang sống sẽ hít thở, ăn, uống và ngủ vậy. Bạn không thể nói: “Tôi sẽ không thở chừng nào không khí chưa trong lành”. Bạn vẫn thở dù là ở Los Angeles, hay Mumbai. Bạn không ngừng thở cho dù không khí có bị ô nhiễm, nhiễm độc khắp nơi. Bạn vẫn tiếp tục thở! Bạn không thể ngừng thở chỉ vì không khí không được trong lành. Nếu đói, bạn sẽ ăn vì đói, bất kể là gì. Ở sa mạc, nếu sắp chết khát, bạn sẽ uống bất cứ thứ gì. Bạn sẽ không khăng khăng chỉ uống Coca-Cola, bất cứ thứ gì cũng được, mọi loại đồ uống, chỉ cần là nước, cho dù là nước bẩn. Con người thậm chí còn uống cả nước tiểu của mình. Khi sắp chết khát, anh ta sẽ không bận tâm đó là nước gì, anh ta sẽ uống bất cứ thứ gì để thỏa cơn khát. Con người đã giết cả lạc đà trên sa mạc để lấy nước, bởi vì lạc đà tích trữ nước bên trong cơ thể. Lúc này, tình huống trở nên nguy hiểm, bởi vì giờ đây người đó sẽ phải đi bộ hàng dặm. Nhưng vì khát đến mức họ chỉ nghĩ đến những gì trước mắt – nếu không có nước, họ sẽ chết. Không có nước, cho dù lạc đà còn sống thì họ sẽ đi đâu? Lạc đà sẽ phải mang xác chết đi bởi vì họ sẽ chết vì thiếu nước. Một người còn sống và đang yêu chỉ đơn giản yêu thôi. Tình yêu là một chức năng tự nhiên. Do đó, điều thứ hai cần ghi nhớ là đừng đòi hỏi sự hoàn hảo, bằng không bạn sẽ không tìm thấy chút tình yêu nào tuôn chảy trong bạn. Ngược lại, bạn sẽ trở thành người không có tình yêu. Những người đòi hỏi sự hoàn hảo là những người loạn thần kinh chức năng, không có tình yêu. Cho dù có tìm thấy một người yêu hoàn hảo như họ muốn thì tình yêu ấy cũng sẽ bị hủy hoại bởi vì sự đòi hỏi kia. Khi một người đàn ông yêu một người phụ nữ hoặc một người phụ nữ yêu một người đàn ông, những đòi hỏi sẽ lập tức xuất hiện. Người phụ nữ bắt đầu đòi hỏi rằng người đàn ông phải hoàn hảo, chỉ vì anh ta yêu cô ta. Như thể anh ta đã mắc tội! Giờ thì anh ta phải hoàn hảo, giờ thì bỗng nhiên anh ta phải bỏ hết những mặt hạn chế của mình, chỉ vì người phụ nữ này ư? Giờ đây, anh ta không thể là con người ư? Anh ta hoặc phải trở thành siêu nhân hoặc phải trở thành kẻ lừa dối. Dĩ nhiên là rất khó để trở thành siêu nhân, do đó con người trở thành những kẻ lừa dối. Họ bắt đầu giả vờ, đóng kịch và sử dụng chiêu trò. Nhân danh tình yêu, họ chỉ đang sử dụng chiêu trò. Do đó, điều thứ hai cần ghi nhớ là đừng bao giờ đòi hỏi sự hoàn hảo. Bạn không có quyền đòi hỏi bất cứ điều gì từ ai. Nếu ai đó yêu bạn, hãy cảm thấy biết ơn nhưng đừng đòi hỏi gì cả, bởi vì người kia không có nghĩa vụ phải yêu bạn. Nếu được yêu, đó là một điều kỳ diệu. Hãy để tim bạn rung lên bởi sự kỳ diệu đó. Nhưng con người không rung động. Vì những việc nhỏ nhặt, họ sẽ hủy hoại mọi khả năng yêu thương. Họ không quan tâm nhiều đến tình yêu và niềm vui của tình yêu. Họ quan tâm đến hành trình của cái tôi hơn. Hãy quan tâm đến niềm vui của bạn. Hãy hết lòng quan tâm đến niềm vui của bạn, chỉ quan tâm đến niềm vui của bạn. Mọi thứ khác không quan trọng. Hãy yêu – như là một chức năng hoạt động tự nhiên, giống như hít thở vậy. Và khi bạn yêu một người, đừng đòi hỏi; bằng không, ngay từ đầu, bạn đang đóng các cánh cửa lại. Đừng kỳ vọng bất cứ điều gì. Nếu điều gì đó xảy ra như bạn mong muốn, hãy cảm thấy biết ơn. Nếu không có gì xuất hiện, nó không cần phải xuất hiện, không cần thiết. Bạn không thể kỳ vọng về nó. Hãy quan sát mọi người, nhìn cách họ coi nhau như là điều tất yếu. Nếu người vợ chuẩn bị thức ăn cho bạn, bạn không bao giờ cảm ơn cô ấy. Tôi không nói rằng bạn phải nói ra lời cảm ơn của mình, mà nó cần được thể hiện qua ánh mắt. Nhưng bạn không bận tâm, bạn cho đó là điều hiển nhiên – đó là việc của cô ấy. Ai nói với bạn thế? Nếu người chồng đi làm kiếm tiền, bạn không bao giờ cảm ơn anh ta. Bạn không cảm thấy biết ơn. “Đó là việc mà một người đàn ông nên làm”. Vậy thì làm sao tình yêu có thể phát triển? Tình yêu cần một bầu không khí yêu thương, tình yêu cần một bầu không khí của lòng biết ơn. Tình yêu cần một môi trường không đòi hỏi, không kỳ vọng. Đây là điều thứ hai cần ghi nhớ. Và điều thứ ba là, thay vì nghĩ cách để yêu, hãy bắt đầu cho đi. Nếu cho đi, bạn sẽ nhận về. Không có cách nào khác. Nhưng mọi người quan tâm nhiều đến cách lấy về và nhận về. Mọi người đều muốn nhận về, dường như không ai thích cho đi. Mọi người cho đi một cách miễn cưỡng – nếu phải cho đi, họ cho đi để nhận về, và việc đó gần giống như một thương vụ. Đó là một cuộc mặc cả. Họ luôn theo dõi để đảm bảo rằng mình nhận về nhiều hơn là cho đi, khi đó nó sẽ là một cuộc mặc cả tốt, một thương vụ hời. Và người khác cũng sẽ làm điều tương tự. Tình yêu không phải là một cuộc đổi chác, do đó đừng xem nó như là một thương vụ. Bằng không, bạn sẽ bỏ lỡ cuộc đời mình và tình yêu của mình, đó là tất cả những gì tuyệt đẹp của cuộc sống, bởi vì tất cả những gì xinh đẹp đều không phải là thương vụ. Kinh doanh là thứ xấu xa nhất trên thế giới này – một sự xấu xa cần thiết, nhưng sự hiện hữu không biết gì về kinh doanh. Cây ra hoa, đó không phải là kinh doanh; các vì sao tỏa sáng, đó không phải là kinh doanh, và bạn không phải trả tiền cho nó, không ai đòi hỏi điều gì ở bạn. Một con chim bay đến đậu ở cửa nhà bạn và hót, con chim đó không đòi bạn cấp giấy chứng nhận hay khen ngợi nó. Nó ríu rít rồi hạnh phúc bay đi, không để lại dấu vết nào. Đó là cách tình yêu phát triển. Cho đi, và đừng chờ đợi xem bạn có thể nhận về bao nhiêu. Đúng vậy, nó sẽ đến, nó đến gấp ngàn lần nhưng đến một cách tự nhiên. Tự nó xuất hiện, bạn không cần phải đòi hỏi. Khi bạn đòi hỏi, nó sẽ không bao giờ đến. Khi đòi hỏi, bạn đã giết chết nó. Vậy nên hãy cho đi. Hãy bắt đầu cho đi. Ban đầu, việc này rất khó, bởi vì cả cuộc đời mình, bạn đã được dạy bảo là không cho đi mà nhận về. Ngay từ đầu, bạn sẽ phải chiến đấu với chiếc áo giáp của mình. Cơ bắp của bạn đã trở nên khô cứng, trái tim bạn đã trở nên băng giá. Ngay từ đầu, đây là việc khó khăn, nhưng mỗi bước đi sẽ dẫn bạn đến một bước đi xa hơn, và dần dần dòng suối bắt đầu tuôn chảy. Đầu tiên, hãy thoát khỏi tiếng nói của cha mẹ vang vọng bên trong bạn. Khi thoát khỏi tiếng nói ấy, bạn sẽ thoát khỏi xã hội; khi thoát khỏi tiếng nói ấy, bạn sẽ thoát khỏi sự văn minh, giáo dục, mọi thứ – bởi vì cha mẹ là đại diện cho tất cả những điều đó. Bạn sẽ trở thành một cá thể độc lập. Lần đầu tiên, bạn không còn thuộc về đám đông, bạn có cá tính độc lập của riêng mình. Bạn được là chính mình. Đây chính là sự trưởng thành. Đây chính là những gì một người trưởng thành cần có. Người trưởng thành là người không cần ai để neo bám hoặc dựa dẫm. Người trưởng thành là người hạnh phúc trong chính sự cô độc của mình – sự cô độc của người đó là một ca khúc, là một sự ăn mừng. Người trưởng thành là người có thể tự mình hạnh phúc. Sự cô độc của người đó không phải là sự đơn độc, sự cô độc của người đó là tĩnh lặng, là thiền. Một ngày nào đó, bạn phải bước ra khỏi tử cung của người mẹ. Nếu ở trong đó lâu hơn chín tháng, bạn sẽ chết – không chỉ bạn mà mẹ bạn cũng chết. Một ngày nào đó, bạn phải bước ra khỏi tử cung của người mẹ; rồi một ngày nào đó, bạn phải bước ra khỏi môi trường gia đình – một loại tử cung khác – để đến trường. Rồi một ngày nào đó, bạn phải bước ra khỏi trường học để đi vào thế giới rộng lớn hơn. Nhưng tận sâu trong lòng, bạn vẫn là một đứa trẻ. Bạn vẫn ở trong tử cung! Hết lớp tử cung này đến lớp tử cung khác và tử cung đó cần phải bị phá vỡ. Người phương Đông gọi đó là sự chào đời lần thứ hai. Khi đạt đến sự chào đời lần thứ hai, bạn hoàn toàn thoát khỏi dấu ấn của cha mẹ. Và cái đẹp nằm ở chỗ chỉ người như thế mới cảm thấy biết ơn cha mẹ. Nghịch lý là chỉ người như thế mới có thể tha thứ cho cha mẹ của mình. Anh ta cảm nhận được lòng trắc ẩn và tình yêu dành cho cha mẹ, anh ta cảm nhận một cách vô cùng sâu sắc bởi vì họ cũng đã chịu đựng như những gì anh ta chịu đựng. Anh ta không giận dữ, không giận một chút nào. Anh ta có thể khóc nhưng không giận dữ, và anh ta sẽ làm mọi cách để giúp cha mẹ mình đạt đến trạng thái cô độc đó, tầm cao cô độc đó. Hãy trở thành những cá thể độc lập, đó là việc đầu tiên. Việc thứ hai là đừng kỳ vọng sự hoàn hảo và đừng yêu sách, đòi hỏi. Hãy yêu những con người bình thường. Không có gì sai với những người bình thường. Những người bình thường chính là những người phi thường! Mỗi con người đều là một cá thể độc nhất; hãy tôn trọng tính độc đáo đó. Thứ ba là hãy cho đi, và cho đi một cách vô điều kiện, khi đó bạn sẽ biết tình yêu là gì. Mời các bạn đón đọc Yêu Trong Tỉnh Thức của tác giả Osho & Lâm Đặng Cam Thảo (dịch).

Nguồn: dtv-ebook.com

Xem

Kết Giao Tinh Tế
Yếu tố nào quyết định thành công trong xã hội và trong công việc? Với tất cả những công việc mà chúng ta làm như tạo kiểu tóc, đánh một đôi giầy, mua bộ com-lê, và phán đoán tính cách, chúng ta thực sự không bao giờ biết rõ rằng tại sao một số người thành công trong cuộc sống còn số khác thì không. Có những người rất thành công và được mọi người yêu mến lại rụt rè, nhút nhát. Một số khác lại mạnh mẽ, sôi nổi. Có những người thành công lớn trong cuộc sống rất sành điệu. Một số lại rất giản dị. Một số người sống nội tâm được mọi người kính trọng, trong khi một số người sống hướng ngoại lại bị mọi người xa lánh. Và, tính cách và ngoại hình của bạn không phải là những yếu tố chính để bạn trở thành người được yêu mến và thành công trong cuộc sống, trừ khi bạn đang dẫn chương trình Lễ trao giải Điện ảnh. Vậy yếu tố chính ở đây là gì? Liệu cuốn sách này có giúp bạn tìm được câu trả lời? Hãy để tôi cho bạn biết cuốn sách này viết về cái gì – và không viết về cái gì – và sau đó bạn sẽ tự quyết định. Tôi không dám chắc rằng chẳng mấy chốc bạn sẽ nói chuyện một cách thoải mái với người môi giới hàng hóa về những hợp đồng dầu thô giao sau. Tôi cũng không quả quyết bạn có thể bàn luận một cách sâu sắc với một vị tiến sĩ triết học các vấn đề trong luận văn của ông ta. Tuy nhiên, điều tôi thực sự chắc chắn là bạn có thể gặp gỡ mọi người một cách tự tin, trò chuyện một cách thoải mái, và nhanh chóng giao tiếp với tất cả những người bạn gặp. Có lẽ bạn đã nhận ra rằng sự kỳ thị vô hình về bản thân và nghề nghiệp luôn tồn tại trong đầu của bạn, của tôi và của mọi người. Cuốn sách này sẽ giúp bạn tìm được một thứ vũ khí để đập tan kẻ thù xúc phạm đến lòng tự ái này nhờ nắm vững cách giao tiếp khôn khéo mà bạn chưa bao giờ biết đến. Và, đương nhiên, cuốn sách này cũng cho bạn biết cách tránh nói và làm những “điều ngu ngốc” khiến mọi người xa lánh bạn – nguyên nhân tiềm tàng khiến bạn mất công việc, tình bạn và tình yêu. Bạn cũng sẽ biết cách tặng cho họ một món quà đặc biệt, đó là món quà của lòng tự trọng. Thật đáng tiếc, đây là điều mọi người hiếm khi nghĩ đến trong giao tiếp với người khác. Bạn nghĩ thế nào về điều này? Hãy đến phòng thí nghiệm để tìm câu trả lời Bạn và một vị giáo sư tâm thần học bước vào phòng thí nghiệm và nhìn thấy hai người đàn ông khỏa thân đang ngồi trên chiếc ghế tựa, không một mảnh vải che thân, gương mặt họ mỉm cười ngượng ngùng. Vị giáo sư nhân từ liền phủ lên mỗi người một chiếc chăn trong khi giải thích công việc của bạn ngày hôm đó. “Hai người đàn ông này,” ông nói với bạn, “cả hai đều làm trong một công ty đa quốc gia. Một người là Giám đốc Điều hành. Anh ta có một gia đình hạnh phúc, các nhân viên trung thành và những người bạn đáng mến. Anh ta có tiền để hưởng thụ cuộc sống, chăm lo cho những người mà anh ta yêu quý, và thậm chí còn hào phóng tặng tiền cho quỹ từ thiện”. “Còn người kia,” vị giáo sư tiếp tục, “là nhân viên tạp vụ của công ty. Anh ta cũng là một người tốt và trung thực. Tuy nhiên, anh này lại có những mối quan hệ và một số người bạn không thân thiết và anh ta tiêu pha rất tằn tiện.” “Học trò yêu quý, em hãy xác định ai làm nghề gì?” Bạn nhìn vào hai người đàn ông này một cách kỳ quặc. Dường như chẳng có điểm gì khác nhau giữa họ. Nhìn họ trạc tuổi nhau, cân nặng ngang nhau, nước da giống nhau, và, nếu xét về mặt hình thức thì họ trông thông minh như nhau. Vị giáo sư tiến về phía hai người này và vén phần dưới của chiếc chăn lên, để lộ bốn bàn chân trần. “Đây có phải là một điểm cho thấy sự khác biệt?” vị giáo sư hỏi bạn. “Dạ, không phải ạ” bạn trả lời, nhưng tỏ vẻ lúng túng trước cách hỏi bóng gió của vị giáo sư và nghĩ rằng đó có thể là điểm khác biệt. Rồi ông kéo chiếc chăn lên cao hơn để lộ ra đầu gối và bắp đùi. Lùi về phía bạn, ông hỏi, “Đây có phải là một điểm cho thấy sự khác biệt không?” Lúc này bạn tỏ ra ngơ ngác hơn. Bạn lắc đầu không đồng ý. Khi vị giáo sư ngoảnh về phía chiếc chăn, bạn nhắm mắt lại và cảm thấy vô cùng sợ hãi. Sau đó bạn từ từ mở mắt ra. Bạn và hai người đàn ông phủ chăn thở phào nhẹ nhõm. Vị giáo sư chỉ để lộ đầu và phần thân phía trên của họ. Vị giáo sư vuốt chòm râu của mình, nhìn chằm chằm vào bạn, và hỏi lại câu hỏi trên bằng ánh mắt. Bạn nhìn hết người này, rồi người kia, sau đó nhìn đi nhìn lại. Cả hai người này đều không đủ tiêu chuẩn để lọt vào ảnh trang bìa của tạp chí Cosmos, nhưng hẳn bạn sẽ xếp hai người này vào hàng đẹp trai. “Em xin lỗi, em không thể nói được ai làm việc gì”, bạn trả lời. Vị giáo sư không hề tỏ vẻ ngạc nhiên. Ông tiếp tục, “Điều tôi sẽ nói với em là, cả hai đều sinh ra trong những gia đình có cùng vị thế kinh tế xã hội, cùng lớn lên trên một vùng đất, cùng chơi với nhau khi còn bé, cùng học một trường, và có chỉ số thông minh như nhau”. Lúc này bạn tỏ ra hoàn toàn lúng túng. Nếu đó không phải là hình thức, trí tuệ, sự giáo dục, tiền bạc hoặc sự nuôi dưỡng, thì đó là cái gì? Bạn đã bao giờ bị nhầm lẫn tương tự như vậy? Bạn nhìn thấy hai người có diện mạo hoàn toàn giống nhau. Nhưng một người thì thành đạt, còn người kia thì không. Một người sống trên “tấm trần kính(1)” nơi chỉ dành cho những người thành đạt. Còn người kia ngước nhìn một cách đầy thèm muốn, và tự hỏi, “Tại sao họ lại ở trên đó, còn mình thì vẫn đang vật lộn dưới này?” Một số người cho rằng những ông chủ và bà chủ sống trên tấm trần kính đang che đậy lớp đất mặt của họ và sẽ không cho bất kỳ ai vào. Điều này không đúng. Họ muốn bạn đột nhập vào bên trong. Có thể là họ rất cô đơn ở trên đó. Về mặt nào đó, họ đang chờ đợi và mong muốn bạn trở thành một người trong số họ. Tôi có vài người bạn là diễn viên. Sau khi không “lọt qua” buổi diễn thử, họ không nhận ra là người đạo diễn thậm chí còn thất vọng hơn họ. Người đạo diễn tuyệt vọng vì không tìm được người có khả năng nhập vai diễn. Tương tự, những người thành đạt mong muốn tìm được những người khác gia nhập hội của họ. Giống như tất cả chúng ta, họ muốn có những người bạn cùng tầng lớp với mình. Thật đáng tiếc vì có người cho rằng những nhân vật nổi tiếng vốn thường được thiên vị mà không thừa nhận rằng suy nghĩ ngớ ngẩn đó của họ đã làm cho họ bị ngăn cách. Trở lại Phòng thí nghiệm Vị giáo sư lặp lại câu hỏi. “Trong hai người đàn ông này, người nào là Giám đốc Điều hành và người nào là nhân viên tạp vụ?” Bạn nhún vai, “Em không biết ạ.” Vị giáo sư mỉm cười, quay về phía những đối tượng nghiên cứu của ông, và nói, “Cảm ơn các anh, bây giờ các anh có thể đi.” Họ cũng tỏ vẻ biết ơn giống như bạn vì cuộc thí nghiệm đã xong. Và họ lại đứng đó với những chiếc chăn quấn xung quanh người. Đối tượng thứ nhất quay sang đối tượng thứ hai và nói, “Joe, chắc anh đang rất vui vì cuộc thí nghiệm đã xong. Anh đã làm tốt công việc của mình!” Bước ra cửa, anh ta nhìn bạn và nói, “Tôi biết đó là một cuộc thí nghiệm không hề dễ chịu đối với hai vị. Tôi hy vọng cuộc thí nghiệm tới sẽ dễ chịu hơn. Các anh đang phải tiến hành một nghiên cứu rất quan trọng.” Khi đối tượng thứ hai bắt đầu rời đi, anh ta nói, “Rất vui khi tôi có thể giúp anh thoát khỏi đây.” Anh ta dừng ở cửa giây lát, nhìn đầy vẻ mong đợi. Vị giáo sư đưa cho anh ta một ít tiền. Đối tượng thứ hai cầm lấy rất nhanh và bắt đầu bỏ vào túi … cho đến khi anh ta thấy không còn đồng nào. Vị giáo sư đóng cửa lại và hỏi bạn câu hỏi trên một lần nữa: “Học trò yêu quý, vậy ai là Giám đốc Điều hành và ai là nhân viên tạp vụ?” Bạn cười lớn và trả lời một cách đầy tự tin, “Người đầu tiên là Giám đốc Điều hành ạ.” “Đúng vậy!” Vị giáo sư tỏ vẻ thích thú. “Làm thế nào mà em biết được?” Bạn phỏng đoán, “Dạ, người đầu tiên quan tâm đến cảm xúc của người khác, và cả cảm xúc của chúng ta nữa. Còn người kia, nghĩ cho cùng, đã nói “Tôi rất vui khi có thể giúp anh thoát khỏi đây,’ nhấn mạnh tầm quan trọng của anh ta. Câu đó nghe như chúng ta đã nợ anh ta một điều gì đó.” “Chính xác!” với giọng nói biểu lộ sự vui mừng vì đã khám phá ra điều gì, vị giáo sư giải thích, “Em thấy đấy, người đàn ông thứ nhất đã đọc được suy nghĩ của người khác, vì vậy tạo dựng ngay được mối quan hệ với người khác. Anh ta phán đoán được sự khó chịu của Joe và đã giúp giảm bớt sự khó chịu này bằng cách khen ngợi Joe. “Người đàn ông thứ hai, bởi vì anh ta có thái độ “bạn nợ tôi”, đã kích động tôi phải “thanh toán hết cho anh ta’. Do vậy chúng ta không có nợ nần gì với anh ta nữa.” Bạn đồng ý, “Và, ngược lại, nếu người đàn ông thứ nhất đòi hỏi chúng ta một ân huệ nhỏ, thậm chí là sau nhiều năm, chúng ta sẽ rất vui vẻ ban tặng cho anh ta.” “Ôi, nhưng thưa Giáo sư,” Bạn ngập ngừng hỏi, “Tại sao họ lại không mặc gì ạ?” Ông trả lời, “Lý do tôi để họ cởi bỏ quần áo khi làm thí nghiệm này là nhằm hạn chế sự thoải mái của họ và vì vậy chúng ta có thể nhận thấy cách phản ứng của mỗi người trong một tình huống mới lạ – như tất cả chúng ta phải làm hàng ngày.” Vị giáo sư nhìn bạn. “Em có cảm thấy vị Giám đốc Điều hành tự tin hơn biết bao nhiêu? Đó là vì anh ta đã phán đoán được cảm giác của người khác khi bị đặt vào vị trí khó chịu đó. Vì vậy, anh ta hiểu được sự khó chịu của mình và người bên cạnh. Em có nhớ những từ đầu tiên anh ta nói không? ‘Joe à, chắc hẳn anh đang rất vui vì cuộc thí nghiệm đã xong. Anh đã làm thật tốt công việc của mình’ Anh ta nhận thấy Joe cần một người nói gì đó để nâng cao lòng tự trọng của mình. “Qua nhiều năm, anh ta cũng tự tin vì mọi người đã kính trọng và có cảm tình với anh ta. Và tại sao lại thế? Bởi vì anh ta đã cư xử với mọi người như anh ta đã cư xử với ba chúng ta. Anh ta phán đoán được những cảm xúc khác nhau của chúng ta và lựa chọn phản ứng phù hợp. “Vị Giám đốc Điều hành hiểu cảm xúc của chúng ta. Anh ta hiểu rằng tiến hành một cuộc thí nghiệm với hai người đàn ông khỏa thân có lẽ không hề dễ chịu với chúng ta chút nào. Em còn nhớ câu mà anh ta đã nói không?” “Em nhớ ạ. Anh ta đoán được cảm xúc của chúng ta và tỏ ra tin tưởng vào ý nghĩa của việc nghiên cứu. Sau đó anh ấy chúc chúng ta những điều tốt lành” Sự khác biệt giữa người thành đạt và người không thành đạt trong cuộc sống Vị Giám đốc Điều hành đã thể hiện được cái mà tôi gọi là phán đoán cảm xúc, hoặc EP (Emotional Prediction). Anh ta có thể phán đoán đúng cảm giác của Joe, vị giáo sư, và bạn sau cuộc thí nghiệm. Chỉ với vài câu, anh ta đã tạo dựng được mối quan hệ với mọi người và tạo cho họ cảm giác thoải mái. Một vài người có khả năng bẩm sinh tiềm ẩn. Thật đáng tiếc, phần lớn con người lại không có khả năng này. EP phức tạp đến nỗi chúng ta rất ít khi có thể phán đoán được cảm xúc của chính mình, huống chi là cảm xúc của người khác. Trong một nghiên cứu được công bố trên tờ Tạp chí về Tính cách và tâm lý xã hội, các nhà nghiên cứu đã hỏi sinh viên vài tuần trước một kỳ thi quan trọng về cảm giác của họ trước và sau khi làm bài kiểm tra. Sau đó, các nhà nghiên cứu hỏi sinh viên cảm giác trước khi điểm được công bố. Cuối cùng, họ hỏi, “Các em hãy nói chính xác cảm giác của các em như thế nào nếu các em đỗ? Và nếu các em trượt?” Rất ít sinh viên có thể phán đoán chính xác phản ứng cảm xúc của họ sẽ như thế nào. Đó là điều mà bạn cảm thấy thú vị. Khi đọc xong cuốn sách này, bạn sẽ cảm nhận được cảm xúc của người khác, thậm chí trước cả khi họ hiểu chính họ. Khi đó bạn có thể tạo dựng mối quan hệ với họ một cách phù hợp. Điều này không có nghĩa bạn phải là Giám đốc Điều hành, hay thậm chí mong muốn là Giám đốc Điều hành. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là bạn phải có Phán đoán cảm xúc để đạt được mục tiêu cao nhất của bạn – bất kể cảm xúc gì trong cuộc sống. Nó sẽ giúp bạn có nhiều bạn bè, tìm thấy được tình yêu, công việc tốt hơn, hoặc có thể tạo dựng mối quan hệ với mọi người. Phán đoán cảm xúc khác Trí tuệ cảm xúc như thế nào? Đó là một câu hỏi rất thú vị. Trí tuệ xúc cảm(2) là khái niệm được Daniel Goleman đề cập đến trong cuốn sách nổi tiếng cùng tên của ông. Cuốn sách đó bao gồm (1) hiểu cảm xúc của chính bạn, (2) kiểm soát cảm xúc của bạn, (3) tăng cường cảm xúc của bạn, (4) nhận biết cảm xúc của người khác, và (5) xử lý các mối quan hệ. Nhưng phán đoán cảm xúc là một loại giao tiếp khác. Đó là phán đoán trước thời điểm cảm xúc của một người nào đó xảy ra ngay lập tức hoặc sau này với những gì được nói hoặc làm. Khi đó bạn sẽ có thể cư xử cho phù hợp, củng cố sự tự tin và lòng tự trọng của những người mà bạn đang giao tiếp. Điều này cũng làm tăng tình cảm của họ đối với bạn và thúc đẩy sự tự tin của bạn. Tại sao vậy? Bởi vì chẳng bao lâu bạn sẽ có thói quen phản ứng một cách nhạy cảm với người khác và do vậy bạn sẽ nhận được sự phản hồi tích cực từ phía mọi người. Phần lớn phản ứng của mọi người với bạn bắt nguồn từ tiềm thức. Những phản ứng nhanh nhạy của họ bỏ qua bộ não và đi thẳng vào “ruột”. Một cuốn sách nổi tiếng của Malcolm Gladwell, Trong chớp mắt(3), đã dẫn chứng và khiến khái niệm này trở nên phổ biến. Con người không còn hoài nghi về sự thực vô hình này và vai trò nòng cốt của nó. Phán đoán cảm xúc là một yếu tố quan trọng để duy trì tình yêu Tôi thường băn khoăn tại sao những người đã từng yêu nhau, sống cùng nhau, thậm chí cùng sinh con đẻ cái hoặc cùng nhau tạo lập công ty cuối cùng lại chán ghét nhau. Hơn 40% những cuộc hôn nhân ngày nay đều đi đến ly hôn, nhiều trong số đó xảy ra sự phản ứng rất quyết liệt từ người trong cuộc. Nếu các đối tác không nhận biết được cảm xúc của nhau, khoảnh khắc yêu đương của họ có thể biến thành sự thù địch ngầm. Con người thường kìm chế cảm xúc bộc phát của mình giống như quả lựu đạn nổ chậm. Rồi một ngày, người đàn ông nói thêm điều gì đó khẳng định“anh ta là một nhà độc tài”, hoặc người phụ nữ làm một việc gì đó hoàn toàn chứng tỏ “cô ấy là người ngu ngốc!”. Đó là điểm bùng phát. Khi một cặp vợ chồng thừa nhận mối quan hệ của họ đang ở trong tình trạng khổ sở hơn là hạnh phúc, thì một trong hai người sẽ kéo chốt. Tổn thương là cực lớn. Cặp vợ chồng đó sẽ ly thân. Các chuyên gia tâm thần học và tâm lý học đã công nhận “nguyên tắc hạnh phúc – khổ đau” từ những năm 300 trước Công nguyên, khi nhà triết học Hy Lạp Epicurus bắt đầu viết trên giấy cói. Sigmund Freud đã thừa nhận sự hình thành khái niệm đó và đề cập trong những cuốn sách của ông. Gần đây nhất, diễn giả Tony Robbins (diễn thuyết bài Đi trên than nóng bằng chân trần) đã nhảy quanh sân khấu và hét toáng lên rằng nếu con người chuyển động tiến về thuyết đó thì sẽ hạnh phúc còn lùi lại thì không. Bất kể cách giới thiệu khái niệm đó như thế nào để tạo được sự thích thú của mọi người, chân lý muôn đời là thế này: Nguyên tắc hạnh phúc – khổ đau ảnh hưởng đến tất cả các mối quan hệ của chúng ta. Nếu bạn vô tình tạo cho người nào đó cảm giác khó chịu, cô ta sẽ muốn bạn nhanh chóng ra khỏi cuộc sống của cô ấy. Mặt khác, nếu mỗi lần trò chuyện, bạn để lại cảm giác dễ chịu thì cô ấy sẽ kính trọng và có cảm tình với bạn. Chúng ta không nói về việc đưa ra những lời khen ngợi ở đây. Đó là những gì mà Dale Carnegie viết cách đây bảy mươi năm. Ngày nay, những lời khen ngợi công khai được đưa ra quá cụ thể và quá mức. Để được mọi người kính trọng và yêu mến, bạn phải thấu hiểu cảm xúc của họ và xác định vị trí, kích cỡ, và kiểu lòng tự trọng dễ bị tổn thương của họ. Khi bạn đã làm được điều đó, bạn có thể phán đoán được chính xác cảm xúc của họ, phản ứng nhạy cảm và tạo cho họ cảm giác muốn tạo dựng mối quan hệ với bạn. Hãy trở lại thăm Giám đốc Điều hành và nhân viên tạp vụ Vị Giám đốc Điều hành khỏa thân trong phòng thí nghiệm đã hiểu được cảm xúc của bạn và vị giáo sư. Khi anh ta nói, “tôi biết chắc đó không phải là cuộc thí nghiệm dễ chịu với hai vị”, đó không phải là lời khen ngợi cụ thể. Anh ta chỉ thể hiện sự nhận thức và phán đoán cảm giác của những người thực hiện một thí nghiệm lạ kỳ. Trái lại, người nhân viên tạp vụ chỉ nói về bản thân anh ta. Anh ta không bày tỏ nhận thức về cảm giác của bạn và giáo sư. Bạn có thể thấy sự ích kỷ và thiếu nhạy cảm đó của anh ta là một điều nhỏ nhặt – hãy gọi đó là “vết chích đau đớn”. Tuy đó chỉ là mối quan hệ của bạn với Joe và bạn không có thái độ như vậy với người khác, điều đó cũng đủ tạo ra cảm giác để bạn không muốn làm việc cho anh ta hoặc nhìn anh ta lần nữa. Trong suốt cuộc đời mình, anh chàng tội nghiệp đó có lẽ cũng đã châm nhiều nhát kim đau đớn vào mọi người. Không ai đề bạt để anh ta thoát khỏi vị trí nhân viên tạp vụ. Lòng tự trọng của một người giống như người bị mắc chứng bệnh máu loãng khó đông và rất dễ tự ái, chỉ một vết chích nhẹ nhất cũng có thể làm chảy rất nhiều máu. Nếu bạn vô tình làm ai tự ái, lòng tự trọng của họ bị chảy máu bên trong sẽ nói với chủ của nó, “Hãy tránh xa cô ấy/anh ấy. Thật là nguy hiểm đối với tôi”. Hãy luôn vui sướng và đừng đau khổ Lập trình Ngôn ngữ Tư duy, hay NLP, là một liệu pháp tâm lý phát triển trong những năm 1970. Những người ủng hộ triết học sẽ nói người nhân viên tạp vụ đã tự “buộc mình” vào nỗi khổ đau. Trên thực tế, nếu ai đó đã từng trải qua cảm giác khó chịu như Joe, chỉ cần đặt mình vào vị trí của anh ta sẽ thấy được cảm giác không dễ chịu đó. Tôi biết một người phụ nữ, người mà nhiều năm về sau, vẫn còn cảm giác buồn nôn khi đi qua bệnh viện nơi bà từng điều trị hóa học trị liệu. Bà đã chọn một tuyến đường đi lại hàng ngày mất nhiều hơn hai mươi phút để tránh đi qua nơi đó. Việc thực hành NLP giúp ta biết rằng, nếu bạn, chẳng hạn, vỗ vào mũi mỗi lần bạn cảm thấy sung sướng, thì chỉ cần vỗ vào mũi, bạn sẽ tạo ra cảm giác vui sướng. Tôi chưa thử vỗ vào mũi bao giờ. Tuy nhiên, tôi lại cảm thấy niềm vui tràn ngập khi nhìn những tấm hình vui tươi của tất cả mọi người. 96 kỹ năng giao tiếp đặc biệt sau đây, mà chúng tôi gọi là “Những mẹo nhỏ” sẽ giúp bạn tự tìm được niềm vui trong cuộc sống. Nếu bạn vận dụng vài trong số tất cả những kỹ năng này với ai đó, họ sẽ thấy vui khi gặp bạn – hoặc thậm chí vui khi nghĩ về bạn. Nếu bạn cảm thấy đã làm cho bất kỳ ai trong số họ cười và khen ngợi bạn, thì hẳn bạn đang nắm giữ phán đoán cảm xúc. Khả năng hiếm có này xuất hiện tự nhiên ở một số người, nhưng phần lớn chúng ta phải học khả năng đó. Dĩ nhiên là tôi đã thực hiện nhiều lần một cách rất khó khăn. Tôi sẽ nói cho bạn biết cách thực hiện như thế nào. Trước khi chúng ta bắt đầu, hãy để tôi kể cho bạn về hai nhân vật đã có những đóng góp đáng kể cho cuốn sách này. *** Leil Lowndes là một trong những chuyên gia về nghệ thuật giao tiếp có uy tín trên trường quốc tế. Từ những trải nghiệm của mình và đúc kết từ những cuốn cẩm nang về nghệ thuật thu phục nhân tâm, bà đã tổng hợp thành 92 thủ thuật trong cuốn sách này. Phần lớn các thủ thuật đều hướng đến việc gỡ rối cho đối phương, tỏ ra khéo léo, tinh tế và nhạy cảm... những yếu tố khiến bạn tỏ ra là một người giao tiếp có đẳng cấp và uy lực. Tác phẩm: Nghệ Thuật Giao Tiếp Để Thành Công Kết Giao Tinh Tế Tán Tỉnh Bất Kỳ Ai Nói Cho Hay Kết Giao Cho Khéo Làm Thế Nào Để Mọi Người Yêu Bạn  Giao Tiếp Thành Công Với Mọi Đối Tác - Những Bí Quyết Giúp Bạn Thành Công Trong Kinh Doanh ...   Mời các bạn đón đọc Nghệ Thuật Giao Tiếp Để Thành Công của tác giả Leil Lowndes.
Nghệ Thuật Giao Tiếp Để Thành Công
NHỮNG QUY TẮC VÀNG TRONG NGHỆ THUẬT GIAO TIẾP Các nghiên cứu cho thấy 85% thành công trong cuộc sống của chúng ta có liên quan trực tiếp đến kỹ năng giao tiếp. Chúng ta không thể đơn thương độc mã trên hành trình đến thành công. Điều phân biệt những người thành công với kẻ thất bại chính là người thành công có khả năng thu phục nhân tâm để phát huy tối đa tiềm lực cá nhân và tận dụng sức mạnh của người khác. Qua năm tháng, sự khéo léo trong giao tiếp sẽ chiếm lĩnh trái tim, trí óc của mọi người và họ luôn sẵn sàng giúp người đó thăng tiến đến đỉnh cao sự nghiệp. Giao tiếp là một nghệ thuật. Nhưng cho tới nay, cuốn sách về nghệ thuật giao tiếp đầy đủ, sâu sắc và có ảnh hưởng mạnh mẽ đến hàng triệu người thành đạt trên thế giới vẫn là cuốn Đắc nhân tâm của tác giả Dale Carnegie xuất bản từ năm 1936. Tiếp nối sau đó, có rất nhiều sách về nghệ thuật thuyết phục, gây ảnh hưởng, nghệ thuật đàm thoại... đã ra đời. Tuy nhiên, về cơ bản, nội dung các sách ấy vẫn không ra khỏi tinh thần của cuốn Đắc nhân tâm. Những gì Dale Carnegie viết nay đã trở nên kinh viện, giáo điều. Ai cũng biết rằng cần gây ảnh hưởng bằng nụ cười, ánh mắt, nên làm đối tác hài lòng… nhưng làm thế nào để đạt được điều đó thì chưa cuốn sách nào đề cập tới. Cuộc sống và thương trường hôm nay đã khác xa những năm 1936, và để đạt được thành công bạn thực sự cần những kỹ năng. Bằng Nghệ thuật giao tiếp để thành công – cuốn Đắc nhân tâm của thế kỷ XXI ‒ Leil Lowndes đã lấp đầy khoảng trống lớn này. Leil Lowndes là một trong những chuyên gia về nghệ thuật giao tiếp có uy tín trên trường quốc tế. Bà được mời nói chuyện tại nhiều thành phố lớn của Mỹ, các công ty thuộc danh sách Fortune 500 và nhiều tập đoàn lớn. Bà từng xuất hiện trên tạp chí New York Time, Chicago Tribune, Times và là tác giả của những cuốn sách bán chạy trên toàn thế giới. Từ những trải nghiệm của mình và đúc kết từ những cuốn cẩm nang về nghệ thuật thu phục nhân tâm, bà đã tổng hợp thành 92 thủ thuật trong cuốn sách này. Có thể coi đây là cách chuyển tải những kỹ năng giao tiếp tuyệt vời của các chuyên gia đến mọi người. Tác giả luôn quan niệm, thế giới này xoay quanh những ân nghĩa. Do đó, phần lớn các thủ thuật hướng đến việc gỡ rối cho đối phương, tỏ ra khéo léo, tinh tế và nhạy cảm... những yếu tố khiến bạn tỏ ra là một người giao tiếp có đẳng cấp và uy lực. Có thể bạn không chi ly trong từng trận đánh nhưng sẽ thắng trong toàn cuộc chiến. Mỗi đường đi nước bước trở thành một nấc trên các thang bậc vươn tới thành công. Bạn sẽ được dẫn dắt trong thế giới của nghệ thuật giao tiếp với 92 thủ thuật, từ những nấc thang đầu tiên như Tạo sự cuốn hút không lời, Nghệ thuật bắt chuyện, đến Cách tạo sự tương đồng, Phát huy sức mạnh của lời khen và tránh nịnh hót lố bịch, Cách dự tiệc như một chính trị gia hay Để giao tiếp đầy uy lực... và tránh những điều tối kỵ trong các cuộc chuyện trò.  Cuốn sách này hướng tới mọi đối tượng độc giả, dù là sinh viên, nhân viên bán hàng, doanh nhân, nhà quản lý, chính trị gia hay người nội trợ hoặc bất cứ ai muốn kiểm soát các mối quan hệ, thu nhập hay cuộc đời họ theo cách hiệu quả hơn... bởi xét cho cùng, tất cả chúng ta, bằng cách này hay cách khác, đều hướng tới một mục đích là tình yêu thương, sự giàu có và những người bạn chân thành.  92 thủ thuật trong Nghệ thuật giao tiếp để thành công không dừng lại ở những lý thuyết chung mà biến thành các thủ thuật trong những tình huống linh hoạt. Cuốn sách này trang bị cho bạn kiến thức, kỹ năng và cao hơn là thủ thuật giao tiếp, nhưng bạn chỉ trở thành bậc thầy giao tiếp chừng nào bạn tạo dựng được thói quen vận dụng chúng trong thực tiễn. Hãy bắt đầu hành trình biến kỹ năng giao tiếp đỉnh cao thành tài sản riêng của bạn! Hà Nội, ngày 24 tháng 6 năm 2009 CÔNG TY SÁCH ALPHA *** Leil Lowndes là một trong những chuyên gia về nghệ thuật giao tiếp có uy tín trên trường quốc tế. Từ những trải nghiệm của mình và đúc kết từ những cuốn cẩm nang về nghệ thuật thu phục nhân tâm, bà đã tổng hợp thành 92 thủ thuật trong cuốn sách này. Phần lớn các thủ thuật đều hướng đến việc gỡ rối cho đối phương, tỏ ra khéo léo, tinh tế và nhạy cảm... những yếu tố khiến bạn tỏ ra là một người giao tiếp có đẳng cấp và uy lực. Tác phẩm: Nghệ Thuật Giao Tiếp Để Thành Công Kết Giao Kinh Tế Tán Tỉnh Bất Kỳ Ai Nói Cho Hay Kết Giao Cho Khéo Làm Thế Nào Để Mọi Người Yêu Bạn  Giao Tiếp Thành Công Với Mọi Đối Tác - Những Bí Quyết Giúp Bạn Thành Công Trong Kinh Doanh ... *** Phương thức thu phục mọi người  Có bao giờ bạn ngưỡng mộ những người thành đạt, những người dường như có mọi thứ không? Họ nói chuyện thật tự tin trong các cuộc gặp gỡ hay các bữa tiệc. Họ có công việc tốt nhất, người bạn đời tuyệt vời nhất, những người bạn chân thành nhất, tài khoản ngân hàng lớn nhất và số điện thoại thời thượng nhất.  Nhiều người trong số họ không hề thông minh, lanh lợi hay được học hành nhiều hơn bạn, và thậm chí trông cũng chẳng ưa nhìn hơn bạn! Vậy điều gì khiến họ có được những thứ tốt đẹp đó? Có người cho rằng do gen di truyền, số khác lại cho rằng nhờ hôn nhân hoặc đơn giản chỉ do may mắn. Nhưng có lẽ họ nên ngẫm lại. Chung quy lại, tất cả là do những người thành đạt giỏi thu phục nhân tâm hơn mà thôi.  Không ai có thể đơn thương độc mã trên con đường vươn tới đỉnh cao. Sau nhiều năm, những người thành đạt ấy đã biết cách thu phục trái tim, khối óc của mọi người, và nhờ đó nhận được sự hỗ trợ lớn lao để từng bước tiến đến đỉnh cao trong sự nghiệp.  Những kẻ hay than vãn thường không bao giờ chịu thừa nhận sai sót của bản thân khi thất bại. Họ sẽ chẳng bao giờ nhận ra rằng chính những lời nói vụng về của mình đã làm tan vỡ một tình yêu, một mối kết giao hay một hợp đồng làm ăn nào đó.  Dường như những người thành đạt sở hữu chiếc túi chứa đầy phép thuật hay bàn tay của vua Midas ‒ hễ chạm vào bất kỳ việc gì cũng có thể mang lại thành công. Điều gì ẩn chứa trong chiếc túi thủ thuật của họ? Có rất nhiều thứ: Đó là những yếu tố tạo thành một tình bạn bền vững, một khả năng vượt trội, một sức lôi cuốn kỳ lạ khiến mọi người đều yêu mến họ. Họ cũng sở hữu tố chất lãnh đạo tiểm ẩn mà khi phát huy, nó sẽ khiến mọi người cần đến họ chứ không ai khác. Tất cả chúng ta, ít hay nhiều, đều có một vài thủ thuật như vậy trong chiếc túi của chính mình. Ai có trong tay tất cả các thủ thuật sẽ thành công. Cuốn sách này sẽ cung cấp cho bạn 92 thủ thuật những người thành đạt thường áp dụng để bạn có thể hoàn thiện bản thân và đạt được những gì bạn muốn. Cách khám phá các thủ thuật Nhiều năm trước, một giáo viên dạy kịch tức giận trước diễn xuất kém cỏi của tôi trong vở kịch ở trường, đã quát to: “Chính cơ thể em đang tố cáo em đấy. Suy nghĩ của em được thể hiện trong từng chuyển động nhỏ. Khuôn mặt em có thể biểu cảm bảy nghìn sắc thái khác nhau, và mỗi vẻ mặt sẽ bộc lộ chính xác con người và suy nghĩ thật sự của em.” Sau đó, ông đã nói một điều khiến tôi không thể nào quên: “Mỗi cử chỉ của em đều bộc lộ con người em.” Lời nói của ông thật chí lý! Trên sân khấu cuộc đời, tất cả những chuyển động vô thức của cơ thể sẽ bộc lộ phần nào cuộc đời bạn. Loài chó có thể nghe được những âm thanh mà tai người không nghe được; đôi mắt của chúng ta không thể nhìn xuyên bóng tối trong khi loài dơi có thể. Tuy nhiên, con người cũng có thể tạo nên những cử chỉ có sức mạnh phi thường để thu hút hoặc cự tuyệt người khác.  Bằng nhận thức, chúng ta sẽ không thể hiểu được linh cảm đó là gì. Dù vậy, cũng giống như đôi tai của loài chó và đôi mắt của loài dơi, những yếu tố tạo nên cảm xúc vô thức là có thật. Qua vô số các loại hành vi và phản ứng tinh tế diễn ra trong quá trình giao tiếp giữa hai người, liệu chúng ta có thể tiếp cận được những thủ thuật cụ thể để khiến mọi cuộc giao tiếp trở nên mạch lạc, tự tin, đáng tin cậy và lôi cuốn người nghe hơn không? Quyết tâm tìm câu trả lời, tôi đã đọc hầu hết mọi loại sách về kỹ năng giao tiếp, cách gây dựng lòng tin với người khác. Tôi đã khai thác hàng trăm nghiên cứu trên khắp thế giới viết về những phẩm chất giúp gây dựng khả năng lãnh đạo và uy tín. Tất cả để khám phá ra các thủ thuật giao tiếp mà bạn sẽ gặp trong cuốn sách này. Cuốn Đắc nhân tâm của thế kỷ XXI Hầu hết các nghiên cứu đều chỉ đơn thuần củng cố những điều đã được viết trong tác phẩm kinh điển Đắc nhân tâm của Dale Carnegie, xuất bản năm 1936. Qua nhiều năm trải nghiệm, ông khẳng định rằng nụ cười, sự quan tâm và làm cho người khác cảm thấy hài lòng về bản thân họ chính là những yếu tố tạo nên thành công. Trong thời đại ngày nay, liệu nó còn giá trị như 60 năm về trước không?  Nếu Dale Carnegie và hàng trăm tác giả khác đều có cùng một lời khuyên sắc sảo đến vậy thì tại sao chúng ta vẫn đang phải ra sức kiếm tìm những cuốn sách khác dạy cách thu phục và gây ảnh hưởng với mọi người? Có hai nguyên nhân chính: Thứ nhất: Giống như một nhà hiền triết khuyên: “Ở Trung Quốc, hãy nói tiếng Trung” nhưng lại không dạy bạn làm thế nào để giao tiếp bằng ngôn ngữ đó, thì chính Dale Carnegie và nhiều chuyên gia giao tiếp khác cũng có cùng một sai lầm như vậy. Họ chỉ luôn khuyên bạn phải làm cái này cái nọ nhưng hoàn toàn không chỉ ra phải làm như thế nào. Trong thế giới phức tạp ngày nay, nếu chỉ “mỉm cười” hoặc thốt ra “những lời tán tụng chân thành” thôi chưa đủ. Ngày nay, những doanh nhân đa nghi ngày càng thấu hiểu hơn những gì ẩn giấu đằng sau nụ cười khôn khéo hay lời khen ngợi của bạn.  Thứ hai: Thế giới hiện tại đã đổi khác nhiều so với những năm 1930, và chúng ta cần một phương thức mới để đạt đến thành công. Để tìm ra câu trả lời, tôi đã quan sát những nhân vật nổi tiếng đương đại. Tôi đã tìm ra những nhân tố cụ thể cũng như những phẩm chất trừu tượng mang lại thành công cho họ. Sau đó tôi đã biến chúng thành những kỹ năng mới dễ tiếp thu và áp dụng. Bạn sẽ nhanh chóng nhớ ra những thủ thuật ấy khi lâm vào một tình huống giao tiếp khó khăn. Những phát hiện, danh ngôn và thành ngữ trong cuốn sách này đều có thể vận dụng được. Khi bạn thực sự làm chủ chúng, tất cả mọi người, từ những người mới quen cho đến gia đình, bạn bè, đối tác sẽ vui vẻ dành cho bạn sự quý trọng hay bất cứ thứ gì có thể.  Đó chính là phần thưởng quý giá của bạn. Khi bạn chèo lái cuộc đời mình bằng những kỹ năng giao tiếp mới, bạn sẽ nhận thấy mọi người luôn mỉm cười hạnh phúc với những thành công của bạn. *** Bạn chỉ có 10 giây để thể hiện mình Khoảnh khắc của cái nhìn đầu tiên có tác động rất mạnh mẽ. Hình ảnh đầu tiên của bạn chính là một bản tự thuật rõ nét nhất. Nó chợt xuất hiện trong mắt người bạn mới quen và khắc sâu mãi mãi trong trí nhớ của họ. Đôi khi, những nghệ sỹ có thể nắm bắt được hình ảnh sinh động và những phản ứng tình cảm thoáng qua đó. Bạn tôi, Robert Grossman là một họa sỹ vẽ tranh biếm họa nổi tiếng, thường xuyên cộng tác với các tạp chí và nhà xuất bản danh tiếng. Bob sở hữu một khả năng đặc biệt, anh không những có thể nắm bắt được vẻ bề ngoài của mẫu vẽ mà còn có khả năng lột tả được tính cách của họ. Hình thể và tâm hồn của hàng trăm nhân vật nổi tiếng được khắc hoạ rõ nét trên những bản vẽ của anh. Một thoáng nhìn vào bức biếm họa vẽ những người nổi tiếng, bạn có thể thực sự “hiểu được” tính cách của chính người đó. Có lần, khi đến thăm xưởng tranh của Bob, tôi hỏi anh làm thế nào để có thể nắm bắt được tính cách của người khác giỏi đến vậy. Anh trả lời: “Dễ mà, mình chỉ nhìn họ thôi.” Bob giải thích cho tôi: “Hầu hết mọi khía cạnh tính cách con người đều bắt nguồn từ hình dáng, cử chỉ và cách đi đứng của họ.” Vừa nói Bob vừa dẫn tôi đến xem kho tranh nơi anh cất giữ những bức biếm họa về các chính khách. “Nhìn này, đây là sự hồn nhiên của tổng thống Bil Clinton”. Chỉ vào phần vai trong bức tranh kế tiếp, Bob nói: “Tính vụng về của tổng thống George Bush cha” là ở điểm này; chỉ vào ánh mắt tràn đầy nụ cười của vị cố tổng thống cậu giải thích: “Đây là sự hấp dẫn của tổng thống Reagan”; chỉ vào cái đầu nghiêng nghiêng đầy vẻ bí ẩn của nhân vật trong tranh, anh tiếp tục: “Đây là nét ranh mãnh của tổng thống Nixon”. Tìm kỹ hơn trong tập tranh của mình, rút ra một bức tranh vẽ Franklin Delano Roosevelt rồi chỉ vào chiếc mũi cao của ông, Bob nói: “Đây chính là sự kiêu hãnh của Franklin Delano Roosevelt”. Tất cả đều nằm trên khuôn mặt và cơ thể. Ấn tượng đầu tiên rất khó bị xóa nhòa. Vì sao ư? Vì thế giới hối hả và tràn ngập thông tin ngày nay đang bủa vây lấy mỗi người từng giây từng phút khiến cho tâm trí chúng ta quay cuồng. Chúng ta phải nhanh chóng đưa ra những phán đoán đúng đắn và làm tốt những việc cần làm. Vậy, bất cứ khi nào bạn gặp ai đó, thì ngay lập tức một thoáng hình ảnh của bạn sẽ in sâu trong tâm trí họ và trở thành dữ liệu được lưu vào trí nhớ họ trong một khoảng thời gian dài. Cơ thể bạn lên tiếng trước khi bạn kịp cất lời Liệu những dữ liệu mà họ lưu giữ về bạn có xác thực hay không? Vâng, trước khi bạn kịp nói, bản chất của bạn đã khắc sâu trong tâm trí họ. Chẳng cần phải nói dù chỉ một lời, cách mà bạn nhìn họ cũng như các cử chỉ đã tạo nên 80% ấn tượng ban đầu về bạn. Tôi đã sinh sống và làm việc tại nhiều nước mà tôi không nói được ngôn ngữ bản địa. Tuy nhiên, chẳng cần đến một âm tiết giúp hai người cùng hiểu ý nhau, những ấn tượng ban đầu về con người tôi đã nằm trong tầm ngắm của mọi người xung quanh. Bất cứ khi nào tôi gặp gỡ những đồng nghiệp mới, ngay lập tức tôi có thể hiểu được mức độ thân thiện của họ dành cho tôi cũng như sự tự tin của họ và đoán được khá chính xác vị trí của họ trong công ty. Tôi không hề có kỹ năng ngoại cảm đặc biệt, vậy đâu là cơ sở để tôi có thể phỏng đoán như vậy? Có lẽ bởi vì trước khi quá trình tư duy duy lý diễn ra, giác quan thứ 6 của bạn về ai đó đã bắt đầu vào cuộc. Những nghiên cứu cho thấy, các phản ứng tình cảm xuất hiện thậm chí trước khi não có đủ thời gian để ghi nhận được điều gì đã gây ra phản ứng đó. Bob nói với tôi, anh có khả năng nắm bắt được cú hích đầu tiên đó khi sáng tác những bức tranh biếm họa. Làm thế nào để nổi bật giữa đám đông? Karen bạn tôi là một chuyên gia có uy tín trong lĩnh vực kinh doanh đồ gia dụng. Chồng cô là nhân vật khá tên tuổi trong lĩnh vực truyền thông. Họ có hai đứa con trai nhỏ. Bất cứ khi nào Karen có mặt tại một cuộc triển lãm đồ gia dụng, mọi người đều tỏ ra tôn trọng cô. Tại các hội nghị, đồng nghiệp thường tranh nhau đứng cạnh chỉ để được chuyện trò và khoác tay cô chụp ảnh như với một chuyên gia đầu ngành đồ gia dụng. Nhưng cô than phiền rằng khi đi cùng chồng trong các buổi gặp gỡ đối tác, dường như cô trở thành một người rất đỗi bình thường. Khi đưa con đến trường, trông cô cũng giống những bà mẹ bình thường khác. Có lần Karen hỏi tôi: "Leil này, làm thế nào để trở nên nổi bật giữa đám đông?" Cách thức để đạt đến điều đó sẽ được trình bày trong phần sau đây. Khi áp dụng 9 thủ thuật này, bạn sẽ trở nên nổi bật trong bất cứ đám đông nào đó dù cho đó không phải là môi trường mà bạn thường giao tiếp. Hãy bắt đầu với nụ cười của bạn! 1. Tạo một nụ cười mê hoặc Một trong sáu lời khuyên mà tác giả Dale Carnegie đưa ra trong cuốn Đắc nhân tâm chính là nụ cười. Những tác giả tên tuổi trong lĩnh vực giao tiếp luôn nhắc đi nhắc lại lời khuyên này của ông. Tuy nhiên, đã đến lúc chúng ta phải xem lại vai trò của nụ cười trong các mối quan hệ ngày càng phức tạp hơn giữa con người. Một nụ cười thoáng qua của thập niên 1930 không còn phát huy tác dụng trong thời đại ngày nay. Những nhân vật tầm cỡ trong các lĩnh vực của cuộc sống đang làm phong phú nụ cười của chính mình. Khi nụ cười ấy xuất hiện, nó trở nên đầy uy lực và thế giới này như đang mỉm cười với họ. Các nhà nghiên cứu đã phân loại hàng tá các điệu cười khác nhau: từ điệu cười méo mó của kẻ hay nói dối cho đến nụ cười thiên thần của một đứa trẻ sơ sinh. Một số thật ấm áp, số khác lại lạnh nhạt. Có cả điệu cười chân thật và điệu cười giả tạo. Người thành công nhận thức được rằng nụ cười của mình chính là một trong những vũ khí mạnh nhất, vì vậy họ đã điều chỉnh để nó phát huy tác dụng tối đa. Làm thế nào để điều chỉnh nụ cười của bạn? Mời các bạn đón đọc Nghệ Thuật Giao Tiếp Để Thành Công của tác giả Leil Lowndes.
Luyện Đọc Siêu Tốc
Với lượng thông tin khổng lồ chúng ta tiếp nhận hàng ngày từ báo chí, email, báo cáo, sách vở, việc đọc là một trong những kỹ năng được sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên, so với những kỹ năng khác mà chúng ta luôn cố gắng cải thiện tốt hơn, kỹ năng đọc thường không được quan tâm đúng mức. Cuốn sách này sẽ giúp bạn tìm hiểu các nguyên lý và kỹ năng cần thiết để trở thành người đọc nhanh và hiệu quả trong một thời gian ngắn. Các phương pháp đọc sách siêu tốc đang nằm trong tay bạn. Bạn hoàn toàn có thể thay đổi được khả năng đọc của chính mình và bằng cách đó, cuộc đời bạn cũng sẽ đổi khác. *** LUYỆN ĐỌC SIÊU TỐC CÓ Ý NGHĨA NHƯ NÀO VỚI BẠN Học cách đọc nhanh gấp 3 lần cùng với khả năng hiểu tốt hơn, nhớ được nhiều hơn và cải thiện khả năng ghi nhớ - ngay tại nhà - chỉ trong 6 tuần ngắn ngủi Không khó để một người bình thường chạy hết 1 dặm trong vòng 8 phút. Nhưng người chạy nhanh nhất thế giới lại có thể hoàn thành việc này chỉ với nửa thời gian đó. Nếu theo dõi một nhà vô địch bơi lội trong cuộc đua cự ly 100m, bạn có thể dễ dàng nhận thấy người đó không thể bơi nhanh gấp hai lần so với bạn − cho dù bạn chỉ bơi ở tốc độ vừa phải. Tuy nhiên, nhiều người lại có thể đọc nhanh gấp ba, gấp năm, thậm chí gấp mười lần so với bạn. Thực tế, với sách giấy, chỉ có vài người – không nhiều – có thể đọc được ở tốc độ đáng kinh ngạc – đọc hết nhiều cuốn sách với tốc độ chóng mặt. Có thể bạn biết John F. Kennedy được nhớ đến là một trong số những người sở hữu kỹ năng đọc nhanh này. Khi còn ở Nhà Trắng, Theodore Roosevelt thường đọc một cuốn sách mỗi ngày, vào trước bữa sáng. Còn Oliver Wendell Holmes chỉ cần liếc qua các trang sách trên đường đi bộ đến Tòa án Tối cao là có thể trả lời cực kỳ chi tiết các câu hỏi liên quan đến tài liệu sau đó. Đây chỉ là một vài người nổi tiếng có khả năng đọc nhanh được biết đến. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người bình thường khác cũng có khả năng đọc lướt qua sách và tạp chí “với vận tốc của gió”. Luyện đọc siêu tốc Phải đến những năm 1940, chúng ta mới có bước đột phá quan trọng đầu tiên về việc đọc nhanh. Một giáo viên trường Salt Lake City đã khám phá ra cách giúp người đọc ở tốc độ trung bình trở thành những người đọc siêu nhanh. Từ đó đến nay, hàng nghìn người đã học và thực hành thành công, tốc độ đọc của họ tăng lên tối thiểu ba lần cùng với việc cải thiện khả năng nhận thức. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể được dạy trên lớp và học viên phải trả hàng trăm đô-la để được hướng dẫn. Giờ đây, tất cả những kỹ thuật mang tính cách mạng này đã có sẵn để bạn tự học cùng những bài tập dễ thực hiện. Chúng tôi đã mất 4 năm xây dựng, nghiên cứu và thử nghiệm để đưa những phương pháp tự học này đến tay bạn. Giờ đây, bạn có thể học ngay tại nhà vào bất cứ lúc nào rảnh rỗi. Mọi chủ đề và kiến thức của toàn nhân loại sẽ nằm trong tay bạn. Bằng những phương pháp mới này, bạn sẽ tìm ra cách để có thể trở thành một trong những người đọc nhanh nhất thế giới. Một số kỹ năng đột phá bạn sẽ học được Bạn sẽ khám phá ra phương pháp đọc tinh nhanh và hiệu quả hơn. Tinh nhanh hơn nghĩa là bạn sẽ đọc nhanh một tài liệu nào đó ngang bằng với khả năng suy nghĩ về nó. Bạn sẽ biết khi nào phải tăng tốc và khi nào phải đọc chậm lại. Bạn sẽ học được tất cả “mẹo” của những người đọc tốt. Bạn sẽ lĩnh hội được thông tin với tốc độ mà bạn chưa từng nghĩ đến. Và cả những phương thức tích cực khác. Bạn sẽ tìm ra cách nhớ những điều mình đã đọc. Sự tập trung chính là bản năng thứ hai trong việc đọc. Bạn sẽ bắt đầu suy nghĩ rõ ràng hơn và sắp xếp việc đọc hằng ngày. Điều này giúp bạn có nhiều thời gian rảnh rỗi dành cho những mối quan tâm bên ngoài. Bạn sẽ trở nên thú vị hơn trong mắt bạn bè, gia đình, và khi có thêm sự hiểu biết, bạn cũng sẽ tự tin hơn vào chính mình. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, bạn sẽ đọc được nhanh hơn ít nhất 30% sau một tuần − nghĩa là trong cùng một khoảng thời gian, thay vì chỉ đọc được 30 trang thì nay bạn sẽ đọc được 40 trang mà không phải sử dụng máy móc hay bất kỳ thiết bị hỗ trợ nào. Bạn sẽ bắt đầu đến với các bài luyện đột phá, thứ đã giúp hàng trăm nghìn người đạt tốc độ đọc gấp hai và ba lần chỉ trong vài ngày. Bạn sẽ khám phá ra lối hành văn của người viết, từ đó bạn có thể đọc nhanh hơn nữa. Bạn sẽ bắt đầu với lối viết trừu tượng – lối viết khó nhất. Và bạn cũng sẽ tìm hiểu nhiều phương pháp đọc khác nhau – đúng vậy, bạn sẽ biết nhiều hơn một cách đọc. Ngay cả thái độ cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ đọc, và bạn sẽ tìm hiểu xem mình có thể làm gì. Bốn chương được dành để học đọc nhanh – cách học hiệu quả và nhanh hơn, bằng tất cả các phương pháp mới nhất, giúp nhiều sinh viên đạt được điểm số cao mà chỉ mất một nửa thời gian người khác đã bỏ ra. Học cách đọc báo “ngay lập tức” sẽ giúp bạn có thể đọc được nhiều hơn một tờ báo mỗi ngày hoặc nhiều hơn hai cuốn tạp chí mỗi tuần. Và còn nhiều, nhiều hơn thế. Tôi đã trở thành người đọc nhanh như thế nào? Tôi sẽ chia sẻ với bạn cách tôi trở thành người đọc nhanh. Năm 1966, tôi đã rất lo lắng về khả năng đọc của mình sau đại học. Khi đó, trên ti vi chiếu đoạn quảng cáo về một người đàn ông trẻ đang lướt ngón tay trên một trang sách và đọc được hàng nghìn từ mỗi phút. Ngay lập tức, tôi đã điện đến Học viện Evelyn Wood Reading Dynamics và đăng ký lớp học vào sáng thứ Bảy. Chỉ trong vài tuần, khóa học thú vị này đã giúp tôi đọc nhanh hơn gấp năm lần. Việc duy trì khả năng đọc như vậy ở trường trở nên dễ dàng một cách khó tin. Trên thực tế, tôi đã vừa duy trì việc nghiên cứu của mình, vừa tiếp tục làm một công việc toàn thời gian mà vẫn có thể hoàn thành việc tốt nghiệp. Năm 1967, tôi đã gặp Evelyn Wood, một người phụ nữ tuyệt vời và tận tụy, cô ấy đã dành cả cuộc đời để giúp người khác thay đổi cuộc sống bằng việc đọc sách. Và tôi còn học được từ cô ấy cách tư duy bắt đầu với khả năng lĩnh hội thật nhanh tài liệu giấy. Vài năm sau, tôi không chỉ dạy kỹ năng tuyệt vời này cho nhân viên Nhà Trắng, mà còn trở thành Giám đốc Quốc gia về Giáo dục cho Học viện Evelyn Wood Reading Dynamics – theo yêu cầu của riêng Evelyn Wood. Sau khi rời Học viện, tôi đã quyết tâm tìm ra một phương pháp giúp mọi người tự học những kỹ thuật này và đem chúng đến với hàng trăm nghìn người khác – những người không có điều kiện tham gia các lớp học đắt đỏ. Luyện đọc siêu tốc miêu tả một cách toàn diện phương thức tự học mới, bao gồm bài tập dành riêng cho những người tự học. Bạn sẽ tìm thấy toàn bộ lý thuyết và kỹ thuật tốt nhất được dạy trong các khóa đọc nhanh cùng với các kỹ thuật mới tôi đã xây dựng cho lớp học của mình – những thứ không thể tìm thấy ở nơi khác. Lần đầu tiên, những bí quyết đọc nhanh, đọc siêu tốc được “bày sẵn” cho tất cả mọi người. Ai cũng có thể cầm cuốn sách này và tìm hiểu các nguyên lý, cũng như kỹ năng cần thiết để trở thành người đọc nhanh và hiệu quả. Thậm chí, cả những người đã hoàn thành các khóa đọc nhanh muốn tiếp tục cải thiện, rèn giũa các kỹ năng hoặc tìm hiểu sâu hơn các vấn đề, đều có thể sử dụng. Với cuốn sách này, bạn không chỉ học được những kỹ năng đột phá mà còn có thể áp dụng chúng sau một khoảng thời gian cực kỳ ngắn. Cuốn sách Luyện đọc siêu tốc đang nằm trong tay bạn. Bạn sẽ thay đổi được khả năng đọc của chính mình, và bằng cách đó, cuộc đời bạn cũng sẽ đổi khác. Peter Kump *** ĐỂ TIẾT KIỆM THỜI GIAN, HÃY BẮT ĐẦU NGAY HÔM NAY Mọi người thường nói rằng họ cần một khóa học đọc nhanh nhưng lại không có thời gian bởi họ vốn đã phải đọc rất nhiều thứ, từ tờ báo buổi sáng cho đến những e-mail dài dòng. Nhiều người trong chúng ta đang chìm ngập trong biển thông tin. Nếu cho rằng, việc đọc quá nhiều cản trở bạn trở thành người đọc nhanh thì có lẽ bạn nên xét lại. Mặc dù việc rèn luyện trong một hoặc hai tuần đầu có thể “ngốn” của bạn thêm nhiều thời gian, nhưng bạn nên đọc thật nhanh, không chỉ để luyện tập mà còn để đọc hoặc nghiên cứu tài liệu của mình. Nếu không có thời gian cho cả hai thì giờ là lúc bạn nên học cách tiết kiệm khoảng thời gian này. Việc học kỹ năng đọc hiệu quả tương đối đơn giản. Mỗi lần đọc một chương trong cuốn sách này, bạn hãy thực hành các bài tập ngắn trước khi chuyển sang chương tiếp theo. Trung bình mỗi phần luyện tập cần khoảng 20 phút, nhưng thường sẽ mất ít thời gian hơn thế. Sau 6 bài học đầu tiên là phần bài tập đặc biệt. Trong thời gian hoàn thành 6 bài học tiếp theo, bạn vẫn phải song song thực hành các bài tập này hằng ngày. Thời gian dành để thực hành bài tập có thể khác nhau, tùy thuộc vào việc bạn muốn kỹ năng đọc của mình được cải thiện đến mức nào. 6 bài học là 6 bí quyết, mỗi bí quyết lại có một phần bài tập riêng. Tuần đầu tiên sẽ trôi qua rất nhanh. Bạn sẽ học một số thứ liên quan đến cách đọc nhanh, sau đó hãy tự kiểm tra khả năng đọc hiện tại của mình và bắt đầu quá trình cải thiện tốc độ đọc. Đến cuối tuần này, bạn sẽ đọc nhanh hơn ít nhất 10%, thậm chí còn có thể hơn thế. Tất nhiên, trong khi học đọc nhanh, bạn cũng sẽ đọc cuốn sách này nhanh hơn. Đọc tinh nhanh là một kỹ năng Đọc tinh nhanh không phải là một kỹ năng khó học. Đa số việc học của người lớn là học các khái niệm, hoàn toàn khác so với việc phát triển một kỹ năng. Học khái niệm chủ yếu là quá trình phát triển hiểu biết về một vấn đề, có thể đạt được qua việc nghe hoặc đọc. Đây chính là kiến thức ban đầu. Phát triển kỹ năng cũng cần có kiến thức, nhưng những kiến thức này phải được kết hợp với sự rèn luyện những điều bạn đang học. Đôi khi bạn phải rèn luyện mà không có lý thuyết, vì chỉ khi nào thực hiện được điều đó thì bạn mới có kiến thức. Có một khác biệt nữa giữa việc học lý thuyết và việc phát triển một kỹ năng. Đôi khi, các lý thuyết có thể học được rất nhanh, đặc biệt với người lớn. Nhưng học một kỹ năng phức tạp như kỹ năng đọc, rất khó có thể đạt được ngay. Bạn phải nắm vững từng khía cạnh của kỹ năng đó trước khi chuyển sang khía cạnh tiếp theo. Đọc trọn cuốn sách này trong một buổi tối và chỉ hiểu về nó thôi thì chưa đủ. Cách học kỹ năng thành công Nhìn chung, trong việc học các kỹ năng mới, việc thực hành mỗi ngày một chút là tốt nhất. Nếu cố học tất cả trong một lúc, bạn có thể hiểu rất nhanh cách thực hiện nhưng lại không thể thực hành tốt. Để nắm được hết nội dung cuốn sách và tiến bộ nhanh nhất, bạn hãy lên kế hoạch mỗi ngày hoàn thành một chương. Bắt đầu học một kỹ năng mới thường rất khó khăn. Mọi người thường có xu hướng gác lại vào cuối ngày, đặc biệt là khi học lần đầu. Do vậy, một khoảng thời gian kiên định mỗi ngày là điều bắt buộc. Buổi sáng thường là khoảng thời gian tốt nhất vì những việc khác vẫn có thể hoãn lại đến tối. Trước khi bắt đầu học đọc nhanh, bạn hãy xác định thời gian dành cho việc này mỗi ngày. Nếu đưa việc học vào thời gian biểu hằng ngày, bạn sẽ thấy mình tiến bộ rõ rệt. Một “học viên” lớn tuổi đã làm được việc đó Arthur, một trong những học viên lớn tuổi của tôi, là nhân sự cao cấp mới về hưu của một trong những hãng môi giới danh tiếng nhất phố Wall. Ông đã quyết định tiếp tục học tập và phát triển bản thân sau khi nghỉ hưu với một kế hoạch và sự quyết tâm cao độ. Ông cảm thấy một khóa học đọc hiệu quả sẽ là khởi đầu thú vị. Có khá nhiều bằng chứng đề cập tới việc “tre già khó uốn” và khi đã bước qua tuổi 60, việc cố học thói quen đọc mới không phải là một việc dễ dàng. Sau bước khởi đầu chậm chạp dưới mức trung bình, giờ đây, Arthur đã đọc được nhanh hơn gấp ba lần, đồng thời nâng cao khả năng hiểu của mình. Nhưng với tôi, việc Arthur khẳng định ông có khả năng đọc hiểu được nhiều hơn và có thể sử dụng tốt các kiến thức đã tiếp thu còn quan trọng hơn bất kỳ con số thống kê nào. Lưu ý: Không được đọc hết cuốn sách rồi quay lại thực hành, vì nhiều bài tập sẽ không còn tác dụng khi bạn đã biết phần tiếp theo. Hãy nắm vững từng khái niệm và làm bài tập trước khi chuyển sang chương mới. Nếu làm được như vậy, tôi đảm bảo bạn sẽ cải thiện được kỹ năng đọc của mình. Một người đọc tốt là một người đọc linh hoạt Học đọc siêu tốc không đơn thuần là tăng tốc độ đọc. Bạn sẽ học đọc theo một cách hoàn toàn mới. Khi mọi người hỏi làm thế nào tôi đọc được nhanh, tôi không thể trả lời bằng số từ đọc được mỗi phút. Cũng như việc bạn hỏi một tài xế xem anh ta có thể lái xe nhanh ra sao. Anh ta thường sẽ trả lời rằng, điều đó còn phụ thuộc vào tình trạng xe, điều kiện đường sá, thời tiết, giao thông, mức độ quen thuộc với con đường và mức độ hấp dẫn của việc đi được đến đích. Tương tự tài xế, một người đọc hiệu quả thay đổi tốc độ tùy thuộc vào mức độ khó của tài liệu, cách tổ chức văn bản, hiểu biết về đề tài và mục đích đọc. Vì vậy, thay vì đọc mọi thứ theo cùng một phương pháp, hãy bắt đầu từ đầu và đọc từng từ cho đến hết, bạn sẽ học được nhiều cách đọc khác nhau, cách điều chỉnh cho phù hợp với mỗi tài liệu để đáp ứng mục đích cụ thể của mình. Bạn mong đợi học được điều gì? Đối với thể loại khó đọc nhất như tài liệu kỹ thuật và tài liệu nghiên cứu, sinh viên trung bình có thể giảm bớt từ ⅓ đến ½ lượng thời gian nghiên cứu của mình và nắm được nội dung tài liệu tốt hơn. Các chuyên gia và doanh nhân có thể đọc được các báo cáo, e-mail, thư từ thông thường và các tạp chí chuyên ngành nhanh gấp 2-4 lần so với hiện tại. Nếu chỉ đọc với mục đích giải trí, cùng hầu hết các thể loại tiểu thuyết và tài liệu dễ đọc, bạn có thể đạt tốc độ nhanh gấp 5-10 lần. Bạn sẽ không chỉ học để đọc tinh nhanh hơn mà còn học cách đọc hiệu quả hơn. Chẳng hạn, cách hiểu tài liệu nhanh hơn, cách nhớ được những gì mình đọc, cách xác định mục đích đọc các loại tài liệu khác nhau và cách tập trung tốt hơn. Đọc là một kỹ năng cực kỳ phức tạp và có rất nhiều điều mới mẻ để tìm hiểu về nó. Bất kể nhu cầu đọc của bạn là gì, nếu đặt mình vào các bài học trong cuốn sách này, bạn sẽ bắt đầu cải thiện ngay lập tức, không những trở thành người đọc nhanh hơn mà còn là người đọc hiệu quả hơn chỉ trong 6 tuần. Sherri Weisman là một học viên nghiêm túc và chăm chỉ của khóa học đọc hiệu quả, cô ấy không chỉ trở thành người đọc nhanh nhất trong nhiều tuần của khóa học mà còn đạt được những thành tích đáng kinh ngạc, khiến nhiều người sửng sốt, thậm chí hoài nghi. Một lần, tại trường trung học nơi cô ấy đang theo học, giáo viên dành cho học sinh 15 phút cuối giờ để đọc một cuốn sách đã được chỉ định từ đầu giờ. Cô ấy đã hoàn thành nó trong vài phút và loay hoay làm một việc gì đó, khiến giáo viên cho rằng cô ấy đã không tập trung đọc sách như các bạn khác. Khi bị nhắc nhở, cô ấy nói rằng mình đã đọc xong rồi. Giáo viên không tin, liền yêu cầu cô ấy lên đứng trước lớp và nói xem nội dung cuốn sách viết về những vấn đề gì. Cô ấy đã trả lời chính xác nhưng giáo viên vẫn tiếp tục nghi ngờ và một mực cho rằng, cô ấy đã đọc cuốn sách này từ trước khi tới lớp. Bắt đầu như thế nào? Việc đầu tiên bạn nên làm là tự kiểm tra và đánh giá khả năng đọc của mình. Điều này có nghĩa là bạn phải xác lập tốc độ đọc khởi điểm và kiểm tra xem mình có thể nhớ được bao nhiêu từ từ những gì đã đọc. Chương tiếp theo sẽ nói về chủ đề này. Trước tiên hãy làm một bài tập ngắn. Hãy thu thập một số tài liệu sau khi hoàn thành. Bài tập đầu tiên này là bước chuẩn bị để làm các bài tập khác trong khóa học − và sẽ chỉ tốn tối đa 5 phút. Bạn cần sử dụng bảng theo dõi sự tiến bộ (mẫu ở cuối sách, sẽ sử dụng trong nhiều bài tập và bài thực hành xuyên suốt cuốn sách này). BÀI TẬP SỐ 1 Tài liệu: Bảng theo dõi sự tiến bộ (ở cuối sách). Dùng bút mực hoặc bút chì (hoặc có thể sử dụng phần mềm xử lý yêu thích trên máy tính cá nhân. Hãy tạo một tệp riêng cho mục đích này). Phần thứ nhất: Nếu chỉ còn sống được 6 tháng và có thể đọc 10 cuốn sách trong khoảng thời gian đó, bạn sẽ chọn những cuốn sách nào? Trong 3 phút, hãy liệt kê vào bảng theo dõi sự tiến bộ. Không phải những cuốn bạn cảm thấy mình nên đọc, mà là những cuốn bạn thực sự muốn đọc. Phần thứ hai: Dành tối đa 2 phút để viết ra bất cứ chủ đề hoặc vấn đề nào bạn muốn tìm hiểu thêm nếu có thời gian. Sau khi hoàn thành bài tập này, bạn nên thu thập một số tài liệu cần thiết cho chương tiếp theo. Tôi đã nghiệm ra rằng, nếu sinh viên thực hành đọc bằng tài liệu của chính mình − hay các tài liệu mà họ thực sự quan tâm − những khó khăn liên quan đến việc đọc sẽ được giảm đi một cách dễ dàng và họ cũng sẽ tiến bộ nhanh hơn trong khóa học. Tài liệu bạn cần có thể được tìm thấy ngay trong nhà, ở nơi làm việc, trong các hiệu sách, quầy sách hoặc qua các nguồn trực tuyến. Chúng đơn giản là những cuốn sách bạn hay đọc, những tờ báo và tạp chí mà bạn đặt mua hoặc tài liệu giấy từ các bài báo chọn lọc trực tuyến. Hãy tập hợp lại để sẵn sàng cho việc tự kiểm tra vào ngày mai. Dụng cụ, tài liệu bạn cần trong tuần đầu - Bút chì hoặc bút mực. - Một thiết bị định giờ. Có thể dùng một trong những thứ sau: đồng hồ đeo tay hoặc đồng hồ treo tường/để bàn có kim giây chuyển động quét, đồng hồ bấm giờ, máy ghi âm băng từ hoặc bất kỳ thiết bị bấm giờ nào đặt được một phút. Nếu muốn, bạn có thể dùng đồng hồ trên máy tính. - Một cuốn sách để bạn tự kiểm tra. Đây phải là cuốn sách bạn chưa từng đọc, một cuốn sách có chủ đề phổ biến hoặc một cuốn tiểu sử sẽ là lựa chọn tốt nhất. Tránh các cuốn tiểu thuyết và sách hướng dẫn. Tạp chí thường không phù hợp cho việc kiểm tra vì phần lớn các bài viết không đủ dài. - Chọn tùy ý một cuốn sách khác. Có thể là cuốn bạn thường đọc giải trí. Không nên chọn sách quá khó và cũng có thể sử dụng cuốn bạn đã đọc từ trước. - Giấy, khổ A4. (Có thể tạo một tệp trên máy tính để theo dõi sự tiến bộ) Trong khi tập hợp những vật dụng cần thiết ở trên, bạn cũng nên tìm kiếm những cuốn sách liệt kê trong bài tập số 1. Mặc dù bài tập đặt giả định rằng, bạn có 6 tháng để đọc những cuốn sách này, nhưng nhiều khả năng bạn có thể đọc hết chúng trong 6 tuần tới. Trường hợp không có sẵn, hãy lên kế hoạch tìm kiếm trong thư viện địa phương, tiệm sách gần nhà hoặc đặt mua trực tuyến. Không nhất thiết phải có tất cả các cuốn sách này cùng một lúc, nhưng bạn phải có chúng khi cần. Ngay khi có được tài liệu cho tuần này, bạn đã sẵn sàng bắt đầu chương tiếp theo. Hãy xác định mốc thời gian đều đặn hằng ngày để đọc các chương sách, và lên kế hoạch bắt đầu vào thời điểm đó trong ngày mai. Mời các bạn đón đọc Luyện Đọc Siêu Tốc của tác giả Peter Kump.
Trí Não Bất Bại
“Quá đát.” “Gần đất xa trời.” “Xế chiều.” “Hưu trí.” Những ngôn từ này cho thấy một sự ngộ nhận dai dẳng rằng tuổi tác là một trải nghiệm tiêu cực và tuổi già êm đẹp chẳng có gì khác ngoài việc làm chậm tiến trình suy thoái tất yếu của thân và tâm. Thật là sai lầm. Một số tặng phẩm quý giá nhất trong cuộc sống chỉ có thể đến bằng tuổi tác: Sự uyên bác, chẳng hạn, và sự tinh thông biết bao địa hạt kinh nghiệm khác của con người đều đòi hỏi hàng chục năm học hỏi. Tuổi tác là lúc con người đầy ắp những kinh nghiệm tích cực, và tuổi cao niên cũng là lúc để khai thác và thể hiện tiềm năng tích cực lớn lao mà mỗi chúng ta đều có, nhằm tiến hóa, thương yêu và hạnh phúc. Tất nhiên, tuổi tác cũng mang lại những thách thức và tổn thất..." Cuốn sách Trí Não Bất Bại (The Mature Mind) của tiến sĩ Gene D. Cohen là cuốn sách đầu tiên công bố một cách súc tích các khám phá đầy bất ngờ về não bộ và tuổi tác, mang lại tin vui thật sự cho những ai quan tâm đến hoạt động trí não, nhất là những người cao niên. Bằng lối mô tả thật cô đọng và đặc sắc về các thành tựu mới nhất của ngành thần kinh học, cùng với những câu chuyện minh họa lý thú và các ca nghiên cứu điển hình, ông đã giúp độc giả thay đổi hoàn toàn cái nhìn về tuổi tác và trí não, hiểu được bản thân và những người xung quanh, và có thể tự đề ra các chiến lược để hoàn thiện cá nhân. *** Trước tiên, tôi muốn cám ơn sự hỗ trợ và kiên nhẫn đầy ân cần từ gia đình tôi trong thời gian tôi soạn sách này. Thực tế là trong suốt mười tháng này tôi đang hồi phục sau khi bị gãy xương đùi và phải giải phẫu hai lần, điều đó càng khiến cho cho sự ủng hộ của gia đình trở nên bội phần quý giá. Vợ tôi, Wendy Miller, và con gái tôi, Eliana, thật phi thường trong thời gian qua, và con trai tôi, Alex, cùng vợ, Kate, và hai cháu gái của tôi – Ruby và Lucy – cũng là một sự cổ vũ tuyệt vời từ nơi xa, ở Camden, Maine. Tôi cũng muốn cám ơn những lời khuyên, sự trợ giúp và khích lệ vô giá mà Teresa Barker dành cho tôi trong quá trình lên kế hoạch, phác thảo sơ bộ và soạn thảo cuốn sách. Tôi cũng hết sức biết ơn Stephen Braun, người đã cộng tác rất chặt chẽ với tôi để giúp bản thảo cuối cùng đi đến đích, góp phần cực kỳ quan trọng trong việc bản thảo đạt chất lượng và kịp thời hạn. Tôi cũng rất biết ơn Gail Ross, đại diện xuất bản của tôi, người đã nỗ lực để kết nối tôi với Basic Books và tiếp tục hỗ trợ để mọi việc diễn ra suôn sẻ. Và tôi cũng biết ơn rất nhiều với Howard Yoon, người đã làm việc cần mẫn với Gail trong suốt quá trình này. Cảm ơn Jo Ann Miller, biên tập viên sách của tôi tại Basic Books, người đã làm việc chặt chẽ với tôi, luôn luôn nhanh nhẹn và tận tình trả lời các câu hỏi, giải quyết vấn đề và thúc đẩy công việc. Xin gửi lời tri ân sâu sắc đến các nhà bảo trợ những cuộc nghiên cứu chủ chốt tôi mô tả trong sách này. Tổ chức Atlantic Philanthropies (USA) Inc. đã hỗ trợ Nghiên cứu Hưu niên Thế kỷ 21. Cùng với Quỹ Helen Bader, họ cũng hỗ trợ biên soạn và đánh giá danh mục sách thiếu nhi đã chọn (để trẻ em có cái nhìn tích cực về sự lão hóa). Nghiên cứu Tính sáng tạo và Cao niên đã được hỗ trợ bởi sáu nhà bảo trợ, dẫn đầu bởi Quỹ Bảo trợ Nghệ thuật Quốc gia (NEA). Năm nhà bảo trợ kia là Trung tâm Dịch vụ Sức khỏe Tâm thần thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ, Viện Sức khỏe Tâm thần tại Viện Y tế Quốc gia, AARP, Quỹ Stella và Charles Guttman và Quỹ Nghiên cứu Âm nhạc Quốc tế. Về cuộc nghiên cứu này, xin đặc biệt cám ơn Paula Terry, cán bộ dự án tại NEA. Sau khi cuốn sách Thời sáng tạo của tôi ra đời, Paula, người đứng đầu Văn phòng Chương trình Tiếp cận và điều phối các dự án về lão hóa tại Quỹ Bảo trợ Nghệ thuật Quốc gia, đã đọc và quan tâm đến phần tóm tắt của cuộc nghiên cứu về tác động của sự biểu đạt sáng tạo đối với sức khỏe ở tuổi cao niên. Quỹ bảo trợ này từ lâu đã cam kết đưa toàn bộ các loại hình nghệ thuật đến với những người không đủ điều kiện tiếp cận, gồm cả người lớn tuổi. Nhận thấy phần dữ liệu ít ỏi ấy đã đề cập đến tác động của các chương trình nghệ thuật chuyên nghiệp đối với người lớn tuổi, Paula đã khuyến khích tôi soạn định hướng cho một cuộc nghiên cứu và nộp đề xuất cho Quỹ. Tôi cũng xin cám ơn Quỹ Small-Alper Family đã đóng góp cho quá trình biên soạn cuốn sách này. Cuối cùng, tôi muốn bày tỏ sự tri ân đặc biệt với các đồng nghiệp của tôi tại ba địa bàn nghiên cứu trong Nghiên cứu Tính sáng tạo và Cao niên mà tôi đã dẫn dắt. Jeanne Kelly, thuộc Trường Âm nhạc Levine, giữ vai trò giám đốc nghệ thuật khu vực Washington, D.C., một phần của cuộc nghiên cứu. Jeff Chapline, người đứng đầu Trung tâm Cao niên và Thanh niên trong Nghệ thuật (CEYA), chỉ đạo khu vực San Francisco. Susan Perlstein, người đứng đầu tổ chức Người cao niên Chia sẻ Nghệ thuật (ESTA), chỉ đạo khu vực Brooklyn và chia sẻ các phát hiện quan trọng của Nghiên cứu về Tính sáng tạo và Cao niên với Trung tâm Quốc gia về Cao niên Sáng tạo (NCCA), mà bà cũng là người lãnh đạo, để thúc đẩy việc đưa các kết quả nghiên cứu vào ứng dụng thực tiễn trong các chương trình nghệ thuật cộng đồng trên cả nước. Làm việc với những đồng nghiệp tuyệt vời này giống như được đứng trong một đội hình lý tưởng. *** Trở ngại lớn nhất đối với hành trình khám phá không phải là sự dốt nát – mà là ảo tưởng về sự hiểu biết. • Daniel J. Boorstin “Quá đát.” “Gần đất xa trời.” “Xế chiều.” “Hưu trí.” Những ngôn từ này cho thấy một sự ngộ nhận dai dẳng rằng tuổi tác là một trải nghiệm tiêu cực và tuổi già êm đẹp chẳng có gì khác ngoài việc làm chậm tiến trình suy thoái tất yếu của thân và tâm. Thật là sai lầm. Một số tặng phẩm quý giá nhất trong cuộc sống chỉ có thể đến bằng tuổi tác: Sự uyên bác, chẳng hạn, và sự tinh thông biết bao địa hạt kinh nghiệm khác của con người đều đòi hỏi hàng chục năm học hỏi. Tuổi tác là lúc con người đầy ắp những kinh nghiệm tích cực, và tuổi cao niên cũng là lúc để khai thác và thể hiện tiềm năng tích cực lớn lao mà mỗi chúng ta đều có, nhằm tiến hóa, thương yêu và hạnh phúc. Tất nhiên, tuổi tác cũng mang lại những thách thức và tổn thất. Nữ diễn viên Bette Davis từng có câu châm biếm nổi tiếng, “Tuổi tác không dành cho những ai yếu đuối”. Mắt có thể mờ, tai có thể ngễnh ngãng, bạn bè có thể lìa trần hoặc không thể đi lại. Tất cả những điều này đều là sự thật, nhưng không phải toàn bộ sự thật. Từ xưa đến nay, khoa học và văn hóa trong xã hội phương Tây tập trung hoàn toàn vào những mặt tiêu cực của sự lão hóa và phớt lờ mặt tích cực. Đã đến lúc phải có một mô hình tốt đẹp hơn, đích thực hơn và giàu cảm hứng hơn – không phải một nhãn quan màu hồng, mọi thứ đều tuyệt vời, mà một cái nhìn chân thực để ghi nhận thực tế khó khăn của tuổi tác đồng thời tôn vinh những lợi ích, niềm vui và thành quả nó mang lại. Với cuốn sách này, tôi muốn phá vỡ ảo tưởng “kiến thức” về lão hóa dựa trên lý luận sai lầm, thiếu nghiên cứu và định kiến về bệnh tật và bệnh lý. Quan điểm tích cực của tôi về quá trình lão hóa xuất phát từ kết quả tiên tiến trong nghiên cứu khoa học cũng như kinh nghiệm của riêng tôi trong vai trò bác sĩ tâm thần, với hơn 35 năm điều trị cho những người cao niên và gia đình của họ. Các kết quả nghiên cứu mới nhất rất đáng khích lệ và quan trọng. Việc chối bỏ hoặc xem thường tiềm năng tích cực của quá trình lão hóa sẽ khiến người ta không nhận thức được trọn vẹn tài năng, trí tuệ và cảm xúc của chính mình. Khi ta kỳ vọng tuổi tác sẽ đến cùng với một sự tiến hóa, sự tiến hóa ấy sẽ được vun đắp. Chúng ta vẫn còn một chặng đường dài để làm chuyển biến nhận thức này, nhưng tôi hy vọng cuốn sách này sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ để tạo nên sự thay đổi theo chiều hướng đó. Khoa học mới, những chân trời mới Một số nghiên cứu thú vị nhất hậu thuẫn cho quan niệm tích cực về lão hóa được lấy từ các nghiên cứu gần đây về não bộ và trí tuệ. Phần lớn các nghiên cứu lão hóa được tiến hành trong thế kỷ 20 đều nhấn mạnh việc cải thiện sức khỏe cho cơ thể lão hóa. Kết quả là tuổi thọ và sức khỏe tổng thể được cải thiện đáng kể trong thực tế. Nghiên cứu lão hóa vào đầu thế kỷ 21, ngược lại, đã diễn ra với trọng tâm nhấn mạnh rõ nét vào việc cải thiện sức khỏe tinh thần. Hàng chục kết quả nghiên cứu mới đã làm đảo lộn quan niệm cho rằng não cao tuổi không còn sức tiếp thu. Kết quả chỉ ra rằng não cao tuổi không những tiếp thu tốt mà thật ra, đối với nhiều công việc trí óc, còn tốt hơn cả não bộ trẻ tuổi. Thông tin trọng đại ở đây là não bộ linh hoạt hơn và thích ứng hơn rất nhiều so với những gì mọi người từng nghĩ. Não không những giữ nguyên khả năng tạo ký ức mới, vốn đòi hỏi khởi tạo các kết nối mới giữa các tế bào não, mà còn sinh ra những tế bào não hoàn toàn mới – một phát hiện choáng váng và đầy hứa hẹn. Chúng ta cũng biết được rằng não bộ lớn tuổi có thể xử lý thông tin một cách rất khác so với não bộ trẻ tuổi. Những người lớn tuổi có thể sử dụng cả hai bán cầu não để làm việc trong khi những người trẻ tuổi chỉ sử dụng một bên. Nhiều công trình khoa học cũng khẳng định cơ chế “càng dùng càng tốt”: Trí óc phát triển mạnh mẽ hơn khi bị thách thức, hệt như cơ bắp được luyện tập thì cường tráng. Nhưng não bộ không phải là bộ phận duy nhất có tiềm năng lớn lao hơn ta tưởng. Tính cách, tính sáng tạo và “các thể” tâm lý của ta vẫn tiếp tục phát triển suốt đời. Điều này giờ đây nghe thật hiển nhiên, nhưng suốt nhiều thập kỷ các nhà khoa học nghiên cứu hành vi con người đã không đồng tình quan điểm này. Thật ra, trước cuối thế kỷ 20, người ta không mấy chú ý đến sự phát triển tâm lý trong nửa sau cuộc đời, và mỗi khi quan tâm, họ thường rút ra những kết luận sai lầm. Ví dụ, Sigmund Freud, người có ảnh hưởng lớn đến lý thuyết tâm lý học, đã nói thế này về người cao niên: “Vào khoảng 50 tuổi, như một quy luật, các tiến trình trí não thiếu độ đàn hồi, vốn là nền tảng của trị liệu. Người già không còn đào luyện được nữa”. Trớ trêu thay, Freud khẳng định điều này vào năm 1907, khi ông 51 tuổi, và một số tác phẩm vĩ đại nhất của ông đã được viết sau tuổi 65. Chưa hết, Oedipus Rex của Sophocles, kiệt tác mà Freud dựa vào để hình thành lý thuyết phân tâm học tiên phong của mình, được viết khi kịch tác gia Hy Lạp này 71 tuổi. Freud không phải là người tiên phong duy nhất nói sai về lão hóa. Jean Piaget, người đã có công lớn giúp chúng ta hiểu về sự phát triển nhận thức, đã kết thúc phần mô tả của ông về quá trình phát triển trí tuệ bằng khái niệm ông gọi là “thao tác hình thức”, loại tư duy trừu tượng vốn trưởng thành trong những năm niên thiếu. Theo Piaget, sự phát triển này dừng lại vào đầu độ tuổi trưởng thành và sau đó bắt đầu một tiến trình suy thoái chậm. Ngay cả nhà tâm lý học phát triển vĩ đại Erik Erikson, một trong những vị thầy dạy tôi tại Đại học Harvard, cũng chú ý rất ít đến sự phát triển ở tuổi cao niên. Erikson vạch ra tám giai đoạn phát triển tâm lý và định nghĩa mỗi giai đoạn như một vấn đề, hoặc xung đột, phải giải quyết. Thế nhưng chỉ duy nhất một giai đoạn của ông đề cập đến sự phát triển sau tuổi trưởng thành – được gọi là “thời kỳ trưởng thành,” kéo dài đến 50 năm! Tác phẩm kinh điển của ông mang tên “Bản thể và chu trình sống” đề cập chỉ một trang cho mỗi giai đoạn trong hai giai đoạn cuối của đời người. Erikson được ghi nhận là một trong những nhà tư tưởng có uy tín đầu tiên khẳng định rằng có một dạng phát triển tâm lý diễn ra trong suốt cuộc đời. Ông thừa nhận công trình của mình về lão hóa là không đầy đủ, và đã mời gọi các sinh viên tiếp tục đi vào lĩnh vực này. Cuốn sách này một phần cũng là sự đáp lại của tôi đối với lời kêu gọi Erikson nêu ra cách đây mấy thập kỷ. Bốn giai đoạn Trong cuốn sách này, tôi trình bày một kiến giải mới về sự phát triển tâm lý ở nửa sau của đời người. Quan điểm mới này giải thích nhiều điều về tuổi cao niên, và cơ bản là tư tưởng cấp tiến và lạc quan về tiềm năng con người có thể phát triển, sáng tạo và viên mãn về cảm xúc trong suốt cuộc đời. Dựa trên các nghiên cứu với hơn 3.000 người lớn tuổi, các cuộc phỏng vấn chuyên sâu và câu hỏi khảo sát được tiến hành nhiều lần trong nhiều năm, tôi đã xác định được bốn giai đoạn phát triển ở tuổi cao niên: tái đánh giá ở tuổi trung niên, khai phóng, đúc kết và encore [vẫn tiếp diễn]. Con người bước vào và đi qua những giai đoạn này bởi tác động của những động lực, ham muốn và sự thôi thúc trồi sụt trong suốt cuộc đời. Tôi gọi những động lực này là “Động lực Nội tại” và đã chứng kiến ​​nó ở hàng ngàn đối tượng lớn tuổi tham gia các dự án nghiên cứu và lâm sàng của tôi. Động lực Nội tại là nhiên liệu thúc đẩy sự phát triển; nó vận hành phối hợp với những biến đổi trong não bộ cao tuổi mà tôi khảo sát trong chương 1. Tôi quan niệm các giai đoạn này linh hoạt và năng động hơn so với quan niệm của Erikson vì tôi nhận ra rằng khi lớn tuổi, mọi người rất khác nhau về mọi mặt, và không một hệ thống cứng nhắc nào chính xác cho tất cả. Các giai đoạn tôi đưa ra là có thật – tôi đã nhìn thấy chúng hiển lộ – nhưng mọi người trải nghiệm chúng theo những cách khác nhau và đôi khi theo một trình tự hơi khác với những gì tôi trình bày. Giai đoạn đầu tiên, tái đánh giá ở tuổi trung niên, là thời điểm thăm dò và chuyển tiếp. Đây hoàn toàn không phải “khủng hoảng tuổi trung niên” – khái niệm mà nghiên cứu hiện nay cho thấy đã bị thổi phồng và phần lớn chỉ là một sự ngộ nhận trong văn hóa. Chỉ 10% những người tôi phỏng vấn cho biết họ gặp khủng hoảng tuổi trung niên. Thay vào đó, tôi thấy trong giai đoạn này, từ khoảng 40 đến 65 tuổi, người ta trải qua một cuộc tái đánh giá sâu sắc, và thường tự vấn: Lâu nay tôi đang ở đâu? Giờ tôi đang ở đâu? Tôi sẽ đi về đâu? Với hầu hết mọi người, giai đoạn này không phải một cuộc khủng hoảng mà là một cuộc tìm kiếm – ước muốn tìm được lãnh địa mới, giải đáp được những câu hỏi sâu xa và tìm kiếm những gì xác thực và mang ý nghĩa trong cuộc sống. Tiếp theo giai đoạn tái đánh giá ở tuổi trung niên là giai đoạn mà tôi gọi là khai phóng: Giai đoạn ta cảm thấy muốn thử nghiệm, đổi mới và giải thoát bản thân khỏi những sự kiềm tỏa hoặc bó buộc trước đó. Mong ước này thường chồng lấp với thời điểm tái đánh giá ở tuổi trung niên và sau đó tiếp diễn mạnh mẽ suốt từ cuối độ tuổi 50 và 60 sang đến 70. Trong thời gian này, não bộ chúng ta trải qua những biến đổi sinh lý quan trọng, trong đó có việc sinh sôi các kết nối mới giữa các tế bào não và vận dụng cân bằng hơn hai bán cầu não. Đây là lúc người ta thường nảy sinh ý niệm: “Nếu không phải lúc này thì lúc nào?”. Giai đoạn đúc kết, từ độ tuổi cuối 60 sang 70 và 80, là thời kỳ tổng kết, giải quyết, và đánh giá. Một trong những thành quả chung của giai đoạn tự đúc kết này là ước muốn đáp trả – cho gia đình, bạn bè và xã hội. Hoạt động tình nguyện và tham gia từ thiện, vốn thịnh hành ở những người cao niên và kéo dài cho đến độ tuổi 80, là hai biểu hiện có thể thấy của giai đoạn này. Đối với giai đoạn cuối, tôi dùng từ “encore”, mượn từ tiếng Pháp, để diễn tả nghĩa “một lần nữa”, “vẫn” và “tiếp tục”. Giai đoạn này không phải là vũ điệu bế mạc, mà là ước muốn dấn bước, bất chấp nghịch cảnh hoặc mất mát. Nhu cầu duy trì sức sống này có thể dẫn đến những biểu hiện mới về sáng tạo và hoạt động xã hội, khiến cho thời kỳ này đầy rẫy bất ngờ. Khi mọi người hiểu được các giai đoạn này của nửa đời về sau và cơ chế hoạt động của chúng, tôi thấy họ trở nên tràn đầy động lực và nhiệt huyết. Khi thoát khỏi những ảo tưởng quá tiêu cực về tuổi tác, người ta thường được khích động bởi nhiệt huyết mới, hướng đi mới hoặc mục đích mới. Trí thông minh tiến hóa Trong sách này, tôi giới thiệu một khái niệm mới, trí thông minh tiến hóa, mà tôi cho là lợi ích lớn nhất của não bộ/trí óc cao niên. Trí thông minh tiến hóa là mức độ biểu hiện của mỗi người về năng lực thần kinh, cảm xúc, trí tuệ và tâm lý độc nhất của mình. Nó cũng là tiến trình mà những yếu tố này được hợp nhất tối ưu trong não bộ trưởng thành. Cụ thể hơn, trí thông minh tiến hóa phản ánh sức mạnh tổng hợp thành thục của nhận thức, trí tuệ cảm xúc, sự phán đoán, kỹ năng xã hội, kinh nghiệm sống và ý thức. Tất cả chúng ta đều thông minh về mặt tiến hóa ở một mức độ nào đó và, cũng như với trí tuệ, chúng ta có thể chủ động thúc đẩy sự tăng trưởng của nó. Khi ta trưởng thành, trí thông minh tiến hóa được thể hiện dưới dạng sự uyên bác, óc đánh giá, quan điểm và tầm nhìn. Trí thông minh tiến hóa cao cấp được chia làm ba dạng tư duy và lý luận đặc trưng, và hình thành muộn hơn giai đoạn “thao tác hình thức” của Piaget[1] nên được gọi là “thao tác hậu hình thức” (postformal operations): Tư duy tương đối (nhận thức rằng kiến thức có thể là tương đối chứ không tuyệt đối); tư duy biện chứng (khả năng phát hiện và luận giải sự mâu thuẫn của những quan điểm đối nghịch và dường như không thể tương thích); và tư duy hệ thống (có khả năng nhìn thấy bức tranh bao quát hơn, phân biệt được giữa rừng và cây). Ba dạng tư duy này “cao cấp” theo nghĩa rằng chúng không tự nhiên có được ở tuổi trẻ; chúng ta thích câu trả lời của mình phải đen hoặc trắng, đúng hay sai. Và chúng ta thường thích có câu trả lời bất kỳ hơn không có gì cả. Phải mất thời gian, kinh nghiệm và nỗ lực để có được lối tư duy linh hoạt và tinh tế hơn. Khả năng chấp nhận sự bất định, thừa nhận rằng những câu trả lời thường mang tính tương đối, và gác lại phán xét để đánh giá cẩn thận các luận điểm đối nghịch là một chỉ dấu đích thực của trí thông minh tiến hóa. Trong cuốn sách này, tôi sẽ chỉ cho bạn cách trau dồi trí thông minh tiến hóa để từ đó gặt hái thành quả. Hai nghiên cứu mới Tôi có hân hạnh dẫn dắt hai cuộc nghiên cứu đột phá về tuổi cao niên kể từ năm 2000; một xem xét diện mạo mới của giai đoạn hưu niên và một xét đến những lợi ích tích cực của sự sáng tạo ở người lớn tuổi. Cả hai cuộc nghiên cứu đã mang lại những kết quả bất ngờ – và đáng khích lệ. Nghiên cứu về hưu niên của tôi cho thấy từ “nghỉ hưu” lỗi thời ra sao. Với hầu hết mọi người hiện nay, độ tuổi sau 65 hoàn toàn không phải để “nghỉ ngơi”. Chẳng phải mọi người đều không chịu nghỉ ngơi và tận hưởng cho bản thân, nhưng hầu hết những người tôi phỏng vấn đều xem đoạn đời này như cơ hội lớn để theo đuổi các hoạt động và sở thích mà trước đây họ không có thời gian. Rất khác với tinh thần thoát ly khỏi đời sống xã hội và và văn hóa (như đã được mặc nhiên công nhận bởi các nghiên cứu có uy tín trước đây), thời “hưu niên” giờ đây lại dẫn đến sự tham gia sâu rộng hơn, những mối quan hệ tâm đắc hơn, sự mở mang thêm về trí tuệ, và nhiều niềm vui hơn. Cuộc nghiên cứu kia của tôi khảo sát những tác động về tinh thần, thể chất và cảm xúc khi tham gia một chương trình nghệ thuật cộng đồng. Một lần nữa, tôi và các đồng nghiệp đã có những khám phá bất ngờ. Trái ngược với ngộ nhận của xã hội, sự sáng tạo chẳng phải là độc quyền của tuổi trẻ. Nó có thể bừng nở ở bất kỳ lứa tuổi nào – và thực tế, nó có thể nảy nở sâu sắc và phong phú hơn ở người lớn tuổi vì họ được bồi đắp bởi kho tàng kiến ​​thức và kinh nghiệm rộng lớn. Như tôi sẽ giải thích sau, việc tham gia bất kỳ chương trình nghệ thuật nào, gồm cả nghệ thuật phi thị giác như âm nhạc, múa và sân khấu, đều có thể cải thiện sức khỏe, quan điểm và khả năng hồi phục của bạn. Hai nghiên cứu này hàm chứa những ẩn ý quan trọng, cho các cá nhân và cả những người chịu trách nhiệm hỗ trợ sức khỏe và phúc lợi cho người cao tuổi. Kết quả từ nghiên cứu về tính sáng tạo của chúng tôi, chẳng hạn, là hết sức quý giá với các giám đốc chương trình tại các trung tâm người cao niên. Tương tự, kết quả từ nghiên cứu về hưu niên – rằng nhiều người lớn tuổi đang tìm công việc bán thời gian, sẽ là thông tin đáng quan tâm với giám đốc nhân sự trong các công ty và tổ chức phi lợi nhuận. Khi trình bày các kết quả nghiên cứu, tôi hy vọng sẽ đưa ra được một định hướng giúp cải thiện sự hỗ trợ của xã hội và mang đến cơ hội học tập cho tất cả những người lớn tuổi. Niềm hy vọng của tôi Năm 1971, khi tôi bước vào lão khoa, đó là một lĩnh vực nghiên cứu tương đối mới, còn thiếu thốn và chập chững với các định kiến ​​và quan niệm sai lạc. Cách đây chưa lâu, vào những năm 1960 và 1970, nhiều chuyên gia vẫn coi tuổi già là căn bệnh: Họ tin rằng tâm và thân tự khắc sẽ trục trặc, như một chiếc xe sau nhiều năm sử dụng. Đến giữa những năm 1970, các quan điểm này bắt đầu thay đổi bởi ngày càng có nhiều bằng chứng thực tế về lão hóa và dân số lớn tuổi bắt đầu tăng vọt. Chính phủ liên bang bắt đầu chi hàng triệu đô-la cho nghiên cứu mới thông qua hai chương trình lớn: Viện Quốc gia về Lão hóa và Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần Cao niên, mà với cuộc nghiên cứu sau, tôi đã may mắn là giám đốc đầu tiên. Các nhà nghiên cứu bắt đầu hiểu rằng bản thân lão hóa không phải là một bệnh; nó chỉ đơn thuần là một quãng đời mà nhiều bệnh bỗng bộc lộ – những cái gọi là các vấn đề liên quan đến tuổi tác. Trọng tâm mới này đã thúc đẩy lĩnh vực lão khoa và cho một cái nhìn cân bằng hơn về tuổi già. Các nhà nghiên cứu thấy những người lớn tuổi khỏe mạnh vẫn duy trì năng lực tinh thần và cảm xúc mạnh mẽ và thường chỉ suy giảm dần dần về thể lực. Hơn 30 năm sau đó, mức tài trợ cho nghiên cứu về lão hóa đã tăng từ 50 triệu đô-la một năm lên hơn 1 tỉ đô-la hiện nay. Tuy nhiên, bất chấp quỹ thời gian và tài chính dồi dào, các nghiên cứu thường vẫn tập trung vào các vấn đề của tuổi già. Ngay cả cuốn sách quan trọng gần đây, Tuổi cao niên viên mãn (Successful Aging), của John Rowe và Robert Kahn, cũng trình bày mục tiêu nhằm giảm thiểu suy thoái chứ không nhìn nhận tiềm năng to lớn để phát triển tích cực ở nửa đời về sau. Mặc dù Rowe và Kahn đã đúng khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì sức khỏe, chức năng tâm thần, và sự tham gia tích cực trong đời sống, họ không trình bày khả năng cải thiện những khía cạnh này theo tuổi tác. Cuốn sách này trình bày một mô hình mới của tiến trình lão hóa, một mô hình mà tôi hy vọng rốt cục sẽ thay thế những quan niệm và giả định tiêu cực hiện nay. Mô hình này nhìn nhận tiềm năng, bên cạnh các vấn đề liên quan đến lão hóa. Nó định vị lại tiến trình lão hóa như một chuỗi giai đoạn phát triển để thật sự thúc đẩy sự tiến hóa, ngược với quan niệm lão hóa là một sự suy thoái tất yếu. Cuốn sách này cho thấy ta có thể nâng đỡ và trau dồi năng lực sẵn có của mình ra sao để thay đổi tích cực. Tôi thật lòng hy vọng nó sẽ thúc đẩy sự đối thoại về chủ đề này bằng cách truyền đi thông điệp đầy hứa hẹn về các giá trị và năng lực của trí não cao niên. Mời các bạn đón đọc Trí Não Bất Bại của tác giả Gene D. Cohen.