0912 699 269

Công ty phần mềm ứng dụng Hà Nội - HanoiSoft

Thư viện cộng đồng

Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Chiến Lược Cạnh Tranh

Khi “Chiến lược cạnh tranh” được xuất bản lần đầu tiên vào mười tám năm trước, tôi đã hy vọng rằng cuốn sách sẽ gây được ảnh hưởng nhất định. Có lý do để hy vọng vào điều này vì cuốn sách dựa trên những nghiên cứu đã trải qua sự kiểm định của các chuyên gia và các chương bản thảo đã được các sinh viên MBA và quản lý của tôi xem xét kỹ lưỡng. Tuy nhiên, sự đón nhận của độc giả đối với cuốn sách cũng như vai trò của nó trong việc hình thành nên một lĩnh vực mới đã vượt quá những kỳ vọng lạc quan nhất của tôi. Hầu hết sinh viên các trường kinh doanh ở khắp thế giới đã được tiếp cận những ý tưởng trong sách này qua những môn học cơ bản về chính sách và chiến lược, trong những khóa học lựa chọn chuyên sâu về chiến lược cạnh tranh và trong cả những lĩnh vực như kinh tế, marketing, quản lý công nghệ và công nghệ thông tin. Từ vô số những lá thư, các thảo luận cá nhân và qua email, tôi được biết nhiều chuyên gia trong các tập đoàn lớn và các doanh nghiệp nhỏ đã áp dụng những ý tưởng này vào nội bộ công ty của họ. Hầu hết các nhà tư vấn chiến lược sử dụng những ý tưởng trong sách và nhiều hãng tư vấn hoàn toàn mới đã ra đời chỉ để trợ giúp các công ty áp dụng chúng. Các nhà phân tích tài chính trẻ phải đọc cuốn sách này trước khi hành nghề. Chiến lược cạnh tranh và những bộ phận chính của nó gồm phân tích ngành, phân tích đối thủ cạnh tranh và định vị chiến lược hiện đang là một phần trong hoạt động quản lý. Khát vọng trong suốt sự nghiệp của tôi là tác động được đến những gì đang xảy ra trong thế giới thực tiễn và việc rất nhiều chuyên gia coi cuốn sách này như một cẩm nang đã thỏa mãn khát vọng đó. Chiến lược cạnh tranh bản thân nó cũng đã trở thành một lĩnh vực học thuật. Với nhiều ý tưởng cạnh tranh phong phú, đây hiện là một lĩnh vực nổi bật đối với các nhà nghiên cứu quản lý. Nó cũng trở thành một lĩnh vực được nhiều nhà kinh tế quan tâm. Số lượng và chất lượng các nghiên cứu có liên quan đến cuốn sách này, dù là ủng hộ hay phê phán, rất đáng khích lệ. Số lượng các nhà nghiên cứu nổi tiếng đang hoạt động trong lĩnh vực này - một vài trong số đó tôi có may mắn được giảng dạy, hướng dẫn và làm đồng tác giả - đã thỏa mãn mong muốn có được ảnh hưởng đến kiến thức học thuật của tôi. Việc tái bản cuốn sách này khiến tôi phải suy nghĩ về những nguyên nhân làm cho cuốn sách có được ảnh hưởng lớn như vậy. Qua thời gian, tôi đã hiểu rõ hơn về những nguyên nhân này. Cạnh tranh đã luôn đóng vị trí trung tâm trong hoạt động của công ty và cuốn sách đã ra đời vào thời điểm các công ty trên khắp thế giới đang vật lộn để đối phó với áp lực cạnh tranh ngày càng tăng. Thực tế, cạnh tranh đã trở thành một trong những chủ đề của thời đại chúng ta. Cường độ cạnh tranh đã liên tục tăng lên cho tới ngày nay và lan rộng ra ngày càng nhiều quốc gia. Việc bản dịch cuốn sách được xuất bản ở Trung Quốc (1997), Czech, Slovak, Hungary, Ba Lan hay Ukraina quả là không thể tưởng tượng được vào năm 1980. Cuốn sách đã bổ sung vào khoảng trống trong tư duy quản lý. Sau nhiều thập kỷ phát triển, vai trò của các nhà quản lý tổng hợp và các chuyên gia đã trở nên rõ ràng hơn. Hoạch định chiến lược đã được chấp nhận rộng rãi như một nhiệm vụ quan trọng để vạch ra hướng đi dài hạn cho một doanh nghiệp. Những người tiên phong trong lĩnh vực này như Kenneth Andrews và C. Roland Christensen đã nêu ra một số vấn đề quan trọng trong việc phát triển một chiến lược, như tôi đã ghi nhận trong lời giới thiệu ở lần xuất bản đầu tiên của cuốn sách. Tuy nhiên, chưa hề có những công cụ mạnh mẽ, có tính hệ thống để giải đáp những vấn đề này - tức là đánh giá ngành, hiểu các đối thủ cạnh tranh và lựa chọn vị trí cạnh tranh. Một số hãng tư vấn chiến lược mới thành lập đã cố lấp khoảng trống này, nhưng những ý tưởng mà họ nêu ra, chẳng hạn như đường kinh nghiệm, chỉ dựa trên một cơ sở giả định của cạnh tranh và chỉ một loại chiến lược. Cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” giới thiệu một khung phân tích chi tiết để hiểu những lực lượng ẩn giấu phía sau cạnh tranh trong các ngành, thể hiện trong “năm yếu tố”. Khung phân tích này cho thấy sự khác biệt quan trọng giữa các ngành, sự phát triển của ngành và giúp các công ty tìm ra vị trí hợp lý. Cuốn sách cung cấp những công cụ để nắm bắt sự phong phú và đa dạng của các ngành và các công ty trong khi đưa ra một cấu trúc chặt chẽ để xem xét chúng. Cuốn sách cũng cấu trúc hóa khái niệm lợi thế cạnh tranh bằng cách định nghĩa nó theo chi phí và tính khác biệt, đồng thời gắn nó trực tiếp với lợi nhuận. Các nhà quản lý đang tìm kiếm những phương pháp cụ thể để giải quyết những câu hỏi khó trong hoạch định chiến lược đã nhanh chóng nắm lấy những ý tưởng trong sách vì chúng có vẻ đúng đối với những nhà hoạt động thực tiễn. Cuốn sách cũng báo hiệu một hướng đi mới và cung cấp một động lực mới cho tư duy kinh tế. Lý thuyết kinh tế về cạnh tranh vào thời điểm đó đều mang tính cách điệu hóa cao. Các nhà kinh tế tập trung chủ yếu vào các ngành; các công ty được giả định là giống nhau hoặc chỉ khác nhau chủ yếu về quy mô hay hiệu suất. Quan điểm phổ biến về cấu trúc công nghiệp bao gồm việc tập trung hóa người bán và một số hàng rào ngăn cản gia nhập. Các nhà quản lý không hề xuất hiện trong các mô hình kinh tế và gần như không có ảnh hưởng đến kết quả cạnh tranh. Các nhà kinh tế chủ yếu quan tâm đến những hậu quả xã hội và công cộng của những cấu trúc công nghiệp thay thế và các hình mẫu cạnh tranh. Mục tiêu là làm giảm lợi nhuận “quá cao”. Một số nhà kinh tế thậm chí còn chưa từng nghĩ tới câu hỏi bản chất của cạnh tranh có ý nghĩa gì đối với hành vi của công ty hay làm thế nào để tăng lợi nhuận. Hơn thế, các nhà kinh tế cũng thiếu những công cụ để mô hình hóa cạnh tranh giữa một nhóm nhỏ các hãng có hành vi tác động qua lại lẫn nhau. Cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” chỉ ra hàng loạt những hiện tượng mà các nhà kinh tế, nhờ vào những kỹ thuật mới của lý thuyết trò chơi, lần đầu tiên bắt đầu khám phá bằng công cụ toán học. Quá trình học tập và công tác của tôi, đầu tiên là học MBA, rồi tiến sĩ, sau đó là thách thức của việc sử dụng phương pháp tình huống trong giảng dạy cho các nhà hoạt động thực tiễn tại trường kinh doanh Harvard đã cho cho thấy khoảng cách giữa cạnh tranh thực tế và các mô hình cách điệu. Chúng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải phát triển các công cụ cho phép đưa ra những lựa chọn thực tế trong các thị trường thực tế. Với hiểu biết sâu sắc về các công ty và các ngành qua nhiều nghiên cứu tình huống, tôi có thể đưa ra một cách nhìn tinh vi hơn về cạnh tranh ngành và cấu trúc hóa câu trả lời cho câu hỏi tại sao một hãng lại có thể vượt trội so với các đối thủ của nó. Cơ cấu ngành bao gồm năm yếu tố, không phải hai. Vị trí cạnh tranh có thể được xem xét về mặt chi phí, tính khác biệt và phạm vi. Trong lý thuyết của tôi, các nhà quản lý có quyền lực quan trọng trong việc ảnh hưởng đến cơ cấu ngành và định vị công ty so với các đối thủ. Tín hiệu thị trường, chi phí chuyển đổi, rào cản rút khỏi thị trường, cạnh tranh nhờ chi phí so với cạnh tranh nhờ đặc trưng hóa và chiến lược rộng so với chiến lược trọng tâm chỉ là một số những khái niệm mới được khám phá trong sách này, những khái niệm đã chứng tỏ chúng là những mảnh đất màu mỡ cho nghiên cứu, bao gồm cả việc sử dụng lý thuyết trò chơi. Cách tiếp cận của tôi đã giúp mở ra một lĩnh vực mới để các nhà kinh tế khai phá; đồng thời cung cấp cho các nhà kinh tế ở các trường kinh doanh một phương pháp vượt lên khỏi việc giảng dạy những khái niệm và mô hình kinh tế chuẩn mực. Cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” không chỉ được sử dụng rộng rãi trong giảng dạy mà còn là động lực và là xuất phát điểm cho những nỗ lực khác nhằm đưa tư duy kinh tế gắn liền với thực tiễn.[1] Điều gì đã thay đổi kể từ khi cuốn sách được xuất bản? Nhìn theo cách nào đó, mọi thứ đều đã thay đổi. Công nghệ mới, các công cụ quản lý mới, các ngành mới và các chính sách chính phủ mới đã liên tục xuất hiện. Nhưng theo cách khác, chẳng có gì thay đổi cả. Cuốn sách cung cấp một khung phân tích cạnh tranh vượt qua được sự khác biệt của các ngành, các công nghệ hay các phương pháp quản lý cụ thể. Nó áp dụng vào cả các ngành công nghệ cao, công nghệ thấp và dịch vụ. Sự xuất hiện của internet có thể thay đổi, chẳng hạn, những rào cản gia nhập, tái định hình quyền lực của khách hàng hay tạo ra những hình mẫu thay thế mới, nhưng những sức mạnh nằm sau cạnh tranh ngành vẫn không thay đổi. Những thay đổi trong ngành làm cho những ý tưởng trong sách thậm chí còn quan trọng hơn, bởi vì cần phải tư duy lại về cơ cấu và ranh giới của các ngành. Trong khi các công ty trong thập kỷ 90 có thể nhìn rất khác với các công ty trong thập kỷ 80 hay 70, để có lợi nhuận vượt trội trong một ngành vẫn phải dựa vào chi phí tương đối và đặc trưng hóa khác biệt. Ai đó có thể tin rằng chu kỳ sản phẩm nhanh hơn hay chất lượng tổng thể là chìa khóa trong cạnh tranh, nhưng kiểm định về tác động của các yếu tố đến cạnh tranh ngành cho thấy chi phí tương đối của công ty hoặc khả năng tạo sự khác biệt và bán giá cao có ý nghĩa quyết định. Những ý tưởng trong sách này có giá trị lâu dài bởi chúng giải quyết được những vấn đề nền tảng trong cạnh tranh bằng một phương pháp độc lập với những những cách thức cạnh tranh cụ thể của các công ty. Nhiều cuốn sách về cạnh tranh khác đã xuất hiện và biến mất bởi vì chúng tập trung vào những trường hợp đặc biệt hoặc không dựa trên nền tảng những nguyên lý của chiến lược cạnh tranh mà vào các cách thức cạnh tranh cụ thể. Điều đó không có nghĩa là cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” là hoàn hảo. Ngược lại, đã có nhiều ý tưởng quan trọng phát triển thêm từ cuốn sách này và nhiều cải tiến nữa sẽ còn tiếp tục. Tuy nhiên, cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” vẫn là một nền tảng lâu dài và là xuất phát điểm để tư duy về cạnh tranh công nghiệp và định vị trong các ngành, trên cơ sở đó, các ý tưởng khác có thể được bổ sung hoặc tích hợp. Tôi sẽ sửa đổi hay cải tiến gì cuốn sách này? Đây là một câu hỏi khó cho bất cứ tác giả nào trả lời một cách khách quan. Cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” có thể được bổ sung thêm nhiều ví dụ mới, cả về các ngành cũ và các ngành mới. Những khái niệm của nó cũng có ý nghĩa trong các ngành dịch vụ cũng như các ngành sản xuất sản phẩm; và nhiều ví dụ về dịch vụ có thể được bổ sung thêm. Khung phân tích trong sách đã được áp dụng ở hầu hết các quốc gia quan trọng và việc đưa thêm các ví dụ quốc tế là rất cần thiết. Tuy nhiên, trong khi các ngành, các công ty và các quốc gia thay đổi, những khái niệm này vẫn còn ý nghĩa. Về các ý tưởng, tôi có thể thành thật nói rằng hiện vẫn chưa có ý tưởng nào mà tôi phải rút lại. Điều đó không có nghĩa là chúng tôi không tiếp tục nghiên cứu sâu hơn. Nhiều phần trong sách này đã được kiểm định, làm sâu sắc thêm và mở rộng bởi các tác giả khác, hầu hết là trong giới học thuật. Một điều đáng tự hào và cũng đôi khi hơi khó chịu là cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh” thường được dùng để làm nền cho các tác giả khác. Không thể đánh giá hết những phát triển mới đó ở đây. Chẳng hạn, phần nhà cung cấp cũng như nhận thức của chúng tôi về những nền tảng lý thuyết của những rào cản gia nhập đã được bổ sung. Trong khi các hãng chắc chắn có mối quan hệ đặc biệt với nhà cung cấp và khách hàng, các hãng có thể nâng tổng giá trị bằng cách hợp tác với khách hàng, nhà cung cấp và nhà sản xuất các sản phẩm bổ sung. Điều này được phát triển trong cuốn sách sau này của tôi, cuốn “Lợi thế cạnh tranh” và trong những nghiên cứu sau này[2]. Cuối cùng, những nghiên cứu thực nghiệm đã khẳng định nhiều giả thuyết trong cuốn sách. Cuốn “Chiến lược cạnh tranh” chắc chắn đã khuấy động những tranh luận. Một số trong số đó gắn liền với những hiểu nhầm và gợi ý những phần của cuốn sách có thể được trình bày dễ hiểu hơn. Ví dụ, một số tác giả phê phán cuốn sách ám chỉ một khung phân tích tĩnh trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Chẳng có phần nào được coi là tĩnh trong sách này. Mỗi bộ phận của khung phân tích - phân tích ngành, phân tích đối thủ cạnh tranh, định vị cạnh tranh đều nhấn mạnh các điều kiện có khả năng thay đổi. Thực tế, khung phân tích này thể hiện những khía cạnh thay đổi đáng kể nhất. Phần lớn cuốn sách là về cách hiểu và đối phó với thay đổi, ví dụ sự thay đổi trong ngành (chương 8), những ngành mới nổi (chương 10), đối phó với sự bão hòa trong ngành (chương 11), các ngành đang suy thoái (chương 12) và toàn cầu hóa (chương 13). Các công ty có thể không ngừng tìm hiểu về ngành, đối thủ và cách thức để cải thiện vị thế cạnh tranh của họ. Một hiểu lầm khác xoay quanh sự cần thiết phải chọn lựa giữa chi phí thấp và đặc trưng khác biệt. Quan điểm của tôi là một nhà sản xuất chi phí thấp và một nhà sản xuất có sản phẩm đặc trưng khác biệt và bán giá cao hiếm khi có thể so sánh được với nhau. Các chiến lược thành công đòi hỏi phải lựa chọn; nếu không chúng sẽ dễ dàng bị bắt chước. “Chiến lược nửa vời” - từ mà tôi đã sử dụng - là công thức dẫn đến thảm họa. Đôi khi các công ty như Microsoft đã vượt đối thủ quá xa đến mức họ dường như tránh việc phải thực hiện các lựa chọn chiến lược. Nhưng chính điều đó cuối cùng lại là điểm dễ tổn thương của họ. Điều đó không có nghĩa là các công ty có thể bỏ qua chi phí để theo đuổi đặc trưng hóa hoặc bỏ qua đặc trưng hóa để theo đuổi chi phí thấp. Hay các công ty nên từ bỏ những cải tiến về một mặt mà không đòi hỏi hy sinh một mặt khác. Cuối cùng, dù theo đuổi chi phí thấp hay đặc trưng hóa, dù là phạm vi rộng hay tập trung trọng điểm thì đều cần phải liên tục cải tiến. Một vị trí chiến lược là một con đường, không phải một vị trí cố định. Gần đây, tôi đã trình bày sự khác biệt giữa hiệu quả hoạt động và vị trí chiến lược để giúp làm rõ một số hiểu nhầm này[3]. Tuy vậy, những tranh luận khác do cuốn sách tạo nên đã phản ánh sự khác biệt về quan điểm. Một trường phái tư tưởng nổi lên cho rằng các ngành không có vai trò quan trọng đối với chiến lược bởi vì cấu trúc và ranh giới ngành thay đổi rất nhanh hoặc vì lợi nhuận chủ yếu là dựa vào vị trí của cá nhân doanh nghiệp. Tôi luôn cho rằng cả ngành và cả vị trí đều quan trọng và rằng lờ đi bất kỳ cái nào cũng khiến doanh nghiệp gặp nguy hiểm. Sự khác biệt giữa các ngành về mức lợi nhuận bình quân là rất lớn và kéo dài. Những bằng chứng thống kê gần đây khẳng định tầm quan trọng của ngành trong việc giải thích cả lợi nhuận của doanh nghiệp và giá cổ phiếu trên thị trường tài chính. Nó cũng cho thấy sự khác biệt giữa lợi nhuận của các ngành rất ổn định ngay cả trong những năm 1990[4]. Nó cũng gợi ý rằng các đặc trưng của ngành có ý nghĩa quan trọng trong việc giải thích sự khác biệt lợi nhuận giữa các ngành[5]. Rất khó tìm ra một logic để chứng minh rằng bản chất của ngành trong đó các doanh nghiệp cạnh tranh không có vai trò quan trọng đối với kết quả kinh doanh. Cơ cấu ngành, thể hiện trong năm yếu tố cạnh tranh, cung cấp một phương pháp tư duy về cách thức hình thành và phân phối giá trị giữa các thành viên hiện có và tiềm năng của ngành. Nó cũng nêu bật thực tế là cạnh tranh không chỉ là cạnh tranh giữa những đối thủ hiện có. Trong khi có thể có sự chưa thống nhất về ranh giới các ngành, một trong năm yếu tố luôn nắm bắt được những vấn đề trọng yếu trong sự phân chia giá trị. Một số người cho rằng nên bổ sung một yếu tố thứ sáu, thường là chính phủ hay công nghệ. Tôi vẫn tin rằng vai trò của chính phủ hay công nghệ không thể được hiểu một cách tách biệt mà phải hiểu thông qua năm yếu tố. Một trường phái khác cho rằng các điều kiện thị trường yếu tố đầu vào đóng vai trò quan trọng hơn cạnh tranh trong ngành trong việc quyết định kết quả kinh doanh của công ty. Chẳng có chứng cứ thực tế nào để bác bỏ những bằng chứng thuyết phục về vai trò của ngành và các điều kiện về nhà cung cấp là một bộ phận của cơ cấu ngành. Trong khi nguồn lực, năng lực hay các đặc tính khác liên quan đến các thị trường đầu vào có một vị trí trong hiểu biết về sự vận động của cạnh tranh, việc tách chúng ra khỏi cạnh tranh ngành và những vị trí mà các doanh nghiệp nắm giữ so với đối thủ là sai lầm nguy hiểm. Giá trị của các nguồn lực không thể tách rời khỏi chiến lược. Bất kể chúng ta biết nhiều bao nhiêu về những gì xảy ra bên trong các hãng, hiểu biết các ngành và các đối thủ cạnh tranh sẽ tiếp tục đóng vai trò thiết yếu trong việc định hướng những việc mà các hãng nên làm. Cuối cùng, trong những năm gần đây, có một số tác giả lập luận rằng các hãng không nên chọn vị trí cạnh tranh mà nên tập trung vào việc linh hoạt chiến lược, tích hợp những ý tưởng mới hoặc tích lũy những nguồn lực quan trọng hay những kiến thức cốt lõi, những thứ được mô tả như độc lập với vị trí cạnh tranh. Tôi không đồng ý với những ý kiến này. Linh hoạt về chiến lược sẽ không thể đạt được lợi thế cạnh tranh. Nhảy từ chiến lược này sang chiến lược khác sẽ khiến bạn không thể làm tốt bất kỳ chiến lược nào. Liên tục tích hợp ý tưởng mới rất quan trọng trong việc duy trì hiệu quả hoạt động. Nhưng điều này chẳng có gì mâu thuẫn với việc có một vị trí chiến lược nhất quán. Chỉ tập trung vào các nguồn lực hay các kiến thức và lờ đi vị trí cạnh tranh có nguy cơ biến thành “ếch ngồi đáy giếng”. Các nguồn lực hay các kiến thức sẽ có giá trị nhất đối với một vị trí hay một phương pháp cạnh tranh cụ thể, chứ không phải với mọi vị trí hay phương pháp. Trong khi cách nhìn theo nguồn lực hay kiến thức có thể có ích, nó không làm giảm sự cần thiết của việc doanh nghiệp phải hiểu cấu trúc ngành và vị trí cạnh tranh. Lại nữa, sự cần thiết phải gắn kết mục tiêu (vị trí của công ty trên thị trường) và phương tiện (những yếu tố cho phép công ty đạt được vị trí) không chỉ quan trọng mà còn thiết yếu. Cuốn “Chiến lược cạnh tranh” đã được viết khá lâu và đã kéo theo không chỉ những phát triển mở rộng mà cả những quan điểm khác biệt nhau. Tuy nhiên, tầm quan trọng của chiến lược ngày càng được đánh giá cao. Sự quan tâm tới những vấn đề nội bộ công ty trong thập kỉ qua gặp phải những giới hạn ngày càng rõ ràng và đang có một sự tái nhận thức về tầm quan trọng của chiến lược. Với tầm nhìn rộng hơn và sâu sắc hơn, tôi hy vọng giờ đây chúng ta có thể thấy được vị trí của chiến lược cạnh tranh trong quản lý rõ ràng hơn bao giờ hết và có một sự nhận thức mới về một quan điểm thống nhất về cạnh tranh. Michael E. Porter Brookline, Massachusetts Tháng 1, 1998 Mời các bạn đón đọc Chiến Lược Cạnh Tranh của tác giả Michael E. Porter.

Nguồn: dtv-ebook.com

Xem

Nghề Tay Trái: 100 Cách Kiếm Tiền Thời Bão Giá
“NGHỀ TAY TRÁI: 100 cách kiếm tiền thời bão giá” kể về các câu chuyện khởi nghiệp của những con người bình thường. Họ tạo ra các công việc kinh doanh ngoài giờ để kiếm thêm thu nhập, dựa trên các sáng kiến mà hầu như ai cũng có thể thực hiện: trở thành hướng dẫn viên du lịch trong thành phố, người làm kem que, nhiếp ảnh gia sử dụng kim tuyến làm đạo cụ, bán võng cùng bạn bè để hỗ trợ các nền kinh tế địa phươ Qua 100 câu chuyện độc đáo, tác giả có những tác phẩm bán chạy nhất - Chris Guillebeau - đã cung cấp một “cuốn sách ý tưởng” tràn đầy cảm hứng để chính bạn có thể nảy ra ý tưởng lớn cho riêng mình. Những người thuộc nhiều ngành nghề khác nhau - như các giáo viên, các nhân viên văn phòng hay các lập trình viên - đã tìm cách tạo ra nguồn thu nhập mới, có thể là dựa trên sức lực của chính mình, nhờ hợp tác với bạn bè, hoặc lôi kéo cả gia đình cùng tham gia. Cuốn sách không phải câu chuyện khởi nghiệp của những kẻ vô cùng liều lĩnh, đi khắp nơi tìm kiếm các nhà đầu tư rót vốn. Đây là câu chuyện về những người bình thường, với những công việc bình thường. Họ có nhiều trách nhiệm và một cuộc sống bận rộn, nhưng vẫn có thể khởi tạo những dự án kiếm tiền trong quỹ thời gian eo hẹp của mình. Không cần phải bỏ công việc chính, không cần nguồn vốn lớn, không cần đánh đổi quá nhiều thời gian và tâm sức, bạn vẫn có thể đa dạng hóa nguồn thu nhập nếu như nắm bắt được nghệ thuật triển khai nghề tay trái có trong cuốn sách NGHỀ TAY TRÁI: 100 cách kiếm tiền thời bão giá. Với những thông tin chuyên sâu, các lời khuyên được đúc rút và những câu chuyện sống động đằng sau mỗi công việc ngoài giờ, cuốn sách này cung cấp mọi bước chuẩn bị và hành động quan trọng để khởi động một dự án nghề tay trái, từ việc xác định thị trường đến tạo ra các sản phẩm và dịch vụ độc đáo xuất phát từ niềm đam mê của bạn. Chẳng mấy chốc, bạn sẽ nhận ra mình đã gia nhập hàng ngũ những doanh nhân đầy sáng tạo - kiếm thêm tiền từ công việc phụ và tận hưởng một cuộc đời thật trọn vẹn. *** [Review Sách] “Nghề Tay Trái: 100 Cách Kiếm Tiền Thời Bão Giá”: Kho Ý Tưởng Giúp Bạn Có Thêm Một Công Việc Mới Thông tin về sách trong bài viết Tên Sách: Nghề tay trái: 100 cách kiếm tiền thời bão giá Tác Giả: Chris Guillebeau Bạn nghĩ sao nếu có thể biến sở thích, ý tưởng, tài năng… của mình thành một công việc mang tên “nghề tay trái”? Trước kia tôi cũng chưa từng nghĩ đến việc này vì cho rằng nghề tay trái chỉ dành cho những ai cực kỳ giỏi. Tuy nhiên, sau khi đọc cuốn sách Nghề tay trái: 100 cách kiếm tiền thời bão giá của tác giả Chris Guillebeau tôi đã có cái nhìn hoàn toàn khác về vấn đề này. Tác giả đã khiến tôi thấy được rằng chúng ta luôn có thể bắt đầu nghề tay trái của mình bất cứ lúc nào, kể cả khi ý tưởng đó có điên rồ đến mấy. Nghề tay trái: 100 cách kiếm tiền thời bão giá là cuốn sách được viết bởi Chris Guillebeau, tác giả của những cuốn sách bán chạy hàng đầu, doanh nhân kiêm tín đồ của chủ nghĩa xê dịch. Đặc biệt, tác giả chính là người sáng lập bản tin Podcast Side Hustle School (Trường học nghề tay trái), nơi ghi lại những ý tưởng kiếm thêm tiền thông minh, đã truyền cảm hứng cho hàng ngàn người trên thế giới hiện thực hóa mong muốn của mình.  Vậy nên, nếu bạn muốn tìm kiếm một ý tưởng hay động lực để bắt đầu một nghề tay trái thì ngoài đọc cuốn sách này ra, bạn cũng có thể lên trang web của Chris để tham khảo. Còn bây giờ hãy bắt đầu khám phá xem cuốn sách Nghề tay trái: 100 cách kiếm tiền thời bão giá có gì thông qua 15 chương và 100 câu chuyện nhé? Nghề tay trái là gì? Tôi tin chắc rằng có rất nhiều người đang có quan niệm sai lầm về nghề tay trái. Vậy nên trước tiên chúng ta hãy tìm hiểu xem nghề tay trái là gì nhé! Theo tác giả định nghĩa: Nghề tay trái không phải là: Một công việc thứ hai hoặc bất kể dạng công việc nào mà bạn phải đi làm sau khoảng thời gian từ 9 sáng đến 5 chiều (hay bất kể giờ làm việc thông thường của bạn là gì). Một thứ khiến bạn cạn kiệt năng lượng mà giá trị mang về lại không xứng đáng. Một sở thích hoặc việc gì đó mà bạn chỉ làm cho vui, không đặt mục tiêu kiếm tiền.   Mà nghề tay trái là:   Công việc mà bạn có thể kiểm soát được, bạn là người ra quyết định. Một tài sản mà bạn tự  tạo dựng cho bản thân để có thêm nhiều lựa chọn khác, kể cả khi bạn rất yêu công việc chính của mình. Một loại công việc khác với nghề nghiệp chính của bạn hàng ngày. Chắc giờ bạn đã hiểu rõ nghề tay trái là gì rồi đúng không? Nếu vậy việc tiếp theo chỉ là khám phá một số ý tưởng có thể truyền cảm hứng cho bạn bắt đầu nghề tay trái hay tìm cho mình công việc nghề tay trái nếu bản thân bạn muốn. Thế giới ý tưởng về nghề tay trái Chương I: Người thật tiền thật   Thật khó để hình dung ra hành trình bắt đầu một công việc tay trái như thế nào nếu như chúng ta không đưa ra một dẫn chứng đúng không nào? Hiểu được điều này, trong mỗi câu chuyện nghề tay trái tác giả đều giới thiệu rõ thông tin của chủ nhân công việc, giai đoạn hình thành ý tưởng và cả quá trình bắt đầu cùng những lợi ích mà công việc đó mang lại. Thông qua suốt những câu chuyện đầy chân thật đó, bạn sẽ biết được trên đời này tồn tại một loại vật dụng gọi là yên lưng cho gà cưng và lý do bí ẩn đằng sau sự ra đời của món đồ đó. Chủ nhân của yên lưng gà cưng là một cô gái sống tại Oregon và cô đã kiếm được 900 đô/tháng từ nghề tay trái bán yên lưng cho gà trong khi chi phí khởi nghiệp chỉ có vài đô la nguyên liệu. Hay một cô gái khác sống tại Maine, nhờ nhận ra xung quanh mình có rất nhiều người yêu thích đồ nội thất IKEA nhưng do chi phí vận chuyển quá cao nên thường không muốn mua nữa mà cô đã nảy ra ý tưởng trở thành người vận chuyển đồ nội thất. Cô bắt đầu nghề tay trái vận chuyển đồ nội thất với chi phí mua 1 chiếc xe ô tô mất 6000 đô. Sau đó cô lập 1 trang web nhận đặt hàng, tự đi lấy hàng vào mỗi cuối tuần để giao cho khách hàng và nhận tiền ship. Công việc tay trái này mang đến cho cô 2000 đô/tháng trong khi những ngày trong tuần cô vẫn có thể đi làm fulltime tại trường đại học. Không dừng lại ở đó, trong chương này tác giả còn giới thiệu về 3 nhân vật khác nữa. Một người có nghề tay trái là bán nến, một người bán khóa học bánh mỳ chua và 1 chàng trai học luật nhưng có nghề tay trái là xuất bản tạp chí. Và mỗi công việc của họ đều nhờ những sự tình cờ cùng niềm hứng thú nhất thời mà thành. Chương II: Ý tưởng xuất hiện mọi nơi Nếu tôi nói với bạn rằng bạn có thể bắt đầu nghề tay trái với ý tưởng bạn vừa nghĩ ở trong đầu ngay thì bạn có có thực hiện không? Chắc là không nhỉ? Nhưng nếu đọc xong chương II của cuốn sách này có thể bạn sẽ muốn bắt đầu ngay đấy! Vì những nhân vật trong chương này đều bắt đầu công việc tay trái của mình từ một ý tưởng chớp nhoáng, một sở thích nhất thời hay một trò đùa và cuối cùng kiếm được thêm 1 khoản thu nhập kha khá nữa. Ví dụ như một người phụ nữ Florida kiếm lời nhờ đuổi cóc độc, viết thư giả làm ông già noel hay trang trí lên bình đựng tro cốt và đem bán…Tất cả công việc này nghe có vẻ điên rồ nhỉ? Nhưng nó lại kiếm ra tiền đó! Nếu bạn tò mò cụ thể hành trình biến những ý tưởng kỳ lạ đó thành công việc tay trái như thế nào thì hãy đọc chương II của cuốn sách nhé. Chương III: Sử dụng những kỹ năng sẵn có Sử dụng những kỹ năng sẵn có chính là gợi ý hoàn hảo để bắt đầu một nghề tay trái đúng không nào? Như bạn biết đấy đã có rất nhiều, nhiều vô kể người kiếm ra tiền từ những kỹ năng sẵn có của mình. Vì thế mà bạn hoàn toàn có thể bắt đầu dịch vụ mở thiết kế nhà cửa nếu bạn có kỹ năng sắp xếp đồ đạc cộng thêm chút gu thẩm mỹ như cô gái Lisa tại Washington. Hay bán các khóa học trực tuyến, viết blog giảng dạy về một kỹ năng nào đó mà mình rất giỏi giống như chuyên gia Excel trong cuốn sách. Anh đã tận dụng kiến thức chuyên sâu của mình về excel để mở khóa học bán cho người cần học về lĩnh vực này. Và còn rất nhiều ví dụ về những người bắt đầu nghề tay trái từ kỹ năng sẵn có của mình nữa.  Chương IV: Mua rẻ bán đắt Đây có lẽ là hình thức đã được nhiều người nghĩ tới. Mua rẻ bán đắt là một hình thức kinh doanh đã xuất hiện từ khoảng 150.000 năm trước. Đến bây giờ không chỉ có thể trở thành nghề tay trái mà nó vốn đã trở thành nghề chính của rất nhiều người rồi. Yếu tố quan trọng nhất để nghề tay trái mua rẻ bán đắt này thành công là chọn được sản phẩm tốt và biết cách bán hàng. Bạn có thể kiếm sản phẩm bằng cách đi hội chợ thế giới để tìm sản phẩm như vợ chồng Kathrin hay đi thu lượm những quả bóng chày của cầu thủ bóng chày nổi tiếng để bán lại với giá cao chẳng hạn… Có vô vàn ý tưởng cho hạng mục kinh doanh này, chưa kể đến việc bây giờ bán hàng online ngày càng phổ biến, nên bạn hoàn toàn có thể bắt đầu với công việc này. Chương VI: Chia sẻ tri thức Đã có rất nhiều người có thể kiếm tiền bằng hình thức này, họ chia sẻ lại những kiến thức, kỹ năng mà mình am hiểu cho người khác và nhận được tiền tư vấn hoặc các liên kết quảng cáo trên blog, website của mình. Ví dụ như một nhà báo thường xuyên đi công tác am hiểu về dùng thẻ tích điểm qua các chuyến đi để đổi lại những chuyến đi miễn phí khác. Tận dụng kiến thức này anh đã mở một tài khoản chia sẻ cách có được những chuyến đi miễn phí như thế cho mọi người và kiếm được hàng ngàn đô/năm. Hay một bác sĩ tâm lý mắc hội chứng Tourette vô cùng xuất sắc đã mở dịch vụ hỗ trợ sinh viên thi tuyển vào các trường lớn hàng đầu và có được đến 74.000 đô la/năm nhờ công việc tư vấn đó. Chương VIII: Tự động hóa thu nhập của bạn   Hãy kiếm tiền ngay cả khi đang ngủ là một lời hứa hẹn vô cùng sáng lạn và với những người trong chương này đó là một phần hoạt động hàng ngày của họ.  Những nhân vật trong chương này đã có được thu nhập tự động theo một cách rất đặc biệt. Ví dụ như một anh kiến trúc sư có thể kiếm tiền từ việc kinh doanh áo liền quần mà không cần phải làm ra thành phẩm, nhập kho và giao hàng. Một cô gái bán những tấm bản đồ cắt giấy Philadelphia (đây là một nghệ thuật cắt giấy) và thu được 35.000 đô/năm trong khi trước đó đây chỉ là sở thích mà cô làm cho vui… Trên đây là một số gợi ý về nghề tay trái mà bạn có thể bắt đầu ngay lúc này. Tuy nhiên nó chưa phải là tất cả của cuốn sách này. Cuốn sách vẫn còn thêm rất nhiều ý tưởng, câu chuyện bắt đầu nghề thú vị và đặc biệt khác nữa. Bạn có thể tìm đọc hoặc trực tiếp tìm đến Podcast Hustle School và lắng nghe những câu chuyện truyền cảm hứng trong đó. Một vài gợi ý để tìm ra nghề tay trái phù hợp Tôi đã giới thiệu đến các bạn rất nhiều ý tưởng giúp bắt đầu một nghề tay trái đúng không nào? Tuy nhiên, giữa muôn vàn ý tưởng hấp dẫn và đều khả thi như thế, nên chọn hướng nào cho đúng và cần có những kỹ năng gì để bắt đầu? Một vài gợi ý bên dưới đây có thể sẽ giúp được bạn! Tìm kiếm ý tưởng bắt đầu từ đâu? Nếu bạn cần tìm một ý tưởng để bắt đầu, hãy thử áp dụng một số cách sau: Quan sát: hãy tập trung vào thế giới xung quanh bạn.Vì có thể bạn sẽ bắt gặp thứ gì đó mà mình có khả năng cải thiện. Giải quyết vấn đề: lập danh sách những vấn đề đang tồn tại và động não tìm giải pháp dưới dạng sản phẩm hoặc dịch vụ. Đặt câu hỏi: xác định tại sao người ta lại chi tiền dù nguyên nhân đó đã rõ ràng hay còn mù mờ và suy luận xem liệu họ còn có thể mua những gì. Thử nghiệm: hãy thử nghiệm bất cứ thứ gì hiện ra trong việc trí óc bạn. Khi bạn đọc cuốn sách này hãy chú ý tới những câu chuyện mà bạn hiểu rõ nhất. Sau đó để ý xem liệu bạn có thể nghĩ ra một cách khác với tiềm năng kiếm tiền hay không. Trước khi bạn nhận ra thì bạn đã tổng hợp được tất cả những ý tưởng mà bạn có thể cần tới rồi. Làm cách nào để biết mình có kỹ năng vượt trội gì? Như đã đề cập bên trên, bạn hoàn toàn có thể sử dụng kỹ năng vốn có của mình để kiếm tiền, thậm chí rất nhiều tiền. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ kỹ năng của mình là gì, và có đôi khi bạn rất giỏi một thứ gì đó nhưng lại nghĩ là thế giới không cần đến nó chẳng hạn. Vậy nên cần phải có cách nào đó giúp bạn tìm ra kỹ năng có thể kiếm ra tiền từ chính mình. Để bắt đầu hãy lập một danh sách những gì bạn biết làm. Bạn đã học gì ở trường phổ thông? ở cao đẳng? ở đại học? bạn lĩnh hội được gì trong quá trình làm việc? việc gì mà bạn có thể làm vô cùng suôn sẻ nhưng lại khó khăn với người khác? Câu trả lời cho những câu hỏi trên sẽ làm bật lên các kỹ năng đáng giá của bạn. Ngoài ra bạn cũng có thể muốn tham khảo ý kiến bạn bè hoặc đồng nghiệp nữa. Thi thoảng người quen của bạn có lẽ sẽ có ý tưởng nào đó mà bản thân chúng ta không nghĩ tới được. Cuối cùng bạn cần phải nghĩ cách áp dụng những kỹ năng đã có theo một cách thật mới mẻ. Đó là con đường mà mọi nhân vật trong cuốn sách này đã đi tất cả đều bắt đầu từ một kỹ năng giá trị. Vậy nếu bạn muốn biết những nhân vật trong cuốn sách đã tìm ra kỹ năng có khả năng kiếm tiền như thế nào. Hãy đọc cuốn sách nhé! Lời kết Tôi biết có rất nhiều người nói rằng tìm nghề chính đã khó rồi chứ nói gì đến tìm nghề tay trái. Và tôi cũng biết rất nhiều người sau khi tìm được nghề tay trái thì đã từ bỏ nghề chính để gắn bó với nghề tay trái cả đời. Vậy nên hôm nay tôi rất muốn chia sẻ đến các bạn cuốn sách này. Vì những câu chuyện trong Nghề tay trái: 100 cách kiếm tiền thời bão giá có thể sẽ gợi ra cho bạn một ý tưởng thú vị hay ít nhất là truyền cảm hứng để bạn thực hiện ý tưởng sẵn có của mình. Tác giả: Lê Trang    Mời các bạn đón đọc Nghề Tay Trái - 100 Cách Kiếm Tiền Thời Bão Giá của tác giả Chris Guillebeau & Nguyễn Thị Thương Thương (dịch).
Linh Hồn Của Quảng Cáo
"Concept – ý tưởng lớn" là khái niệm trung tâm vận hành doanh nghiệp, thị trường và sản phẩm; và chúng ta cần toàn bộ cảm tính và lý tính để tạo ra nó. "Nó không chỉ dừng lại ở ý nghĩa là khái niệm và ý tưởng, mà còn là "các đề xuất ra giá trị quan mới mà thời đại yêu cầu, và sẽ trở thành đường lối chỉ đạo của tất cả các hành động". Có thể nói tạo ra khái niệm trung tâm này là "công việc mang tính sáng tạo" cực độ. Bởi đó là công việc mà ta vừa phải có hiểu biết về những chiến lược tổng thể bằng cách thu thập thông tin, phân tích, tưởng tượng, đặt giả thuyết, vừa phải diễn giải ra bằng từ ngữ. Thêm nữa, cùng với việc tạo ra cách suy nghĩ mang tính trung tâm – nền tảng cho toàn thể hành động – "concept – ý tưởng lớn" còn phải "tạo ra đặc điểm nhận dạng kết nối với tương lai". Người ta nói "Ý tưởng lớn là chiếc la bàn (kim chỉ nam)", vì thế những doanh nghiệp không có ý tưởng lớn giống như là bị ép buộc đi biển mà không có la bàn trong tay. Bởi vì “tạo ra các ý tưởng lớn” chính là việc tạo ra đường lối chỉ đạo cho toàn bộ hành động. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều dòng sách nói về phương pháp sáng tạo ý tưởng lớn. Tuy nhiên cuốn sách này – Linh hồn của quảng cáo - đi theo một lối tiếp cận rất đặc biệt, tác giả coi việc tạo ra các ý tưởng lớn là cốt lõi của mọi sự vật, giống như tạo ra xương sống cho con người. Vì thế, trong cuốn sách tác giả đưa ra nhiều vấn đề liên quan đến việc tạo ra các ý tưởng lớn và đưa ra các câu trả lời rõ ràng, dễ hiểu cho độc giả như Tại sao bây giờ lại nhất định phải có ý tưởng lớn, Ý tưởng lớn là gì, Làm thế nào để tạo ra ý tưởng lớn, ngôn từ hóa các ý tưởng lớn trong đầu như thế nào và làm sao để biến việc đưa ra ý tưởng lớn trở thành một kỹ năng thuần thục của mình. Cùng với 86 lời gợi ý và ví dụ, độc giả sẽ hiểu rõ hơn về cách tạo ra các ý tưởng lớn cũng như học hỏi được nhiều kinh nghiệm, bài học từ các thương hiệu lớn mà tác giả đã sử dụng để làm dẫn chứng phân tích. Cách tư duy, lối lập luận của một tác giả Nhật Bản khá logic và liền mạch, sẽ đem lại cho những người làm trong ngành quảng cáo nhiều bài học, cũng như đem lại cho tất cả mọi người những góc nhìn, cách thức để làm việc sáng tạo hơn, dù là bạn làm trong bất cứ ngành nghề nào. "Đời người vui thích với việc sáng tạo ra ý tưởng lớn là tuyệt vời nhất." - Nobuyuki Takahashi Trích đoạn sách: Ý tưởng chủ đạo trong Marketing Hiện giờ, khi suy nghĩ về thị trường ta sẽ có cách suy nghĩ gì, hình dung ra sao và có sự đánh giá nào? Có lẽ câu trả lời cho những câu hỏi trên sẽ hoạt động một cách có lợi cho việc kinh doanh từ giờ trở đi. Ý tưởng chủ đạo trong marketing, là "những điều doanh nghiệp phải nên nắm giữ toàn hệ thống bằng cách thức tiếp cận hoặc bằng cách suy nghĩ về thị trường đang được cho là cần thiết ngay tại thời điểm kinh doanh của doanh nghiệp". Những chiến lược của doanh nghiệp đang thâm nhập vào đó – tạo lập vị trí của doanh nghiệp vào thị trường như thế nào để dễ kinh doanh? Bằng chí hướng của sản phẩm? (sản phẩm OOO có chất lượng tốt nhất, sản phẩm OOO được cải tiến về mặt kỹ thuật) Bằng chí hướng của khách hàng? (dịch vụ OOO, thiết kế an toàn OOO) Bằng chí hướng của xã hội? (OOO quan tâm đến môi trường, OOO nuôi dưỡng văn hóa) Từng cách thức tiếp cận một sẽ thay đổi khi kết hợp cùng với thời đại và doanh nghiệp. Để tạo ra cảm giác tồn tại rằng "ngoài bạn ra không còn ai tồn tại trên thị trường"; cũng như để không những làm cho mối quan hệ với khách hàng ngày càng thân thiết hơn và bền vững hơn mà còn tang sức mạnh cho bản chất kinh doanh, thì không thể thiếu ý tưởng chủ đạo trong marketing. *** MARKETING - BRANDING Review sách Linh Hồn Của Quảng Cáo - Takahashi Nobuyuki Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki là cuốn sách cần có cho bất kì bạn trẻ nào có hứng thú với ngành quảng cáo. Sách sẽ giúp bạn tóm lược ngay những nguyên tắc chính, từng bước định hình phần xương sống cốt lõi để xây dựng một quảng cáo thành công. Nếu đã từng nghe đến khái niệm concept marketing nhưng chưa thực sự hiểu rõ về cụm từ này. Vậy thì hãy đọc Linh hồn của quảng cáo dưới ngòi bút tác giả Nobuyuki Takahashi để biết làm thế nào định nghĩa một ý tưởng lớn, tầm quan trọng của ý tưởng lớn và cách thực hành chúng để marketing thành công.  Tựa sách “Linh hồn của quảng cáo” được viết bởi tác giả Nobuyuki Takahashi – đồng tác giả của hai cuốn sách thành công khác về lĩnh vực marketing “Để ngôn từ trở thành sức mạnh” và “Cưỡi thuyền ngược gió”.  Sách của ông thường khai thác đến những mặt cốt lõi trong lĩnh vực marketing. Giúp độc giả có một cái nhìn đa chiều hơn qua những nhận định mang tính chuyên môn của tác giả. Đọc sách của Nobuyuki Takahashi, người đọc có thể sẽ thay đổi hoàn toàn cách nhìn nhận đối với ngành quảng cáo, hoặc suy nghĩ theo một cách toàn diện hơn về lĩnh vực này. Ý tưởng lớn là gì? Nếu đã có vốn hiểu biết cơ bản đối với lĩnh vực marketing. Chắc hẳn bạn đọc sẽ biết về concept marketing – trụ cột to lớn của ngành nghề này. Concept marketing được định nghĩa trong cuốn Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki là ý tưởng lớn, ý tưởng cốt lõi.  Thực tế, nhiều người đọc thường đánh đồng hai khái niệm “concept marketing” hay ý tưởng lớn với “idea”. Tuy nhiên thực chất, idea là một trong những yếu tố nằm trong ý tưởng lớn. Hay nói cách khác, ý tưởng lớn là một định nghĩa có phạm vi rất rộng. Để xây dựng ý tưởng lớn, người ta có thể vận dụng nhiều idea để hỗ trợ thực hiện concept sản phẩm một cách hiệu quả nhất. Một cách chính xác, “ý tưởng lớn” có thể xem là cách thức sáng tạo ý tưởng để theo kịp dòng chảy của nhu cầu thời đại. Chính nhờ vậy, sản phẩm sẽ có sự đặc trưng riêng biệt so với các mặt hàng cạnh tranh trên thị trường. Trong thế giới kinh doanh, để giữ được vị thế độc quyền độc tôn thì không thể thiếu việc sáng tạo ý tưởng lớn.  Tại sao sản phẩm của chúng ta cần ý tưởng lớn? Ý tưởng lớn được xem là yếu tố cốt lõi trong mọi hoạt động của doanh nghiệp. Có thể nhận thấy rằng, doanh nghiệp sẽ không thể thành công giữa biển thương trường hay trong cuộc chạy đua với các doanh nghiệp khác nếu như không sáng tạo và duy trì một ý tưởng lớn mang tính giá trị cao. Ý tưởng lớn chính là xương sống định hình cho toàn bộ những hoạt động mà doanh nghiệp sẽ thực hiện. Trước đây, ý tưởng lớn (concept sản phẩm) được định nghĩa là những nhận định chi tiết về sản phẩm. Cũng tức là, một ý tưởng lớn theo đó sẽ bao gồm các giải thích về chức năng, ưu điểm, ứng dụng và mục đích của việc sử dụng sản phẩm. Tuy nhiên ở thời đại này, xã hội đã có sự đánh giá đúng đắn hơn về tính mới mẻ và tính cá nhân hóa. Từ đó, giá trị của một ý tưởng lớn được thể hiện qua việc đưa ra những thông điệp mới mang tính khác biệt, thậm chí là đột phá để thu hút được người xem. Cụ thể hơn, trong cuốn Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki, những ý tưởng lớn cần phải có lực hướng tâm mạnh mẽ và có sức mạnh xoay chuyển tổng thể để có thể tồn tại và duy trì. Trong cuốn sách Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki. Tác giả khai thác định nghĩa “ý tưởng lớn” theo một cách toàn diện để người đọc có thể nhìn nhận tổng quát nhất. Bắt đầu từ quan điểm “cách suy nghĩ là trung tâm vận hành sự vật, sự việc” cho thấy vai trò cốt lõi của ý tưởng lớn trong việc quyết định cách thức doanh nghiệp hoạt động. Cụ thể, doanh nghiệp cần phải hiểu được sứ mệnh của mình cũng như phương pháp đáp ứng nhu cầu khách hàng thế nào cho hiệu quả. Ở quy mô nhỏ hơn chính là áp dụng các kiến thức này vào việc làm quảng cáo. Đồng thời giải thích lý do tại sao ý tưởng lớn được xem là linh hồn của quảng cáo. Một quảng cáo tuyệt vời có thể được khẳng định qua việc copy tinh tế hay visual xuất sắc? Những yếu tố này có thể rất cần thiết, tuy nhiên chúng vẫn chưa đủ. Bởi vì một quảng cáo hoàn hảo nhất là khi chúng khi được tiến hành dựa trên các ý tưởng thiết thực và đúng đắn. Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki hướng dẫn người đọc 7 sức mạnh – hay chính xác là 7 đặc điểm chung của những “ý tưởng lớn” tuyệt vời.  Một ý tưởng lớn giá trị cần phải mang tính đổi mới, có sự đặc trưng và mang tính chất chiến lược. Ngoài ra nó cần phải thể hiện sự đồng cảm, được trình bày một cách nhất quán. Hơn nữa không thể thiếu đi tính kế thừa và là nguồn lan truyền cảm hứng.  Để nhận dạng đâu là một ý tưởng lớn, doanh nghiệp có thể tự trả lời 6 câu hỏi sau: Giá trị của bản thân là gì? Những thứ bản thân muốn bán gì? Căn cứ điểm của “hành động” và “suy nghĩ” của bản thân là gì? Những dự án mới, chủ trương độc nhất vô nhị là gì? Điều gì sẽ tạo niềm vui và niềm kinh ngạc mới cho những người xung quanh? Điều gì sẽ có khả năng tạo sự khác biệt với những người khác? Có đang diễn đạt lại những điều ấy bằng ngôn ngữ một cách nghiêm chỉnh và kết nối nó với hiện thực hay không? Lời kết Dù bạn là chủ doanh nghiệp hay nhân viên marketing, bạn đều nên đọc cuốn sách Linh hồn của quảng cáo - Takahashi Nobuyuki để hiểu được mối quan hệ giữa một ý tưởng lớn với sản phẩm quảng cáo thành công. Từ đó có được cách nhìn nhận toàn diện và chuyên môn hóa đối với lĩnh vực marketing. Cuốn sách sẽ là hành trang trợ giúp đắc lực trên con đường vận hành và phát triển ngành nghề. Mời các bạn đón đọc Linh Hồn Của Quảng Cáo của tác giả Takahashi Nobuyuki & Nguyễn Thị Ngươi (dịch).
Nhà Lãnh Đạo Vạn Người Mê
Đánh đổi nỗ lực, công sức để trở thành một nhà lãnh đạo, quyết liệt, khôn ngoan, trí tuệ, bạn có dám?  Thời gian vốn trôi đi trong nháy mắt. Những dự định, những kế hoạch để trở thành nhà lãnh đạo tương lai của bạn đang ngày càng rút ngắn. Vậy sao bạn không bắt đầu hành trình ấy từ ngày hôm nay, bằng việc đọc cuốn sách này để hiểu được những giá trị và yếu tố cần thiết nào làm nên một nhà lãnh đạo? Cuốn sách là câu chuyện về Lam Nguyệt, con gái của một thương gia làm gốm nổi tiếng. Trải qua biến cố trong gia đình, với trí tuệ và bản lĩnh của mình, cô đã tiếp quản cơ nghiệp của cha và gây dựng nên một xưởng gốm vững mạnh. Cô không những được người dưới nể trọng mà cả đối tác cũng mến phục. Trong quá trình dẫn dắt doanh nghiệp của mình, Lam Nguyệt sẽ cho chúng ta đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác bởi sự khéo léo, thông minh, quyết đoán của cô khi xử lí những tình huống trong giao dịch với đối tác, trong cách cư xử với “nhân viên” của mì Chứng kiến chặng đường ấy, chúng ta sẽ thấy một nhà lãnh đạo thực thụ sẽ trải qua một quá trình tôi luyện sắt đá, với những bài học quý giá đòi hỏi trí tuệ, bản lĩnh và sự kiên trì. Bởi những điều tốt đẹp không dễ có bao giờ, nó đòi hỏi bạn phải đánh đổi, phải hi sinh, phải sắt đá với chính mình mới có thể tiến dần đến với lí tưởng cao đẹp. Giờ bạn đã sẵn sàng hành trình để có thể viết lên câu chuyện của mình chưa  - Nhà lãnh đạo vạn người mê của tương lai? *** “Một mấu chốt trong cả quá trình là động lực. Đâu là điều thúc đẩy những người được chọn nỗ lực hơn, học hỏi nhiều hơn? Họ sẽ phải trải qua nhiều thử thách, khó khăn. Sức mạnh nào giúp họ vượt qua những điều ấy? Ngoài động lực sẵn có của nhân viên, người lãnh đạo cần hướng họ đến lí tưởng, tương lai.”Khi đọc tựa sách là “Nhà lãnh đạo vạn người mê”, mình cứ nghĩ đây sẽ chỉ là một quyển sách về quản trị như bao quyển sách khác mà bản thân đã đọc. Nhưng khi đọc dần dần, hoàn toàn bị bất ngờ với nội dung bên trong vì cảm giác như đang đọc truyện tranh, truyện kiếm hiệp vì tạo hình cổ trang của các nhân vật qua mỗi bức ảnh. Thậm chí là tên gọi, các lời thoại cũng có phần y như truyện cổ Trung Quốc. Cách thức triển khai nội dung này có phần mới mẻ với mình khi đọc một quyển mà nhận thức ban đầu là về kinh doanh, lãnh đạo doanh nghiệp – có thể nói là một điểm riêng biệt đặc trưng của quyển sách này. Thông qua cuộc đời của một nhân vật với danh xưng là Lý Lam Nguyệt, nhiều bài học về lãnh đạo được đề ra khá mượt mà. Thực ra, mình không đánh giá cao cốt truyện và hành trình sóng gió của nhân vật Lam Nguyệt cho lắm vì nhiều tình tiết hơi khiên cưỡng nhưng tạm bỏ qua việc này vì tư tưởng chung khi đọc quyển sách này mà mình nhắm tới chính là đang đọc một quyển sách về thuật lãnh đạo, không phải đang đọc một quyển tiểu thuyết kiếm hiệp. Những đúc kết của nhân vật chính liên quan đến kiến thức kinh tế khá nhiều. Chẳng hạn như quy luật cung cầu khi hàng hóa được bán trên một thị trường mà lượng cầu về hàng hóa lớn hơn lượng cung thì sẽ có xu hướng làm tăng giá hàng hóa. Ngược lại, giá sẽ có xu hướng giảm nếu lượng cung vượt quá lượng cầu. Cơ chế điều chỉnh về giá và lượng này giúp thị trường chuyển dịch dần đến điểm cân bằng, tại đó sẽ không còn áp lực gây ra thay đổi về giá và lượng nữa. Mối quan hệ giữa Cầu và Cung là điều người bán hàng cần giải quyết trong suốt cuộc đời kinh doanh.Ngoài ra, một bài học chung qua cuộc đời của nàng Lam Nguyệt chính là quá trình thất bại rồi mới thành công của những nhà lãnh đạo. Sự học hỏi không ngừng chính là yếu tố quan trọng để giúp một người thành công, trở thành chủ của một tổ chức dù ở quy mô nhỏ hay lớn.Thông qua hiểu biết và kinh nghiệm thì nhà lãnh đạo sẽ có được những quyết định đúng đắn để duy trì, vận hành doanh nghiệp của mình. Yếu tố con người và quảng cáo cũng được đề cập trong quyển sách, không quá chuyên sâu nhưng cũng giúp chúng ta hiểu rằng để truyền bá thương hiệu và tạo dựng danh tiếng thì cần mang đến cảm hứng thông qua từng sản phẩm. Quản trị nhân sự cũng tương tự như vậy, phải truyền cảm hứng làm việc và khơi dậy nguồn năng lượng tích cực cho nhân viên.Nhìn chung, “Nhà lãnh đạo vạn người mê” có ưu điểm là thông qua câu chuyện về cuộc đời của một nhân vật hư cấu mà truyền tải được một cách dễ hiểu những nội dung về lãnh đạo vốn dĩ khô khan. Nếu ai đang cảm thấy chán với những quyển sách kinh tế khó đọc thì thưởng thức quyển này khá lý tưởng vì cảm giác như đang xem truyện tranh thời thơ ấu, hoài niệm thật sự. Thêm vào đó, nhân vật chính của câu chuyện đề cao chủ đề nữ quyền – một điểm sáng đáng khuyến khích vì phụ nữ cũng có thể làm lãnh đạo, có thể làm kinh doanh như đàn ông. Biết đâu các bạn nữ đọc xong quyển sách này cũng sẽ bắt đầu thấy tự tin hơn trong việc start-up chẳng hạn. Mời các bạn đón đọc Nhà Lãnh Đạo Vạn Người Mê của tác giả LYS.
Kỹ Nghệ Chơi Chữ, Ngón Nghề Content
Hãy nhìn thẳng vào mắt tôi và làm theo lời tôi nói. Đừng bao giờ mềm lòng khi hiệu đính copy. Những gì thừa thãi phải được loại bỏ, đó là quy luật sống còn - Trích "Kỹ nghệ chơi chữ, ngón nghề content" Viết lời quảng cáo là một công việc không giống ai. Là một chuyên viên viết lời quảng cáo, bạn phải oằn mình để vắt ra những ý tưởng sáng tạo trong một thế giới đầy những kẻ thực dụng, chi li. Nếu là nhà văn, nhà thơ hay nhà biên kịch, bạn có thể thong thả viết theo cảm hứng cá nhân. Nhưng trong ngành quảng cáo, bạn phải cho ra đời những ý tưởng xuất sắc, những bài viết hay ho, và đôi khi những yêu cầu đó cần được đáp ứng ngay trong một buổi sáng. Một giọng văn mới mẻ, độc đáo chính là dầu nhờn bôi trơn để vận hành cỗ máy thương mại, và ngôn ngữ chính là yếu tố cốt lõi của nhiều hình thức thiết kế hiện đại. Ngôn ngữ quảng cáo không chỉ đơn thuần là… quảng cáo, mà còn là một hình thức giao tiếp độc đáo, thú vị. Chỉ cần trí tưởng tượng sống động và kỹ năng “xếp chữ”, bạn đã có đủ phẩm chất để trở thành một chuyên viên viết lời quảng cáo. Tất cả những gì bạn cần là một số bí quyết để trau chuốt giọng văn và một chút cảm hứng từ vài chuyên gia trong lĩnh vực. Hy vọng rằng, “Kỹ nghệ chơi chữ, ngón nghề content” sẽ giúp bạn đạt được điều đó. *** Review Sách Kỹ Nghệ Chơi Chữ Ngón Nghề Content – Cẩm Nang Viết Quảng Cáo Đúng Chuẩn Và Hấp Dẫn 01106 review-sach-ky-nghe-choi-chu-ngon-nghe-content Review sách Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content “Không phải cứ biết cộng-trừ-nhân-chia là sẽ có thể làm kế toán, và không phải cứ biết viết thì sẽ viết ra được các thông điệp hấp dẫn”, đó là trích dẫn trong lời tựa của cuốn sách Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content, tác giả Mark Shaw.  Thật vậy, người không hiểu sẽ cho rằng viết quảng cáo có gì mà khó, có ngần ấy câu với ngôn ngữ chẳng khác gì những con chữ bình thường. Chỉ người làm trong nghề mới hiểu, chúng ta cần phải đổ bao nhiêu chất xám và mong đợi những phút giây tinh hoa phát tiết đến nhường nào để tạo ra những thông điệp thu hút người nghe. Cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content của Mark Shaw sẽ dạy chúng ta cách viết quảng cáo kết hợp giữa lý thuyết và sáng tạo khiến không một ai có thể chối từ. Mục Lục     Tác giả cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Nội dung sách Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Mục đích của cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Trước hết, hãy hiểu đúng về nghề copywriter Phẩm chất cần có của một copywriter Nhận xét về cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Lời kết Tác giả cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Tác giả cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content là Mark Shaw, một copywriter có hơn 25 năm kinh nghiệm trong nghề.  Ngoài công việc chuyên môn, ông còn là giáo sư thỉnh giảng của đại học Nottingham Trent và thành viên của Hội đồng Thiết kế tại Anh. Mark Shaw là một cái tên quen thuộc của chuyên mục sáng tạo trong tờ Nottingham Post. Vị tác giả này cũng rất thành công với công ty thiết kế Jupiter Design của mình. Đây được coi là 1 trong 25 công ty thiết kế hàng đầu nước Anh, phụ trách thiết kế cho những thương hiệu hàng đầu thế giới. review-sach-ky-nghe-choi-chu-ngon-nghe-content Review sách Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Mua sản phẩm tại đây để ủng hộ tác giả và chúng mình nhé Review Sách Kỹ Nghệ Chơi Chữ Ngón Nghề Content – Cẩm Nang Viết Quảng Cáo Đúng Chuẩn Và Hấp Dẫn Mục đích của cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content “Tôi viết quyển sách này nhằm chia sẻ cùng bạn kỹ thuật viết quảng cáo, để mai sau kiến thức này vẫn sống mãi và ngày càng phát triển hơn. Tuy nhiên, đây không phải là cẩm nang để bạn bán hàng và tiếp thị, càng không phải là quyển sách giáo khoa hướng dẫn bạn về văn phạm hay cách đặt dấu câu cho đúng. Quyển sách này giải thích cho bạn hiểu các bước cần làm khi viết lời quảng cáo, cũng như chia sẻ với bạn các bí quyết mà những chuyên viên viết lời quảng cáo giỏi nhất thường làm”. Một cách ngắn gọn, cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content chia sẻ các quy tắc, bí quyết và kĩ thuật mà một copywriter cần có để tạo ra những thông điệp quảng cáo xuất sắc phù hợp với từng kênh truyền thông khác nhau. Sách gồm 8 phần, tương ứng với 8 phần lý thuyết: Nhập môn copywriting Nghệ thuật viết thông điệp quảng cáo ấn tượng Nghệ thuật viết cho thương hiệu và tiếp thị Nghệ thuật viết cho kênh quảng cáo và tiếp thị trực tiếp Nghệ thuật viết cho thị trường bán lẻ Nghệ thuật viết cho các tạp chí, bản tin và truyền thông nội bộ Nghệ thuật viết catalog Nghệ thuật viết cho kênh quảng cáo online Nếu hình dung cả cuốn sách Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content là một chương trình học dạy viết quảng cáo trong trường đại học thì mỗi chương sách là một môn học chuyên biệt 3 tín chỉ. Kết thúc khóa học, bạn sẽ trở thành một cử nhân chuyên ngành Quảng cáo sáng tạo tự tin gia nhập thị trường lao động. Trước hết, hãy hiểu đúng về nghề copywriter Ngày nay, thương hiệu có thể truyền tải thông điệp của mình tới khách hàng qua nhiều kênh truyền thông khác nhau, từ TV, báo đài tới mạng xã hội, blog online hay các kênh quảng cáo ngoài trời. Sân chơi rộng cũng có nghĩa là nhiều đối thủ cạnh tranh. Người tiêu dùng có quá ít thời gian và khoảng trống trong tâm trí dành cho 1 thương hiệu nhất định. Và lúc này, các doanh nghiệp cần đến vai trò của copywriter, người tạo ra các thông điệp quảng cáo ngắn gọn, súc tích và gây ấn tượng với người xem ngay ở những giây đầu. Copywriter phải nghĩ ra các thông điệp đúng với một thứ tự ưu tiên hợp lý, cân đối giữa mục đích kinh doanh với giá trị cốt lõi của công ty. Viết quảng cáo không phải một công việc dễ. Minh chứng là ở ngoài kia có hàng tá thông điệp không hề được biên tập, trau chuốt cho thích hợp mà cứ đập vào mắt khách hàng mỗi ngày. Phẩm chất cần có của một copywriter Hiểu công ty, hiểu khách hàng, trở thành cầu nối giữa nhu cầu của khách hàng với khả năng phục vụ của doanh nghiệp chính là sứ mệnh của một copywriter. Một công việc như làm dâu trăm họ đòi hỏi bạn phải biết vận dụng kiến thức vốn có của bản thân, kết hợp với khả năng tự tìm kiếm thông tin và đặt đúng câu hỏi. Mỗi thể loại quảng cáo, mỗi kênh truyền thông khác nhau lại đòi hỏi ở copywriter những kỹ năng khác nhau. Tạp chí giấy sẽ khác bản tin online, tiếp thị đại chúng sẽ khác truyền thông nội bộ. Điều này đòi hỏi người viết quảng cáo phải cực kì linh hoạt và thấu hiểu người tiêu dùng. Và, làm copywriter đồng nghĩa với việc bạn phải chịu những áp lực từ thời gian gấp rút đến những feedback tốt xấu của khách hàng. Cuốn sách này có một phần hướng dẫn bạn cách thức làm việc với đối tác, để chắc bàn tay cầm bút, tâm vững như thạch bàn. Tôi sẽ không nói nhiều về cách thức cụ thể để viết từng bài quảng cáo. Điều đó đã được trình bày cụ thể, lớp lang trong từng chương của cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content rồi.  Điều quan trọng nhất cần nhớ là hiểu khách hàng, hiểu thương hiệu và chăm chỉ rèn giũa.  Thế thì liệu học bơi có khó lắm không? Phải chăng chỉ cần người đó đọc kỹ và thấm nhuẩn các nguyên tắc lẫn kỹ thuật bơi lội, đồng thời nếu anh ta hít thở, di chuyển và vận dụng đúng các hướng dẫn thì việc bơi lội sẽ trở nên đơn giản? Trong thực tế, chúng ta cần có thời gian để bơi được thành thạo. Trước tiên chúng ta phải tập cho cơ thể làm quen với môi trường nước, rồi dần dà trở nên tự tin hơn thông qua các sai lầm và nỗ lực. Nhận xét về cuốn Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content có thể coi là một cuốn guidebook cho những người viết quảng cáo. Chính bởi là một cuốn cẩm nang nên sách có khá nhiều lý thuyết mà chúng ta phải nghiền ngẫm dần dần. Bạn mới bắt tay vào nghề viết quảng cáo thì Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content sẽ làm một người chỉ dẫn thông minh, giúp bạn tiết kiệm được khá nhiều thời gian tự lần mò để làm quen với nghề. Lời kết Kỹ nghệ chơi chữ ngón nghề content chia sẻ với bạn những bí quyết mà một chuyên viên viết quảng cáo giỏi nhất thường làm. Những kiến thức chuyên ngành chia sẻ trong sách sẽ là người dẫn đường nhiệt tình giúp bạn băng qua những thách thức trong công việc quảng cáo sáng tạo đầy gian nan.  *** Kỹ nghệ chơi chữ, ngón nghề content là cuốn sách cần thiết cho bất cứ ai muốn dấn thân vào nghề copywriter. Cuốn sách không chỉ định hình và chỉ rõ cho người đọc biết viết lời quảng cáo (copywriting) là gì mà còn dẫn dắt người đọc đi qua từng thể loại viết lách của công việc “viết lách theo tinh thần của khách hàng” này. Ngày nay, khách hàng có thể nắm bắt các thông điệp tiếp thị qua nhiều kênh khác nhau, từ TV, báo chí, bảng quảng cáo cho đến các trang web, tài khoản Twitter, điện thoại di động, các màn hình quảng cáo nơi công cộng,… gần như là ở tất cả mọi nơi mà chúng ta có mặt. Chính vì vậy mà việc chăm chút cho các thông điệp này trở nên ngày càng quan trọng. Do đó mà những chuyên viên viết lời quảng cáo trở nên cần thiết. Copywriter là người có thể trình bày một thông điệp theo đúng thứ tự ưu tiên, nhào nặn chúng sao cho phù hợp với giá trị của công ty. Và chỉ cần có trí tưởng tượng sống động và kỹ năng “xếp chữ” là bạn có đủ phẩm chất để trở thành một chuyên viên viết lời quảng cáo. Hãy nhìn thẳng vào mắt tôi và làm theo lời tôi nói. Đừng bao giờ mềm lòng khi hiệu đính copy. Những gì thừa thãi phải được loại bỏ, đó là quy luật sống còn. Viết lời quảng cáo là một công việc không giống ai. Là một chuyên viên viết lời quảng cáo, bạn phải oằn mình để vắt ra những ý tưởng sáng tạo trong một thế giới đầy những kẻ thực dụng, chi li. Nếu là nhà văn, nhà thơ hay nhà biên kịch, bạn có thể thong thả viết theo cảm hứng cá nhân. Nhưng trong ngành quảng cáo, bạn phải cho ra đời những ý tưởng xuất sắc, những bài viết hay ho, và đôi khi những yêu cầu đó cần được đáp ứng ngay trong một buổi sáng. Một giọng văn mới mẻ, độc đáo chính là dầu nhờn bôi trơn để vận hành cỗ máy thương mại, và ngôn ngữ chính là yếu tố cốt lõi của nhiều hình thức thiết kế hiện đại. Ngôn ngữ quảng cáo không chỉ đơn thuần là… quảng cáo, mà còn là một hình thức giao tiếp độc đáo, thú vị. Chỉ cần trí tưởng tượng sống động và kỹ năng “xếp chữ”, bạn đã có đủ phẩm chất để trở thành một chuyên viên viết lời quảng cáo. Tất cả những gì bạn cần là một số bí quyết để trau chuốt giọng văn và một chút cảm hứng từ vài chuyên gia trong lĩnh vực. Hy vọng rằng, Kỹ nghệ chơi chữ, ngón nghề content sẽ giúp bạn đạt được điều đó. Tác giả Mark Shaw đưa vào một cấu trúc rõ ràng cho cuốn sách với từng đề mục là một thể loại viết quảng cáo. Theo đó, với mỗi chương sách bạn đọc có thể tìm hiểu về cách viết cho thương hiệu và tiếp thị, viết cho kênh quảng cáo và tiếp thị trực tiếp, viết cho thị trường bán lẻ, viết cho các tạp chí, bản tin và truyền thông nội bộ, viết catalog và viết cho các kênh quảng cáo online. Với việc xác định mục tiêu chính yếu của copywriter là tạo ra một thông điệp rõ ràng, dễ hiểu dành cho đối tượng tiêu dùng cụ thể và khuyến khích họ làm một điều gì đó cho khách hàng, tác giả đã đưa ra những lưu ý cũng như hướng dẫn cách thức để một copywriter có thể thực hiện công việc của mình mà ít đi nhầm đường nhất. Mời các bạn đón đọc Kỹ Nghệ Chơi Chữ Ngón Nghề Content của tác giả Mark Shaw & Hồ Thị Việt Hà (dịch).