0912 699 269

Công ty phần mềm ứng dụng Hà Nội - HanoiSoft

Thư viện cộng đồng

Liên hệ: 0912 699 269  Đăng nhập  Đăng ký

Tôi Là Ai - Và Nếu Vậy Thì Tôi Đáng Giá Bao Nhiêu? - Richard David Precht

Có rất nhiều cuốn sách về triết học, nhưng Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu? là một sự khác biệt. Trước nay chưa từng có một ai dẫn dắt người đọc đến với những câu hỏi lớn của triết học bằng một cách am tường chuyên môn, đồng thời nhẹ nhàng tinh tế như vậy. Thông qua môn khoa học nghiên cứu não bộ, tâm lý học, lịch sử, và thậm chí văn hóa đại chúng (pop-culture), triết gia đương đại người Đức Richard David Precht đã khéo léo soi sáng những vấn đề ở tâm điểm của tồn tại con người như: Sự thật là gì? Cuộc sống có ý nghĩa gì? Tại sao tôi nên tốt? và trình bày chúng qua lối văn ngắn gọn, thông tuệ, uốn hút. Kết quả là một chuyến du hành xuyên lịch sử triết học và một dẫn nhập sáng tỏ vào những nghiên cứu hiện thời về não bộ. Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu? đích thực là một cuốn sách xuất sắc để tiếp cận triết học. Cuốn sách như một lăng kính vạn hoa của những vấn đề triết luận, những kiến thức thú vị và hài hước, các vấn đề thuộc môn thần kinh học và sinh vật học cũng như nghiên cứu tâm lý học. Sách chia được chia làm ba phần: 1) Tôi có thể biết gì? - tập trung vào các mô tả não bộ, bản tính cũng như phạm vi của tri thức nhân loại, khởi đầu từ các câu hỏi được mổ xẻ bởi Kant, Descartes, Nietzsch, Freud, và các triết gia khác. 2) Tôi nên làm gì? - giải quyết các vấn đề đạo đức và luân lý, sử dụng các nghiên cứu thần kinh học và xã hội học để lý giải tại sao chúng ta có thiện cảm với người khác và buộc phải hành động có đạo đức. Các cuộc tranh luận về trợ tử, phá thai, nhân bản vô tính và những chủ đề gây tranh cãi khác. 3) Tôi có thể hy vọng gì? - xoay quanh những câu hỏi quan trọng nhất của cuộc đời: Hạnh phúc là gì và tại sao chúng ta yêu? Có Chúa không và chúng ta có thể chứng minh sự tồn tại của Chúa như thế nào? Tự do là gì? Mục đích của cuộc sống là gì? Với chủ đích dành cho giới trẻ, cuốn sách Tôi là ai – và nếu vậy thì bao nhiêu? là chuyến khám phá hồi hộp, thông minh, hài hước và thú vị xuyên qua thế giới bộn bề kiến thức để đến với chính bản thể con người! *** ôi có thể biết được gì? Sils Maria Loài thú tinh khôn trong vũ trụ. Sự Thật là gì? “Ở một xó xỉnh nào đó của vũ trụ bao la với hằng hà hệ thống mặt trời lung linh có một hành tinh, trên đó có những con vật tinh khôn khám phá ra sự hiểu biết. đó là giây phút kiêu hãnh và dễ hiểu lầm nhất của „lịch sử thế giới”: nhưng chỉ kéo dài một giây phút mà thôi. Sau vài nhịp thở của thiên nhiên, hành tinh khô cứng lại, và loài thú khôn ngoan sống trên đó phải chết. đấy có thể là một câu truyện ngụ ngôn tưởng tượng của một ai đó nghĩ ra. Nhưng câu truyện này cũng chưa nói lên được hết sự nghèo nàn, hư ảo, chóng qua, vô tích sự và tuỳ tiện của trí khôn con người trong thiên nhiên; trí khôn con người không phải là chuyện muôn thủa. Một khi trí khôn đó qua đi, thì mọi sự cũng mất hết dấu vết. Là vì trí khôn này chẳng có thêm sứ mạng nào khác ngoài chính cuộc sống con người. Trí khôn này hoàn toàn mang tính người, và chỉ có người sở hữu và tạo ra nó mới say mê nó, coi nó như là chìa khóa đi vào thế giới. Nếu chúng ta hiểu được loài muỗi, thì chúng ta sẽ nhận ra, là chúng cũng có sự đắm say đó và chúng cũng nghĩ mình là cái rốn của vũ trụ quay cuồng“.  Con người là một loài vật tinh khôn, nhưng loài vật này lại tự đánh giá mình quá cao. Là bởi vì lí trí của con người không hướng về Chân lí lớn lao, mà chỉ quan tâm tới những cái nhỏ nhặt trong cuộc sống. Trong lịch sử triết học, có lẽ chẳng có đoạn văn nào mô tả con người thơ mộng và triệt để hơn đoạn trên đây. đó là đoạn mở đầu có lẽ đẹp nhất của một tác phẩm triết học năm 1873 với tựa đề: Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinne (Về sự thật và dối trá bên ngoài í nghĩa đạo đức). Tác giả của nó là Friedrich Nietzsche, một giáo sư Cổ ngữ học 29 tuổi của đại học Basel, Thuỵ-sĩ.  Nhưng Nietzsche đã không cho xuất bản cuốn sách nói về loài vật tinh khôn và kiêu căng này. Trái lại, ông phải mang thương tích nặng nề, vì đã viết một tác phẩm bàn về nền tảng văn hoá hi-lạp. Những người phê bình khám phá ra sách này là một tài liệu thiếu khoa học và chứa đựng những phỏng đoán vu vơ. Mà quả đúng như thế. Ông bị thiên hạ chê là một thiên tài lạc lối, và danh tiếng một nhà cổ ngữ nơi ông xem ra cũng theo đó mà tiêu tan. Khởi đầu, thiên hạ kì vọng rất nhiều nơi ông. Cậu bé Fritz sinh năm 1844 tại làng Röcken vùng Sachsen và lớn lên tại Naumburg bên bờ sông Saale. Cậu nổi tiếng thần đồng. Cha cậu là một mục sư coi xứ, và mẹ cũng rất đạo đức. Khi Fritz được bốn tuổi thì cha mất, không lâu sau đó người em trai cũng mất. Mẹ đưa cậu về Naumburg, và từ đó Fritz lớn lên trong một gia đình toàn là nữ giới. Hết tiểu học, Fritz vào trung học của giáo phận và sau đó vào một nội trú danh tiếng, đâu đâu cậu cũng được tiếng thông minh. Năm 1864, cậu ghi danh học Ngôn ngữ cổ điển và Thần học tại đại học Bonn. Nhưng sau một bán niên, Fritz bỏ Thần học. Fritz muốn làm mục sư để hài lòng mẹ, nhưng „ông mục sư non“ – tiếng con nít vùng Naumberg vẫn trêu chọc cậu – đã sớm mất niềm tin vào Chúa. Fritz cảm thấy quá tù tùng khi sống với mẹ, với niềm tin và với đời mục sư. Anh quyết định thoát ra khỏi mọi thứ đó, nhưng cuộc chuyển hướng này đã gặm nhấm tâm hồn anh suốt cả đời.  Sau một năm, Nietzsche và vị giáo sư của anh chuyển tới Leipzig. Ông thầy rất quý cậu học trò thông minh của mình, nên đã khuyên anh nhận chân giáo sư tại đại học Basel. Năm 1869, lúc 25 tuổi, Nietzsche trở thành giáo sư thỉnh giảng. đại học Basel cấp tốc trao cho anh bằng tiến sĩ và bằng lên ngạch giáo sư (Habilitation). Ở Thuỵ-sĩ, Nietzsche làm quen với giới văn nghệ sĩ cùng thời, trong đó có Richard Wagner và bà vợ Cosima, mà Nietzsche đã có dịp gặp ở Leipzig. Nietzsche quá mê nhạc Wagner đến độ cảm hứng viết ra cuốn Die Geburt der Tragödie aus dem Geist der Musik (Tinh thần âm nhạc đã khai sinh ra Bi kịch) vào năm 1872. Cuốn sách là một thất bại, và nó cũng bị quên nhanh. Lí do là vì từ đầu thời Lãng mạn, người ta đã nói tới mâu thuẫn giữa cái gọi là tính „sáng tạo xuất thần“ (Dionysischen) của âm nhạc và cái „thể cách chân phương“ (Appolinischen) của nghệ thuật tạo hình rồi, và kinh nghiệm lịch sử cũng đã cho thấy, hai cái đó chỉ là những phỏng đoán mà thôi. Thành ra, điều Nietzsche bàn tới trong sách chẳng có gì mới. Hơn nữa, thế giới học giả âu châu thời đó đang bận tâm tới sự hình thành của một bi kịch khác, quan trọng hơn. Một năm trước đó, xuất hiện cuốn sách Về Nguồn Gốc Con Người từ thú vật của Charles Darwin, nhà thần học và thực vật học nổi tiếng người Anh. Từ lâu rồi, ít nhất từ mười hai năm trước khi sách Darwin ra đời, đã có quan điểm cho rằng, con người có thể được tiến hoá dần từ những hình thái nguyên sơ trước đó. Nhưng trong Sự Hình Thành Các Chủng Loại, vì chính Darwin đã hé mở cho biết, có thể con người cũng từ loài vật mà thành, nên tác phẩm bán chạy như tôm tươi. Trong những năm 1860, nhiều nhà khoa học tự nhiên cũng đi tới một kết luận như vậy, và họ nối con người vào liên hệ với loài khỉ đột vừa được khám phá. Mãi cho tới cuộc thế chiến thứ nhất, Giáo hội Kitô giáo, đặc biệt ở đức, chống lại Darwin và những người ủng hộ ông. Nhưng ngay từ đầu ai cũng biết rằng, sẽ chẳng có một sự lùi bước tự nguyện nào nữa để quay trở về cái vũ trụ quan của thời trước đó. Người ta không còn tin vào chuyện Thiên Chúa là đấng trực tiếp tạo dựng và điều khiển con người nữa. Và các khoa học tự nhiên giờ đây ăn mừng chiến thắng của họ với một hình ảnh về con người rất thực tế: Họ bỏ Thiên Chúa để quay sang quan tâm tới khỉ. Và hình ảnh cao cả của con người như một thụ tạo giống Thiên Chúa bị vỡ ra làm hai: một đàng, sự cao cả này không còn khả tín nữa và đàng khác, con người giờ đây không hơn không kém đượi coi như là một loài thú thông minh mà thôi. Nietzsche phấn chấn vô cùng trước cảnh quan vũ trụ mới đó. Về sau, có lần ông viết: „Tất cả cái mà chúng ta cần, đó là một (công thức) hoá học cho các quan niệm đạo đức, tôn giáo, nghệ thuật và cho những cảm nhận cũng như tất cả những cảm xúc mà ta có được trước những tiếp xúc lớn nhỏ với văn hoá và xã hội, với cả nỗi cô đơn.“ Hơn ba chục năm cuối của thế kỉ 19 nhiều nhà khoa học và triết gia đã đổ công tìm kiếm chính cái hoá học đó: Họ đi tìm một giải thích sinh học cho sự sống mà chẳng cần gì tới Thiên Chúa nữa. Nhưng chính Nietzsche thì lại chẳng quan tâm một tí gì tới cuộc tìm kiếm đó. Ông quan tâm tới chuyện hoàn toàn khác: đâu là í nghĩa của cái nhìn thực tế kia của khoa học đối với thân phận con người? Nó giúp con người lớn lên hay làm nó bé lại? Khi nhìn được rõ hơn về chính mình, con người giờ đây được thêm gì hay lại mất cả chì lẫn chài? Trong tình hình đó, ông viết luận văn Wahrheit und Lüge (Sự thật và dối trá), có lẽ đây là tác phẩm tuyệt nhất của ông. Câu hỏi, con người bé đi hay lớn lên, được Nietzsche trả lời là tuỳ theo tâm trạng. Khi con người bất hạnh – và đây là tâm trạng thường thấy nơi con người – lúc đó họ cảm thấy bị đè nén, hối tiếc và nói ra toàn chuyện dở hơi. Ngược lại, lúc vui vẻ, họ có những cảm xúc tự hào và mơ thành siêu nhân. Có một mâu thuẫn ghê gớm giữa những tưởng tượng ngạo mạn và giọng điệu tự tin sấm sét trong các tác phẩm của Nietzsche và diện mạo thật của ông: một dáng người nhỏ con, hơi phì, nhút nhát. Bộ ria mép lì lợm với một cây lược vừa vặn làm cho khuôn mặt ông mang nét cứng rắn và nam nhi hơn, nhưng nhiều căn bệnh thủa thiếu thời đã ăn mòn thể lực và tinh thần của ông. Ông bị cận nặng, luôn bị dằn vặt bởi những cơn đau bao tử và đau đầu. Năm 35 tuổi, ông cảm thấy kiệt sức hoàn toàn và phải thôi dạy học ở Basel. Có lẽ chứng bệnh lậu, thường được thiên hạ xa gần nói tới, đã góp thêm phần dứt điểm đời ông. Mùa hè năm 1881, hai năm sau khi từ giã đại học, tình cờ Nietzsche khám phá ra một thiên đường hạ giới cho chính mình, đó là địa điểm Sils Maria trong vùng Oberengadin thuộc Thụy-sĩ. Một cảnh trí tuyệt vời, giúp ông có được những phấn chấn và động lực sáng tạo. Từ đó đều đặn hàng năm, ông tới đây để một mình đi dạo và đắm mình trong suy nghĩ. Nhiều tư tưởng hình thành ở đây đã được ông viết ra trong mùa đông ở Rapallo, ở bờ biển địa Trung, ở Genua và ở Nizza. đa số những tư tưởng đó cho thấy Nietzsche là một nhà phê bình bén nhạy, triệt để và có nhiều đòi hỏi về mặt văn chương. Ông đã đánh đúng vào những vết thương của triết học phương tây. Nhưng những đề nghị của riêng ông về một thuyết nhận thức mới và một nền đạo đức mới thì, ngược lại, lại dựa hoàn toàn trên thuyết tiến hoá xã hội chưa chín mùi của Darwin và thường chạy trốn vào trong những thị hiếu thời trang quay cuồng. Thành ra, điều ông viết càng mạnh mẽ bao nhiêu thì lại càng như những quả đấm vào không khí bấy nhiêu. „Thiên Chúa đã chết“ – câu ông viết đi viết lại nhiều lần – thật ra những người đồng thời với ông, cả Darwin và những tác giả khác trước đó, cũng đều đã biết rồi. Năm 1887, khi ngắm nhìn những ngọn núi phủ đầy tuyết của Sils Maria lần cuối, Nietzsche tái khám phá ra sự giới hạn nhận thức của các con vật tinh khôn, mà ông đã có lần đề cập tới trong một luận văn trước đây của mình. Trong tác phẩm bút chiến Zur Genealogie der Moral (Về hệ tộc của đạo đức), ông mở đầu với câu: „Chúng ta, những kẻ có khả năng nhận biết, lại chẳng biết mình là ai, chúng ta chẳng biết chính mình: điều này không lạ gì cả. Chúng ta đã chẳng bao giờ tìm hiểu mình – chuyện gì sẽ xẩy ra, nếu một ngày nào đó chúng ta nhận ra ta?“ Nietzsche thường dùng ngôi thứ nhất số nhiều để nói về chính mình; ông thường nói về một loài vật rất đặc biệt, mà ông là người đầu tiên mô tả: „Gia tài của chúng ta ở nơi các tổ ong nhận thức của chúng ta. Chúng ta được sinh ra như những con vật có cánh và những kẻ góp mật của tinh thần, luôn trên đường tìm tới các tổ ong kia, chúng ta chỉ thích quan tâm tới một điều mà thôi, đó là „mang về nhà“ cho mình một cái gì đó”. Nietzsche chẳng còn nhiều thời gian để sáng tác. Hai năm sau, ông bị suy sụp thần kinh khi còn ở Turin. Bà mẹ mang đứa con 44 tuổi từ Íđại-lợi về một bệnh viện ở Jena. Sau đó, ông sống với mẹ, nhưng chẳng còn viết được gì nữa. Tám năm sau, mẹ mất, ông phải sống với cô em gái khó ưa của mình. Ngày 25 tháng 8 năm 1900 ông mất ở Weimar, thọ 55 tuổi. Lòng tự tin của Nietzsche, điều mà ông luôn biện hộ bằng giấy bút, thật lớn: „Tôi biết số phận của tôi, nó sẽ gắn liền với tên tuổi của tôi và làm cho người ta nhớ tới một điều gì khủng khiếp“. Quả thật, cái khủng khiếp đó đã biến ông trở thành một trong những triết gia có ảnh hưởng nhất trong thế kỉ hai mươi đang đến. Vậy đâu là nội dung của cái lớn lao đó? đóng góp lớn nhất của Nietzsche là sự phê bình hăng say và triệt để của ông. Hơn tất cả các triết gia trước đó, ông say mê vạch ra cho thấy cái hống hách và ngớ ngẩn của con người, khi họ dùng tiêu chuẩn lô-gích và sự thật của „chủng vật người“ để đánh giá thế giới mà họ đang sống trên đó. „Loài thú tinh khôn“ nghĩ rằng, chúng có một vị trí đặc biệt chẳng loài nào khác có được. Nietzsche trái lại quả quyết rằng, con người không hơn không kém chỉ là một con vật và suy nghĩ của nó cũng không khác chi một con vật, nghĩa là suy nghĩ của nó cũng bị điều chế bởi bản năng và dục vọng, bởi í muốn thô thiển cũng như bởi khả năng nhận thức giới hạn của nó. Như vậy, đa số triết gia tây phương đã lầm, khi họ coi con người là một cái gì đó hoàn toàn đặc biệt, như một thứ máy điện tử có công suất lớn về khả năng tự nhận thức. Có thật con người có thể tự nhận biết mình và nhận biết được thực tại khách quan không? Con người có thật có khả năng đó không? Hầu hết triết gia trước nay đều trả lời có. Cũng có một vài triết gia chưa bao giờ đặt ra cho mình câu hỏi đó. Họ đương nhiên cho rằng, trí khôn của con người cũng đồng thời là một thứ tinh anh của hoàn vũ. Họ không coi con người là một loài thú khôn ngoan, mà xác định chúng là một thực thể thuộc vào một cấp hoàn toàn khác. Họ chối bỏ thẳng thừng mọi gia sản phát sinh từ gốc rễ thú vật nơi con người. Hết triết gia này đến triết gia khác ra công đào sâu thêm hố cách ngăn giữa người và thú vật. Tiêu chuẩn duy nhất để đánh giá thiên nhiên sống động là lí trí và trí hiểu của con người, là khả năng suy nghĩ và luận định của nó. Và họ đều cho rằng, cái phần cơ thể thuần tuý vật chất bên ngoài là điều không quan trọng. Và để bảo đảm cho khả năng nhận định đúng đắn của con người, các triết gia đã phải chấp nhận rằng, Thượng đế đã ban cho con người một bộ máy nhận thức đặc biệt. Và với sự trợ giúp của ngài, con người có thể đọc được sự thật về thế giới từ „Cuốn sách thiên nhiên“. Nhưng nếu quả thật Thượng đế đã chết, thì bộ máy nhận thức được ban tặng kia hẳn chỉ có khả năng giới hạn. Và như thế, bộ máy này cũng chỉ là một sản phẩm của thiên nhiên, và cũng như mọi sản phẩm thiên nhiên khác, nó chẳng toàn hảo. Chính quan điểm này Nietzsche đã đọc được của Arthur Schopenhauer: „Chúng ta chung quy chỉ là một thực thể giai đoạn, hữu hạn, chóng qua, như một giấc mơ, như chiếc bóng bay qua“. Và như vậy con người làm sao có được một „trí khôn có thể nắm bắt được những cái đời đời, vô tận, tuyệt đối?“ Khả năng nhận thức của con người, như qua linh cảm của Schopenhauer và Nietzsche, trực tiếp lệ thuộc vào những đòi hỏi của tiến trình thích ứng tiến hoá. Con người chỉ có thể nhận biết được điều mà bộ máy nhận thức của nó, vốn được hình thành qua cuộc đấu tranh sinh tồn, cho phép nó hiểu mà thôi. Như bất cứ mọi loài thú khác, con người đổ khuôn thế giới theo các giác quan và nhận thức của mình. điều này hẳn rõ: Mọi nhận thức của chúng ta tuỳ thuộc trước hết vào các giác quan của chúng ta. Những gì không thể thấy, nghe, cảm, nếm và sờ, ta không nhận biết được chúng và chúng cũng không có mặt trong thế giới của chúng ta. Ngay cả những gì trừu tượng nhất, chúng ta cũng phải tìm cách đọc hay có thể nhìn chúng như là những dấu chỉ, thì mới hình dung ra được chúng. Như vậy, để có thể có được một vũ trụ quan hoàn toàn khách quan, con người hẳn phải cần có một bộ máy nhận thức siêu nhân có thể nắm bắt được hết mọi góc cạnh của giác quan: cặp mắt siêu đẳng của đại bàng, khứu giác ngửi xa nhiều cây số của loài gấu, hệ thống đường hông của cá, khả năng biết được động đất của rắn v.v. Nhưng con người không thể có được những thứ đó, và vì thế nó không thể có được cái nhìn khách quan toàn bộ của các sự kiện. Thế giới của chúng ta chẳng bao giờ là cái thế giới như „vốn có của nó“, nó cũng chỉ là cái thế giới của con chó con mèo, của con chim con bọ, không hơn không kém. „Con ơi, thế giới của ta là một cái thùng lớn đầy nước!“, đó là câu giải thích của cá bố cho cá con trong chậu. Cái nhìn không nhân nhượng của Nietzsche về triết học và tôn giáo cho thấy sự ôm đồm bao biện của con người qua những tự định nghĩa của họ (Còn việc chính Nietzsche đặt ra cho thế giới những ôm đồm bao biện mới, thì đây lại là chuyện khác). Í thức con người không nhắm ưu tiên tới câu hỏi: „đâu là sự thật?“. đối với họ, câu hỏi sau đây quan trọng hơn: đâu là điều tốt nhất cho sự sống còn và thành đạt của tôi? Những gì không liên quan trực tiếp tới vấn nạn này xem ra ít có cơ hội có được một vai trò quan trọng trong cuộc tiến hoá loài người. Nietzsche mơ hồ hi vọng rằng, có lẽ sự tự nhận thức của con người ngày càng trở nên sáng suốt hơn, nó có thể tạo cho họ trở thành một „siêu nhân“ và „siêu nhân“ này hẳn sẽ có được khả năng nhận thức lớn hơn. Nhưng điểm này cũng nên cẩn thận. Là vì cho dù những tiến bộ nhân loại đã đạt được cho tới nay trong việc tìm hiểu về nhận thức và về „hoá học“ của con người, kể cả việc có được những máy móc tinh vi nhất và những quan sát bén nhạy nhất trong địa hạt này, chúng ta vẫn phải thú nhận rằng, con người không có khả năng đạt tới được một nhận thức khách quan. Nhưng điều đó chẳng có hại gì lắm. Có lẽ còn nguy hiểm hơn nhiều, nếu như con người thông suốt được mọi sự về chính mình. Chúng ta có nhất thiết cần đến một chân lí độc lập bay lơ lửng trên đầu chúng ta không? Nhiều khi chính con đường đi cũng là một mục tiêu đẹp rồi, nhất là khi con đường đó lại là lối dẫn vào trong chính ta, lối đi chằng chịt nhưng cũng đầy hấp dẫn. „Chúng ta chưa bao giờ tìm hiểu mình – chuyện gì sẽ xẩy ra, nếu một ngày nào đó ta nhận ra ta?“, đó là câu hỏi Nietzsche đã nêu lên trong Genealogie der Moral. Vì thế, giờ đây chúng ta hãy cố gắng tìm hiểu mình, được chừng nào càng tốt. Nhưng ta sẽ dùng con đường nào, sẽ chọn cách thức nào để thực hiện? Và rồi ra kết quả sẽ ra sao? Nếu mọi nhận thức của chúng ta đều diễn ra trong não bộ và bị lệ thuộ c vào não bộ của loài vật có xương sống, thì tốt nhất ta hãy bắt đầu bằng tìm hiểu ngay não bộ. Và câu hỏi đầu tiên sẽ là: Não bộ đến từ đâu? Và tại sao nó có được cấu trúc như nó hiện có? •Lucy ở trên trời. Chúng ta đến từ đâu? ... Mời các bạn đón đọc Tôi Là Ai - Và Nếu Vậy Thì Tôi Đáng Giá Bao Nhiêu? của tác giả Richard David Precht.

Nguồn: dtv-ebook.com

Xem

Viết Gì Cũng Đúng - Các Thủ Thuật Để Thành Công Trong Tranh Luận
Cuốn sách này giúp người đọc có một nhận thức đầy đủ và đúng đắn hơn về biện luận, đó không phải chỉ đơn thuần là việc đưa ra những ý kiến của mình dưới một dạng thức mới, mà là việc đưa ra hàng loạt lý do hay bằng chứng để củng cố cho kết luận. Biện luận không phải là tuyên bố hay tranh cãi về một quan điểm hay vấn đề nào đó, mà là cố gắng bảo vệ cho một quan điểm nhất định với các lý lẽ và bằng chứng rõ ràng. Cuốn sách cung cấp cho bạn đọc những kiến thức như: · Những nguyên tắc cơ bản để xử lý các cuộc tranh luận ngắn: xác định giả thuyết và kết luận; phát triển ý tưởng của bạn... · Khái quát hóa: sử dụng nhiều ví dụ; sử dụng các ví dụ điển hình... · Sử dụng phép loại suy từ các ví dụ tương tự; · Các nguồn trích dẫn: tìm kiếm nguồn thông tin; kiểm tra chéo thông tin;... Đôi khi, chúng ta thường coi biện luận là công việc vô ích và chẳng hay ho gì, nhưng chúng ta cũng nhận thức được rằng biện luận là hoàn toàn cần thiết, nhất là trong xã hội ngày nay, con người được trang bị ngày một đầy đủ hơn, toàn diện hơn cả về kiến thức cũng như công cụ để tìm tòi, nghiên cứu, thì biện luận thông minh là cách hữu hiệu để bảo vệ quan điểm cá nhân. Như chính Anthony Weston - tác giả của cuốn sách này đã nói, “Chân lý không bao giờ thay đổi, chỉ có thời gian thay đổi mà thôi.”, và cuốn sách này sẽ giúp bạn đọc làm sáng tỏ nhiều hơn chân lý đó. Về tác giả: ANTHONY WESTON hiện đang giảng dạy triết học và nghiên cứu môi trường tại Đại học Elon. Ông đã xuất bản 6 cuốn sách và trên 50 bài viết trải dài từ lĩnh vực triết học môi trường và triết lý giáo dục cho tới đạo đức học và tư duy phê phán. *** Lời giới thiệu (Cho bản tiếng Việt) Độc giả thân mến, Có một câu cách ngôn nổi tiếng rằng “Chân lý sinh ra trong tranh luận” và cũng chết đi trong đó. Nếu chúng ta hiểu biết về cách thức lập luận và vận dụng nó phù hợp thì cuộc tranh luận có thể giúp ta làm sáng tỏ chân lý. Ngược lại, nếu ta lập luận bằng mọi cách chỉ cốt để bảo vệ những định kiến đã có sẵn thì chân lý sẽ chết chìm trong những trận luận chiến kéo dài. Bởi vậy, để cuộc tranh luận hay diễn thuyết thành công, điều cốt yếu là phải đưa ra được những lập luận logic, có cơ sở hợp lý.  Tại Việt Nam, chưa có cuốn sách nào thật sự ngắn gọn mà vẫn đầy đủ và dễ hiểu hướng dẫn người đọc các phương pháp biện luận hiệu quả, hữu dụng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Bởi vậy, chúng tôi lựa chọn xuất bản và giới thiệu bộ sách về biện luận nói chung và tranh luận nói riêng với hy vọng sẽ mang đến cho các bạn những kiến thức bổ ích và dễ dàng áp dụng, giúp bạn thành công trong công việc và cuộc sống.  Viết gì cũng đúng của Athony Weston là cuốn sách đầu tiên trong bộ sách này. Tác giả đưa ra nghệ thuật viết và cách thức lập luận sắc bén, thông qua các nguyên tắc cụ thể được giải thích và minh họa đầy đủ, ngắn gọn. Đây được xem như cuốn giáo khoa thư nổi tiếng, đã được dịch sang 8 ngôn ngữ ‒ vẫn là lựa chọn đầu tiên với những ai tìm kiếm một cuốn sách hướng dẫn dễ hiểu về cách đưa ra các lập luận vững chắc.  Tiếp theo Viết gì cũng đúng, chúng tôi sẽ xuất bản cuốn Cãi gì cũng thắng – một cuốn sách thực sự lôi cuốn về cách tư duy phản biện và tranh luận sắc sảo, đặc biệt thích hợp với những ai có nhu cầu rèn luyện và nâng cao khả năng thuyết trình, thuyết phục.  Hy vọng bộ sách sẽ là người bạn đồng hành cùng bạn chinh phục con đường tư duy sắc sảo nhất.  Xin trân trọng giới thiệu tới độc giả. Hà Nội tháng 12/2011 CÔNG TY SÁCH ALPHA *** Lời tựa Quyển sách này giới thiệu ngắn gọn về nghệ thuật viết và đánh giá những lập luận, đồng thời bám rất sát mục tiêu này. Tôi nhận ra rằng hầu hết sinh viên và tác giả thường chỉ cần một danh sách vài dòng ghi nhớ và nguyên tắc chứ không cần giải thích, giới thiệu dài dòng. Do đó, quyển sách này được xây dựng xoay quanh một số nguyên tắc nhất định, được giải thích và minh họa đầy đủ nhưng rất ngắn gọn. Đây không phải một quyển sách giáo khoa mà là một quyển sách nguyên tắc. Tôi nhận ra rằng hầu hết giáo viên có thể cũng muốn giới thiệu một quyển sách nguyên tắc kiểu này để sinh viên tham khảo và tự tìm hiểu, ngõ hầu tránh lãng phí thời gian trong lớp. Một lần nữa tôi cần phải nhắc lại rằng tiêu chí ngắn gọn rất quan trọng vì mục tiêu của cuốn sách này nhằm giúp sinh viên dễ dàng viết một bài luận hay đánh giá một lập luận, nhưng các nguyên tắc cần phải dựa trên giải thích đầy đủ để giáo viên chỉ cần yêu cầu sinh viên xem Nguyên tắc 6 hay Nguyên tắc 16 hơn là phải viết cả một đoạn giải thích bên lề bài viết của sinh viên. Ngắn gọn mà đầy đủ ‒ đó là tiêu chí mà tôi theo đuổi. Quyển sách này cũng có thể được sử dụng trong chương trình học chuyên về lập luận. Tất nhiên, cần phải đưa thêm nhiều bài tập và ví dụ được trình bày rất đầy đủ trong những quyển sách có sẵn khác. Tuy nhiên những quyển sách đó cũng cần được hỗ trợ bởi quyển sách này vì mục đích của nó là tập hợp những nguyên tắc đơn giản để kết hợp các lập luận vững chắc lại với nhau. Có rất nhiều sinh viên hoàn thành khóa học về biện luận mà chỉ biết cách “bắn hạ” (hay đôi khi cũng chỉ “bắn trúng”) những ngụy biện nhất định. Họ thường xuyên không thể giải thích tại sao những lập luận đó không đúng hay đưa ra lập luận của riêng mình. Lý luận phi chính thức có thể làm tốt hơn thế: quyển sách này là một nỗ lực đưa ra cách thức làm điều đó. Xin hoan nghênh các ý kiến nhận xét và phê bình của quý bạn đọc. ANTHONY WESTON Tháng 8 năm 1986 *** Giới thiệu Tại sao phải tranh luận? Một vài người nghĩ rằng tranh luận chỉ đơn thuần là nêu lên những định kiến có sẵn theo một cách khác. Đây cũng chính là lý do vì sao nhiều người cho rằng những cuộc tranh luận thường khó chịu và vô vị. Trong một cuốn từ điển, người ta định nghĩa “tranh luận” là “tranh cãi”. Theo cách hiểu này, chúng ta thường nói rằng hai người đang “tranh cãi” nghĩa là đang đấu đá bằng mồm. Việc này diễn ra thường xuyên đến mức người ta cũng phải công nhận nó. Nhưng đó không phải là tranh luận. Trong quyển sách này, “đưa ra một lập luận” có nghĩa là đưa ra những lý do hay bằng chứng để hỗ trợ một kết luận. Ở đây, lập luận không chỉ đơn thuần là phát biểu về một quan điểm nào đó và cũng không đơn thuần là một cuộc tranh cãi. Lập luận là những nỗ lực sử dụng lý lẽ nhằm chứng minh quan điểm của mình. Tranh luận cũng không vô vị; thực tế nó rất quan trọng và hấp dẫn. Đầu tiên, tranh luận quan trọng bởi đó là cách để tìm ra quan điểm nào đúng hơn. Không phải tất cả các quan điểm đều đúng. Một vài kết luận dựa trên nền tảng của lý lẽ vững chắc trong khi những kết luận khác được hỗ trợ kém hơn nhiều. Nhưng thường thì chúng ta không thể kết luận cái nào là cái nào. Chúng ta cần phải nêu ra nhiều lý lẽ cho nhiều kết luận khác nhau và sau đó đánh giá những lập luận đó để xem xét chúng vững chắc thế nào. Theo cách hiểu này, tranh luận là một quá trình thẩm tra. Chẳng hạn, một số triết gia và nhà hoạt động xã hội tuyên bố rằng hình thức trại nuôi động vật lấy thịt gây ra đau khổ cho động vật, vì thế đó là điều phi lý và thiếu đạo đức. Phát biểu đó có đúng không? Bạn không thể trả lời bằng định kiến của mình được. Có rất nhiều vấn đề liên quan ở đây. Thí dụ như chúng ta có bị ràng buộc đạo đức với những loài khác không hay nó chỉ xấu xa khi con người là chủ thể chịu đựng đau khổ? Con người sẽ sống ra sao nếu thiếu thịt? Một vài người ăn chay đã sống rất lâu. Liệu điều này có nghĩa là chế độ ăn chay thì lành mạnh hơn? Hay nó không hề có liên quan gì khi xét đến việc nhiều người ăn thịt cũng sống lâu? (Bạn có thể tiếp tục suy nghĩ vấn đề này bằng cách đặt ra câu hỏi liệu phần trăm người ăn chay sống lâu có nhiều hơn không.) Hay ngược lại có thể là những người sống lành mạnh có xu hướng trở thành người ăn chay? Tất cả những câu hỏi này cần được suy xét rất cẩn thận và những câu trả lời thoạt đầu đều chưa rõ ràng. Lập luận cũng quan trọng vì một lý do khác. Một khi chúng ta đi đến kết luận với những lý lẽ hỗ trợ đầy đủ, lập luận là cách chúng ta giải thích và bảo vệ kết luận đó. Một lập luận tốt không chỉ đơn thuần lặp lại những kết luận. Thay vào đó, nó cung cấp những lý lẽ và bằng chứng để người khác có thể tự đưa ra quyết định. Thí dụ như nếu bạn tin rằng chúng ta cần phải thay đổi cách nuôi và sử dụng động vật, bạn cần phải đưa ra những lập luận để giải thích cách thức bạn đi tới kết luận đó. Đó là cách bạn thuyết phục người khác: đưa ra những lý lẽ và bằng chứng đã thuyết phục bạn. Có quan điểm vững vàng không phải là một sai lầm. Sai lầm chính là bạn không có gì ngoài những quan điểm. Hiểu rõ sự khác biệt giữa bài văn và bài luận  Những nguyên tắc trong tranh luận không mang tính tùy ý; nó có mục đích nhất định. Tuy nhiên, sinh viên (cũng như một số tác giả khác) không phải lúc nào cũng hiểu mục tiêu đó khi được giao viết bài luận – và nếu bạn không hiểu nhiệm vụ, bạn khó có thể làm tốt nhiệm vụ đó. Rất nhiều sinh viên khi được yêu cầu bảo vệ quan điểm trong một số vấn đề đã viết rất tỉ mỉ quan điểm của mình nhưng không nêu ra bất kỳ lý do thực sự nào để chứng minh rằng quan điểm của họ là đúng. Họ đang viết một bài văn, không phải một bài luận. Đây là hiểu lầm thuộc về bản chất. Ở bậc trung học, các học sinh tập trung học những chủ đề khá rõ ràng và không mang tính tranh luận. Bạn không cần tranh luận chuyện Hiến pháp Hoa Kỳ quy định ra ba nhánh cầm quyền trong chính phủ hay Shakespeare viết vở Macbeth. Bạn chỉ cần nắm vững những thực tế này và bài viết của bạn chỉ cần lặp lại chúng. Các sinh viên bước vào đại học với suy nghĩ mọi chuyện sẽ tương tự như thế ở một cấp cao hơn. Tuy nhiên, rất nhiều chương trình ở bậc đại học – đặc biệt là những chương trình yêu cầu sinh viên phải viết – lại nhắm vào mục tiêu khác. Những chương trình này liên quan đến cơ sở niềm tin của chúng ta; chúng yêu cầu sinh viên phải thẩm tra niềm tin và tìm cách bảo vệ quan điểm của họ. Những vấn đề thảo luận trong chương trình đại học thường không rõ ràng và chắc chắn. Đúng là Hiến pháp quy định ba nhánh cầm quyền trong chính phủ nhưng liệu Tòa án tối cao có nên có quyền phủ quyết đối với hai nhánh kia không? Đúng là Shakespeare viết vở Macbeth nhưng vở kịch đó có ý nghĩa gì? Những lý lẽ và bằng chứng có thể được đưa ra cho những câu trả lời khác nhau. Các sinh viên được yêu cầu phải học cách tự suy nghĩ để thiết lập quan điểm riêng một cách có trách nhiệm. Khả năng bảo vệ được quan điểm của mình là một thước đo cho kỹ năng đó và cũng là lý do tại sao các bài luận lại rất quan trọng. Thực tế, như nội dung từ Chương 7 đến Chương 9 sẽ giải thích, để viết một bài luận tốt, bạn sẽ phải sử dụng các lập luận vừa như một công cụ thẩm tra vừa là cách thức để giải thích cũng như bảo vệ kết luận của mình. Bạn phải chuẩn bị bài viết của mình thông qua nghiên cứu những lập luận từ góc nhìn của các bên đối lập. Sau đó, bạn sẽ phải đưa ra các lập luận trong bài viết của mình để bảo vệ kết luận bạn đưa ra và đánh giá nghiêm túc một vài lập luận từ góc nhìn của các bên đối lập. Dàn bài Quyển sách này bắt đầu bằng việc thảo luận những lập luận tương đối đơn giản và cuối cùng hướng đến cách viết một bài luận hoàn chỉnh. Từ Chương 1 đến Chương 6 trình bày cách hình thành và diễn đạt những lập luận ngắn. Một lập luận “ngắn” đơn thuần đưa ra các lý do và bằng chứng một cách ngắn gọn, thường chỉ trong vài câu hoặc một đoạn văn. Chúng ta bắt đầu với những lập luận ngắn vì một số lý do. Lý do thứ nhất là vì những lập luận này rất phổ biến. Thực tế, nó phổ biến đến nỗi trở thành một phần trong hội thoại thường nhật. Lý do thứ hai là những lập luận dài thường là sự diễn giải của các lập luận ngắn hay một chuỗi các lập luận ngắn được kết nối với nhau. Nếu bạn học cách viết và đánh giá những lập luận ngắn trước, bạn có thể mở rộng kỹ năng của mình sang những bài luận. Lý do thứ ba nên bắt đầu với những lập luận ngắn vì những lập luận này là ví dụ minh họa tốt nhất cho các hình thức lập luận phổ biến và những lỗi điển hình trong lập luận. Trong những lập luận dài, việc tìm ra vấn đề chính thường khó hơn. Do đó, dù rằng một vài nguyên tắc có vẻ rất hiển nhiên khi được đề cập đến, hãy nhớ rằng bạn đang hưởng lợi từ những ví dụ đơn giản. Những nguyên tắc khác đủ khó để đóng vai trò quan trọng ngay cả trong những lập luận ngắn. Chương 7, 8 và 9 chuyển sang bàn đến vấn đề viết luận. Chương 7 trình bày bước đầu tiên: nghiên cứu vấn đề. Chương 8 phác họa những điểm chính trong một bài luận và Chương 9 thêm vào những nguyên tắc cụ thể để viết bài luận. Tất cả những chương này đều dựa trên những gì được thảo luận từ Chương 1 đến Chương 6. Đừng bỏ qua phần đầu và nhảy ngay sang những chương về cách viết bài luận dù rằng bạn tìm đọc quyển sách này cho mục đích đó. Quyển sách này đủ ngắn để đọc xuyên suốt đến Chương 7, 8 và 9 và khi đến những chương này bạn đã được trang bị những công cụ cần thiết để sử dụng chúng một cách hiệu quả. Các giảng viên có thể chỉ định sinh viên đọc từ Chương 1 đến Chương 4 vào đầu học kỳ và sau đó là từ Chương 6 đến Chương 9 vào thời điểm viết bài luận. Chương 10 bàn về những ngụy biện, những lập luận sai lạc. Chương này tổng hợp tất cả những lỗi chung được thảo luận trong các phần khác của quyển sách và kết thúc bằng một danh sách liệt kê rất nhiều lập luận sai lạc đầy cám dỗ và phổ biến đến nỗi có cả tên riêng cho mỗi loại. Phần Phụ lục nêu ra một số nguyên tắc xây dựng và đánh giá các định nghĩa.   Mời các bạn đón đọc Viết Gì Cũng Đúng - Các Thủ Thuật Để Thành Công Trong Tranh Luận của tác giả Anthony Weston.
Để Có Trí Nhớ Tốt
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế tri thức, con người luôn không ngừng học tập nên mọi người trong xã hội đều sôi nổi nhiệt tình và hứng thú với việc học tập của bản thân và hy vọng sẽ có được kết quả học tập như mong muốn Phương pháp học tập có hiệu quả cũng cần phải kết hợp với đặc điểm của bản thân, trải qua sự rèn luyện và học tập chăm chỉ mới có thể thực sự nắm vững và có được hiệu quả thực tế. Mà khi đã nắm vững phương pháp, hình thành được nền tảng trình độc học tập chắc chắn thì bạn sẽ thấy được lợi ích mà nó đem lại trong suốt cả cuộc đời. Có thể nói, việc học tập của chúng ta đã cần có tri thức rồi nhưng phải biết cách học. Hy vọng rằng cuốn sách này sẽ giúp bạn nhiều điều trên con đường đi tới tri thức nhân loại. Sách có những nội dung chính sau: Chương 1: Đôi điều về trí nhớ. Chương 2: Cách phát triển bộ nhớ. Chương 3: Cách nhớ những con số. Chương 4: Cách gửi ký ức vào những hộp an toàn trong não bạn. Chương 5: Bí mật của trí nhớ được tập luyên. Chương 6: Cách nhớ những dãy số và số liệu thống kê. Chương 7: Bí mật của việc nhớ tên, gương mặt và sự kiện về người khác. Chương 8: Bí mật của việc nhớ tên, gương mặt và sự kiện về người khác. Chương 9: Bí mật của việc nhớ những nhóm người. Chương 10: Cách sử dụng ký ức như một sổ ghi nhớ. Chương 11: Dùng sức mạnh trí nhớ để chiến thắng sự đãng trí. Chương 12: Sử dụng trí nhớ để cải thiện bản thân. *** LỜI NGỎ Bạn đọc thân mến, Có bao giờ bạn nghĩ rằng có được một trí nhớ tốt là điều rất quan trọng và nó giúp bạn thành công? Nếu đã từng nghĩ đến, bạn sẽ nhận thấy rằng thế giới ngày nay đòi hỏi phải có những người “nhiều kinh nghiệm”. “Kinh nghiệm" chính là khả năng của ai đó, giúp họ nhớ, đánh giá, phân loại và sử dụng thành công kiến thức mà họ áp dụng trong nghề nghiệp. Người nào có khả năng nhớ chính xác những điều đã trải qua thì họ có thể áp dụng chúng thành công trong công việc hiện tại, bằng cách né tránh những sai lầm trong quá khứ và phát huy tốt mặt tích cực. Việc đơn giản quá phải không? Bởi vì, khi người ta tập trung tất cả sức mạnh tinh thần vào một vấn đề và tìm ra giải pháp thành công, tức là họ đã phát huy được khả năng “nhớ dai” để tìm ra những “kiến thức tồn kho” của họ. Càng nhiều kiến thức tích lũy thì họ càng có khả năng áp dụng chúng để thành công trong công việc. Điều này cho thấy, những người biết cách rèn luyện trí nhớ của mình là những người dễ thành đạt trong tương lai. Vâng, thưa bạn, trí nhớ là cái cốt lõi của sự thành công trong nghề nghiệp. Những người được khen là “nhớ dai” là người biết cách làm lợi cho họ. Họ gặt hái tiền bạc và uy tín trong các văn phòng, xí nghiệp và trong cộng đồng. Trí nhớ là một cây nho sản sinh ra trái thành công bằng vàng. Chỉ có những người có khả năng luyện trí nhớ là người nhặt những quả có chất lượng ngon nhất và tốt nhất. Trí nhớ không phải là một trò bịp huyền bí. Nó cũng không phải là mánh khóe. Nó là sức mạnh tiềm ẩn trong con người bạn. Sức mạnh này có thể rút ra được. Chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những phương pháp đơn giản và bạn sẽ dễ dàng nhận ra và áp dụng chúng. Tất cả những gì bạn cần làm là tuân theo các quy tắc trong quyển sách này. Một khi đã học được cách chiết ra sức mạnh của ký ức tiềm ẩn, bạn sẽ khám phá ra rằng khả năng tinh thần và khả năng làm việc của bạn được nhân lên. Ngoài ra bạn còn làm tăng thêm uy tín của mình đối với người khác. Bạn có thể nhớ những dãy số điện thoại có 7 con số, những bảng phân công, những thời khóa biểu và cả nhiều điều khác nữa. Ngoài ra, bạn có thể nhớ lại từng cái tên, từng gương mặt mà bạn muốn nhớ. Những sự kiện, hình ảnh, dữ liệu, những lời phát biểu và bất cứ cái gì khác mà bạn muốn lưu trữ trong bộ nhớ, đến khi cần thiết bạn có thể “rút ra tất cả"! Quyển sách này sẽ cho bạn thấy cách tổ chức quá trình ký ức của bạn. Vâng, nó sẽ chứng minh rằng bạn không phải là người đãng trí và cũng chẳng có trí nhớ “tồi”. Chẳng qua là chúng ta có muốn tập luyện để nhớ dai hay không mà thôi. Bất kỳ ai muốn nhớ dai đều có thể rèn luyện được! Tuy nhiên, vạn sự khởi đầu nan. Có thể bạn sẽ gặp khó khăn đôi chút khi tiếp cận các phương pháp ghi nhớ trong quyển sách này. Song, lúc đã thành thạo, bạn sẽ thấy mọi việc đều vô cùng đơn giản. Chúc bạn thành công! VƯƠNG TRUNG HIẾU *** I. Trí nhớ là gì? Trí nhớ là khả năng ghi nhận, tồn trữ và hồi tưởng được các thông tin của não người. Nói cách khác, nó giữ lại được mọi kinh nghiệm thông qua quá trình hoạt động của trí não. Thông thường, hoạt động của trí nhớ gồm có ba giai đoạn: - Tiếp nhận và ghi lại những gì đã tri giác được (từ tai, mắt, mũi...). - Lưu trữ những thông tin đã tiếp nhận. - Nhớ lại những thông tin đã lưu trữ. Con người có nhiều dạng trí nhớ, trong đó có ba dạng phổ biến nhất: trí nhớ thị giác, trí nhớ thính giác và trí nhớ vận động... Người nào có trí nhớ thị giác thì thường nhớ rất lâu những gì đã được nhìn thấy. Người có trí nhớ thính giác lại nhớ rất tốt những gì đã nghe được. Còn người có trí nhớ vận động thì cần phải viết hay đọc đi đọc lại nhiều lần điều gì đấy mới nhớ dai được. *** II. Rối loạn trí nhớ Theo Thạc sĩ y khoa Cao Phi Phong, rối loạn trí nhớ gồm có những dạng sau: a. Sự giảm nhớ: dù những việc xảy ra đã lâu hay mới đây, người bị dạng này bị giảm khả năng nhớ lại một cách đáng kể. b. Quên: bao gồm quên tất cả các sự việc diễn ra trong quá khứ hay quên từng phần quá khứ (quên một số việc đã diễn ra dù mới hay cũ). Người bị rối loạn trí nhớ có thể bị quên thuận chiều, nghĩa là quên những việc vừa xảy ra trong quá khứ gần (vài giờ hoặc vài tuần sau khi bệnh) hay bị quên ngược chiều, còn gọi là quên xa (quên những việc xảy ra vài tháng trước khi bệnh). Ngoài ra, rối loạn trí nhớ có thể dẫn tới việc: - Quên trong cơn: “quên sự việc xảy ra trong cơn như cơn vắng ý thức”. - Quên do ghi nhận kém và nhớ lại kém: việc ghi nhận kém dẫn tới cái gọi là quên gần, tức không nhớ những sự việc vừa xảy ra; còn việc nhớ lại kém đưa tới sự quên xa, tức là quên những việc đã xảy ra từ rất lâu. - Quên tiến triển: sự việc xảy ra gần đây thì quên trước, còn sự việc diễn ra từ lâu thì quên sau. Cái quên này tăng dần theo thời gian của người bệnh. c. Loạn nhớ: nhớ nhầm thời gian diễn ra sự việc trong quá khứ hay nhớ nhầm những việc xảy ra của người khác là của mình. d. Tăng nhớ: nhớ lại những sự việc diễn ra từ rất lâu, không có ý nghĩa gì trong hiện tại hay chỉ nhớ những chi tiết vụn vặn, không ăn khớp với nhau. - Nguyên nhân rối loạn trí nhớ: Khả năng tạo ra trí nhớ và trí nhớ gần bị giảm thường là do bị chấn thương, tai biến mạch máu não, viêm não do virus, bị u tân sinh hoặc do thiếu máu cục bộ hay thiếu vitamin B1. Còn mất trí nhớ xa và mất trí nhớ sau khi chấn thương là do “sự gián đoạn chức năng hệ viền liên quan đến sự lưu trữ và nhớ lại”. Rối loạn trí nhớ còn có nguyên nhân do nghiện rượu nặng, sử dụng chất kích thích như ma túy... Mời các bạn đón đọc Để Có Trí Nhớ Tốt của tác giả Vương Trung Hiếu.
Khởi Nghiệp Bán Lẻ
Không chỉ có Sam Walton của đế chế bán lẻ Walmart, thế kỷ 21 đang chứng kiến sự bùng nổ của dân số, công nghệ và mua sắm trực tuyến, theo đó hàng loạt tỷ phú bán lẻ mới đã ra đời. Ở Mỹ có Jeff Bezos của Amazon. Ở châu Âu có Ortega với chuỗi bán lẻ thời trang Zara. Ở Trung Quốc có Lý Gia Thành của chuỗi cửa hàng mỹ phẩm - dược phẩm Watsons, Jack Ma của Taobao. Ở Việt Nam cũng có Nguyễn Đức Tài với chuỗi bán lẻ Thế Giới Di Động. Họ khác nhau về tuổi tác, màu da, trình độ học vấn, nhưng họ giống nhau ở hai điểm: họ kinh doanh bán lẻ và rất thành công. Khởi Nghiệp Bán Lẻ là quyển sách không thể thiếu cho những ai muốn thành công và giàu có bằng những cửa hàng đông khách. Sách được viết bởi một doanh nhân kinh nghiệm gần 10 năm trong ngày bán lẻ, từng mở hơn 65 cửa hàng thời trang trên toàn quốc. Quyển sách này dành cho: Các bạn đang kinh doanh online và cửa hàng offline. Các chủ shop muốn nâng cao hiệu quả hoạt động của cửa hàng. Nhà sản xuất muốn mở showroom bán sản phẩm của mình. Hay bất kỳ ai yêu thích kinh doanh và ấp ủ giấc mơ làm giàu bền vững. *** Phần 1: Mơ về đảo vàng Mở đầu “Khởi Nghiệp Bán Lẻ”, tác giả đặt cho chúng ta câu hỏi: “Tại sao bán lẻ là ngành hấp dẫn?” Chắc chắn rằng không ít bạn trẻ đã từng thử và trải nghiệm kinh doanh cũng như mang về cho mình những khoản nợ nhưng điều đó lại khiến kinh doanh đem đến sức hút mạnh mẽ hơn nữa. Phần 2: Bản đồ kho báu Ý tưởng không đến từ việc bạn chỉ ngồi đó và suy nghĩ. Ý tưởng đến từ việc bạn đứng dậy và bắt đầu đi tìm từ những điều xung quanh mình. Nếu bạn đang chông chênh trước những ý tưởng kinh doanh mơ hồ, hãy lựa chọn những gì mình thích, cảm thấy hứng thú và đặc biệt là phải biết chút ít kỹ năng về nó. Phần 3: Đóng thuyền ra khơi Phần này trong “Khởi Nghiệp Bán Lẻ” sẽ trả lời cho bạn câu hỏi làm sao để tìm được mặt bằng tốt, thiết kế cửa hàng, quản lý bán hàng và tổ chức khai trương thật đông khách. Mặt bằng là yếu tố quan trọng đối với cửa hàng kinh doanh bán lẻ. Mặt bằng quan trọng bởi vì nó là công cụ quảng cáo đắc lực nhất. Mặt bằng tốt sẽ thu hút khách hàng bởi khi họ nhìn thấy cửa hàng của bạn mỗi ngày trên phố, nó sẽ in dấu trong tâm trí họ và khi có nhu cầu cửa hàng bạn là nơi họ chọn đầu tiên để quyết định mua sản phẩm. Tiêu chí vị trí được xem là tiêu chí số 1 mà bạn cần định hình rõ ràng. Tiêu chí thứ 2 là diện tích. Tiêu chí thứ 3 là giá thuê. Tiêu chí thứ 4 là mức độ nhận biết. Mặt bằng không cần ở khu trung tâm nhưng cần thuận lợi về đường đi, dễ nhìn thấy từ xa và gây chú ý cho người đi đường. Tiêu chí thứ 5 là mức độ thuận tiện. Vị trí bạn chọn có dễ dàng để khách ghé qua hay không? Tiêu chí thứ 6 là thời hạn thuê. Tiêu chí thứ 7 là tình trạng mặt bằng. Tiêu chí này tùy thuộc vào nhu cầu của cửa hàng bạn có cần sữa chữa hay xây dựng lại cho phù hợp hay không. Tiêu chí thứ 8 là hướng nhà. Hướng nhà ảnh hưởng đến sản phẩm và đôi khi cửa hàng nằm ở hướng hơi nóng sẽ đem đến cảm giác mua sắm không thoải mái và cũng liên quan đến phong thủy bởi bán hàng cũng cần quan tâm đến yếu tố này. Tiêu chí thứ 9 là lối đi và thứ 10 là thái độ của chủ nhà cũng vô cùng quan trọng đối với vấn đề thuê mặt bằng trong khoảng thời gian dài. Bên cạnh đó, một cửa hàng bán lẻ cũng cần quan tâm đến hình thức thiết kế cửa hàng, cách chọn màu sắc và cách đặt tên cho cửa hàng sao cho cuốn hút. Tất cả những vấn đề trên đều được tác giả làm rõ thông qua cuốn sách Khởi Nghiệp Bán Lẻ này! Phần 4: Bắt đúng mạch vàng Như đã nói ở trên yếu tố mặt bằng và cửa hàng sẽ thu hút khách hàng đến với những trải nghiệm mua sắm tại cửa hàng. Khi cửa hàng của bạn làm tốt công việc này thì lượng khách hàng sẽ tăng thêm mỗi ngày. Tuy nhiên để giữ chân khách hàng cũ và tăng thêm khách hàng mới bạn cần đưa ra các chương trình khuyến mãi thường xuyên. Khuyến mãi nên làm với mục đích tri ân khách hàng sẽ gây được hiệu ứng. Phần 5: Ở lại cùng biển cả Có 2 chiến lược mở rộng hệ thống hiệu quả đó là: Lặp lại toàn bộ mô hình và thương hiệu đã thành công để xây dựng hệ thống chuỗi bán lẻ. Lặp lại phương thức quản lý thành công nhưng với sản phẩm mới, thương hiệu mới để có cửa hàng hiệu quả ở ngành hàng khác. Bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần có ý thức rằng sự thành công không tồn tại mãi mãi, ngày hôm nay bạn có thể đứng ở vinh quang nhưng không ai chắc chắn rằng ngày mai đối thủ sẽ vươn lên đánh bại bạn hay không. Vì vậy cần phải cố gắng, phải giỏi hơn mỗi ngày để không ai có thể đánh bại được bạn. *** LỜI CÁM ƠN Đầu tiên, tôi xin cảm ơn một người anh thân thiết - anh Nguyễn Văn Tuấn — chủ tịch HUVA Sreel Building. Anh chính là khách hàng đâu tiên và cũng là người đã “giang tay cứu vớt” khi doanh nghiệp của tôi đang trên bờ vực phá sản cách đây hơn 10 năm. Không có anh, cuộc đời và sự nghiệp của tôi chắc chắn đã rẽ sang hướng hoàn toàn khác. Tôi cũng xin gởi lời cảm ơn chân thành đến anh Võ Đại Khôi - Chủ tịch của Trung Hậu Group - người anh đã luôn tin tưởng và đồng hành cùng tôi trong những dự án kinh doanh đầy mạo hiểm. Anh chính là tấm gương cho tôi về sự “không ngừng cho đi” trong công việc và cuộc sống. Cảm ơn anh Nguyễn Thiên Lý - CEO của Hoa Lư Group - người đã đồng hành cùng tôi trong những ngày đầu chập chững bước vào thương trường. Chính bạn đã cho tôi ý tưởng về việc nên viết một quyển sách cho người trẻ khởi nghiệp. Cảm ơn anh Nguyễn Phương Nam – CEO của Aothun.vn - người bạn tuyệt vời của tôi — bạn là tấm gương của tỉnh thần làm việc không biết mệt mỗi và góp cho tôi những ý tưởng đắt giá trong quyển sách này. Cảm ơn em Võ Sỹ Tứ - ông chủ trẻ của chuỗi của hàng sữa tã Momstop - đã giúp tôi hoàn chỉnh bản thảo cho quyển sách từ góc nhìn tươi mới của những người trẻ dang khởi nghiệp. Con xin cảm ơn ba mẹ, người đã sinh ra con. Nếu không có công ơn sinh thành và dưỡng dục của ba mẹ, con không bao giờ có được đời sống như hôm nay. Cảm ơn Lê Diễm - người bạn đời của anh. Không có em, anh đã không bao giờ đủ kiên nhẫn, thời gian và năng lượng để viết nên quyển sách đầu tay này. Em luôn là hậu phương vững chắc, thay anh chăm sóc các con, tin tưởng và ủng hộ anh trong mọi hoàn cảnh. Tôi cũng không quên gửi lời cảm ơn tới các đồng nghiệp của mình ở chuỗi cửa hàng Bingo và Hanami. Nhờ các bạn làm việc chăm chỉ, quản lý tốt các cửa hàng nên tôi mới có đủ thời gian để viết lách. Các kinh nghiệm góp trong sách này phần lớn đến từ các bạn, tôi chỉ thay mọi người viết lại mà thôi. Cuối cùng tôi xin cảm ơn chính bạn, người đang cầm trên tay quyển sách này, đã tin tưởng và ủng hộ tôi. Đây chỉ là một quyển ghi chép kinh nghiệm cá nhân sau nhiều năm “lặn lội, cày cuốc” với ngành bán lẻ. Mong bạn đọc nó với sự cảm thông cho một tác giả không chuyên và tiếp thu kiến thức của tôi bằng sự hoài nghĩ nhất có thể. Chúc bạn tìm thấy những điều cần thiết và bổ ích cho hành trang khởi nghiệp! Trần Thanh Phong *** LỜI KẾT Vậy là bạn đã kiên nhẫn cùng tôi đi đến những trang cuối cùng của quyển sách này. Tất cả chỉ là ghi chép mang tính kinh nghiệm thực tiễn của cá nhân cộng với một chút kiến thức kinh doanh mà tôi đã lượm lặt đâu đó trong nhiều quyển sách khác nhau. Chắc hẳn là nó vẫn chưa đầy đủ và tôi biết là bạn còn rất nhiều băn khoăn, lo lắng cho hành trình phía trước. Nhưng tới đây, tôi phải nói lời chia tay với bạn. Như tôi đã chia sẻ, hành trình vạn dặm bắt đầu bằng một bước chân. Tôi mất 10 năm chỉ để đúc kết được bấy nhiêu kinh nghiệm và giờ bạn đã là người lĩnh hội trọn vẹn. Bạn sẽ đi nhanh hơn và sớm có được thành tựu hơn tôi. Điều duy nhất mà bạn cần làm lúc này là hãy quyết định để bước lên hành trình của mình. Đừng chân chừ, do dự hay chờ đợi một thời cơ chín muổi nào vì sẽ không bao giờ có cái thời cơ chín muổi đó. Thời cơ tốt nhất là ngay lúc này! Hãy kết bạn với tôi qua Facebook theo thông tin hướng dẫn ở bìa sau. Chúng ta sẽ cùng lên đường và chia sẻ những khó khăn, thứ thách trên hành trình khởi nghiệp sắp tới. Mời các bạn đón đọc Khởi Nghiệp Bán Lẻ của tác giả Trần Thanh Phong.
Thắp Ngọn Đuốc Xanh
SỐNG CÓ GIÁ TRỊ - Tập 3. THẮP NGỌN ĐUỐC XANH SỐNG CÓ GIÁ TRỊ Tập 3 – THẮP NGỌN ĐUỐC XANH (Tái bản lần thứ nhất) Nguyễn Thành Nhân - Nguyễn Hoàng Sơn Lương Dũng Nhân - Nguyễn Hoàng Minh Tân  Nguyễn Thị Diệu Hạnh - Nguyễn Vũ Nguyên   LỜI MỞ ĐẦU “Không có bí mật nào tạo nên thành công. Đó chỉ là kết quả của sự chuẩn bị, làm việc hết sức mình và rút ra kinh nghiệm từ sự thất bại”. Colin Powell Bạn trông thấy gì ở trên này??? ………… Bạn thân mến, Với câu hỏi ở trang trước, nhiều người trong chúng ta sẽ trả lời đó là “một câu châm ngôn” một số ít hơn sẽ trả lời “một câu châm ngôn nằm trên một tờ giấy trắng” và hầu như hiếm người sẽ nói đó là “một câu châm ngôn nằm trên một tờ giấy trắng, được in vào một quyển sách; và cả thế giới, bao gồm cả bản thân ta - bao quanh nó”. Rất nhiều lúc, chúng ta hoàn toàn bị giới hạn về tầm nhìn, khiến chúng ta chỉ tập trung vào những gì dễ thấy trước mắt mà quên đi rất nhiều điều tuyệt vời đang bao quanh. Đó là nguyên nhân của hầu hết thất bại và đau khổ trong cuộc đời. Trong 2 tập đầu tiên của bộ 3 tập sách Sống có giá trị nằm trong tủ sách Kỹ năng phát triển toàn diện con người, đồng hành cùng nhau, chúng ta đã chia sẻ rất nhiều bài học quý giá. Bạn đã biết để ý đến những thói quen của mình hơn, biết tránh những căn bệnh tuổi teen, biết mạnh mẽ đứng lên sau thất bại, biết giá trị của những người thân xung quanh mình và trân trọng gia đình... Rõ ràng, chặng đường để làm được những điều đó không hề dễ dàng, nhưng rất đáng để cố gắng, phải không bạn? Thành quả dựa trên những điều dễ dàng thường kém giá trị, chỉ có thành quả từ gian nan, thử thách tột độ mới là những viên ngọc sáng nhất trên cuộc đời. Khi bạn đã cầm trên tay cuốn sách thứ ba này, chúng tôi tin chắc rằng bạn đã sẵn sàng cho những thử thách lớn hơn. Đúng vậy, trong Thắp ngọn đuốc xanh, chúng tôi đòi hỏi ở bạn rất nhiều: bạn phải sẵn sàng trả lời những câu hỏi của chúng tôi, tham gia đúng những hoạt động được nêu ra, chiêm nghiệm bài học và tự tổng kết kiến thức của mình, rồi áp dụng liên tục vào thực tế. Những kiến thức bạn sẽ đọc cũng phong phú hơn, áp dụng cho một thế giới rộng lớn hơn, và được chắt lọc từ rất nhiều bí mật thành công của những con người vĩ đại nhất thế giới. Như 2 cuốn sách trước, mỗi nội dung của Thắp ngọn đuốc xanh sẽ được truyền đạt đến bạn trong 2 ngày, và bạn cần cộng tác chặt chẽ nhất với chúng tôi để đảm bảo hiệu quả cao nhất cho tương lai của chính bạn. Ngày đầu tiên của mỗi nội dung, bạn sẽ được giới thiệu tất cả những kiến thức, thái độ sống, cách suy nghĩ cách hành động..., và cả những yêu cầu bài tập tại chỗ (bạn hãy nghiêm túc thực hiện những bài tập này (chúng không chiếm nhiều thời gian, nhưng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc khắc sâu kiến thức vào trong bạn, biến nó thành của bạn, chứ không chỉ của chúng tôi). Ngày tiếp theo sẽ là một trang trắng, biểu trưng cho cuộc đời của bạn đấy. Bạn sẽ cùng chúng tôi hoàn tất quyển sách này bằng chính những trải nghiệm của riêng mình, với những kiến thức đã học được ngày hôm trước. Thông qua những trải nghiệm này, bạn sẽ thấy những điều gì phù hợp nhất cho mình, những gì mình cần điều chỉnh, để cuối ngày, tất cả trở thành những hành trang hiệu quả nhất cho cả con đường đời sau này của bạn. Hãy nhớ nhé, cuốn sách này không chỉ là tác phẩm của chúng tôi, bạn cũng là người đóng góp 50 phần trăm vào nó đấy, và thành công của chúng tôi không chỉ là khi bạn đọc sách, mà là khi cuộc đời bạn thực sự tốt đẹp hơn. Bạn hãy hứa, giúp chúng tôi thành công rực rỡ nhé! Ngay lúc này, bạn cần hít một hơi thật sâu, mỉm cười và sẵn sàng cho chuyến hành trình đầy thử thách nhưng vô cùng đáng giá này. Hãy đảm bảo mình đã thắt chặt dây an toàn, chúng tôi sẽ đưa bạn đi rất nhanh đấy! NHÓM TÁC GIẢ  TRUNG TÂM ĐÀO TẠO TÀI NĂNG TRẺ  CHÂU Á THÁI BÌNH DƯƠNG ATY *** Điều đầu tiên chúng tôi yêu cầu bạn là đọc thật kỹ tiêu đề của chương này và trả lời nó một cách nghiêm túc: “Bạn có nghĩ rằng mình là một thiên tài”. Câu hỏi này rất quan trọng, vì nó liên quan đến việc bạn sẽ tiếp cận nội dung tiếp theo bằng thái độ như thế nào. Bạn có nghĩ rằng mình là một thiên tài? ………. Trong quá trình huấn luyện và tổ chức các khóa đào tạo về Kỹ năng phát triển toàn diện con người, có một nội dung khá thú vị nhưng cũng là thử thách cho cả êkip của chúng tôi: “Làm thế nào để giúp cho một người bình thường nhận ra được năng lực thật sự của họ?”; hay thậm chí còn xuất hiện những câu hỏi “Có thể biến một người bình thường thành một thiên tài được không?”. Với một tư duy bình thường thì việc trả lời “Có thể” cho câu hỏi này giống như chuyện biến một người bình thường trở thành siêu nhân. Và nếu làm được như vậy thì hóa ra chúng tôi chính là những vị thần - có năng lực đặc biệt và ban phép cho những người mà mình lựa chọn. Nghe đến đây có vẻ thật hoang đường. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu các tài liệu về não bộ - trung khu điều khiển con người - kết hợp với các phương pháp “nói chuyện” với tư duy, sau đó đem áp dụng vào thực tiễn, câu trả lời sẽ khiến nhiều người ngạc nhiên: “Không có gì là không thể nếu chúng ta có ý chí và quyết tâm”. Đó cũng chính là cơ sở để chúng tôi tìm ra những phương pháp kích hoạt năng lực trong chính bản thân của mỗi người. Đây là chương khá đặc biệt khi toàn bộ những nội dung và cơ sở chúng tôi đều lấy từ dẫn chứng thực tế, những nhân vật được gọi là thiên tài trong lịch sử hay những tài năng đã và đang nổi tiếng trên thế giới hiện nay. Những người được xã hội thừa nhận là thiên tài không hẳn chỉ bởi tài năng bẩm sinh trong những lĩnh vực chuyên môn của họ. Điều này cũng có nghĩa là: Bạn có thể tạo ra một tài năng. Nghe thật kiêu ngạo, nhưng nếu bạn đã đặt niềm tin vào chúng tôi suốt 20 ngày vừa qua thì hãy cùng theo dõi tiếp cuộc hành trình để chiêm nghiệm và vận dụng cho chính mình. Trước khi thật sự đi vào nội dung chính, điều bạn cần làm là tỉnh táo và tìm một nơi yên tĩnh để “nói chuyện” với chính mình. Tập trung và chuyên tầm, kiên trì theo từng bài tập, tự hứa phải sống thật với chính bản thân, có như thế bạn mới nhận biết được năng lực thật sự của mình hiện nay và phương pháp để khai phá nguồn lực tiềm ẩn còn lại trong cơ thể bạn. Chúng tôi tin chắc rằng nếu bạn làm đúng những điều này thì ngày 21 này sẽ tiếp thêm cho bạn một dòng chảy năng lượng mới vô cùng mạnh mẽ. Nào, bạn đã sẵn sàng để bước vào thử thách đầu tiên chưa? Cuộc hành trình sẽ bắt đầu từ việc phân biệt giữa thiên tài và người bình thường giống và khác nhau những gì. Thật tập trung, bạn có 10 giây để nhìn thật kĩ trang tiếp theo: Luận chứng đầu tiên Câu hỏi đặt ra cho bạn: có bao nhiêu ký tự trong hình vừa rồi? Và bạn có thể đọc lại hết các ký tự đó không? Nên nhớ rằng bạn chỉ có 10 giây để nhìn thật kỹ những kí tự đó mà thôi, nếu nhìn lâu hơn thì bạn đã làm sai quy tắc rồi đó. Thật không dễ dàng để nhận biết được có 10 ký tự xuất hiện và đọc vanh vách từng ký tự trong khi thời gian quan sát chỉ có 10 giây phải không bạn của tôi? Vậy điều đặc biệt trong bài tập này là gì? Tại sao lại phải ghi nhớ những ký tự trên trong 10 giây? Cái tên ĐIỆN BIÊN PHỦ - một địa danh lịch sử nổi tiếng, gần như mỗi người dân Việt Nam đều biết - sẽ không cần đến 10 giây để bạn nhận ra và sau đó đọc vanh vách từng chữ cái xuất hiện trong đó. Nhưng nếu chúng tôi nói với bạn rằng những chữ cái xuất hiện ở trang trước nằm trong cái tên ĐIỆN BIÊN PHỦ thì thế nào? Có thể bạn không tin, nhưng chữ ĐIỆN BIÊN PHỦ (chứa 11 chữ cái) có thể khiến bạn nhớ và đọc lại trong vòng 1 giây sau khi nhìn thấy. Nhưng còn ở những chữ cái trong bài tập thì bạn không thể nào nhớ trong vòng 10 giây. Điều này lặp lại tương tự với những con số, não bộ chúng ta (khi chưa huấn luyện) không thể nào nhớ hơn 6 đối tượng trong 5 giây, vậy mà gần như mọi người đều có thể nhớ được ít nhất 3 số điện thoại di động quan trọng cho mình. Tại sao lại có chuyện kỳ lạ đó xảy ra? Đó cũng chính là cơ sở đầu tiên chúng tôi muốn bạn tiếp cận trong chương này: sự khác biệt nằm ở mối liên kết. Chính điều này tạo nên sự khác biệt giữa một người bình thường và người phi thường. Các nơron - nơi tạo nên trí thông minh - là thành phần chính trong não, nơi thu nhận và xử lý các thông tin. Sự liên kết giữa các neuron giống như mạng Internet, và mỗi neuron giống như con chip điện tử. Chúng ta học tập và tư duy nhiều thì sẽ tạo càng nhiều nếp liên kết trong não, đó chính là trí tuệ. Tuy nhiên, tế bào não ở người trưởng thành không được sinh ra thêm nhưng sẽ mất đi nếu chúng ta ít tư duy, hoặc nếu chúng ta sinh hoạt không hợp lý như không ăn sáng thường xuyên. Đó là lý do càng về già thì trí nhớ và khả năng tư duy càng bị giảm sút. Não của chúng ta có hơn 20 tỷ nơron, và mỗi con người sinh ra đều có xấp xỉ như nhau số tế bào não ấy (chỉ trừ các trường hợp bị bệnh bẩm sinh ở hệ thần kinh). Không khác nhau về số lượng neuron, nhưng chúng càng liên kết nhiều với nhau có nghĩa là nhiều thông tin sẽ được xử lý hơn, tốc độ xử lý cũng nhanh hơn. Những người với mức độ liên kết rất cao có khả năng xử lý thông tin tốt, và chúng ta thường gọi họ là thiên tài. Vậy, sự khác nhau bẩm sinh giữa người bình thường và thiên tài là gì? Chính xác là chẳng có gì cả. Quan trọng là chúng ta rèn luyện như thế nào thôi. Và chắc chắn rằng tài nguyên não của chúng ta là vô tận, dù chúng ta sử dụng trí nhớ, lưu trữ thông tin và hoạt động liên tục thế nào đi nữa cũng không dùng hết. Mời các bạn đón đọc Thắp Ngọn Đuốc Xanh của tác giả Nhiều Tác Giả.